Oifigigh Chustaim agus Máil - cearta chun bagáiste taistealaithe a chuardach

Seiceáil roghnach chun an tsochaí a chosaint

Tá cead ag oifigigh Chustaim agus Máil scrúdú a dhéanamh ar earraí allmhairithe (bagáiste pearsanta san áireamh) chun smuigleáil earraí a bhfuil dleacht nó mál ag baint leo, nó earraí cosctha, a sheachaint. Déantar na scrúduithe seo go rialta ar thaistealaithe atá ag teacht ó áiteanna lasmuigh den AE nó ó áiteanna taobh amuigh den AE via ballstát den AE. Caithfidh na taistealaithe seo dearbhú custaim a dhéanamh.

Má tá tú ag teacht go hÉirinn ó áit taobh amuigh den AE via ballstát den AE, ní foláir duit dearbhú custaim a dhéanamh muna raibh do bhagáiste uilig imréitithe ag oifigigh chustaim ag an gcéad aerfort nó ionad teachta a shroich tú san AE. (Ta rialacháín faoi rialú airgid thirim. Má bíonn tu ag teacht istigh nó ag dul lasmuigh den AE le €10,000 airgead tirim nó níos mó, caithfidh tú dearbhú custaim speisialta a dhéanamh don údarás custaim an bhallstáit ina bhfuil tú ag teacht nó ag fáil.)

Má bhí do bhagáiste uilig imréitithe ag oifigigh chustaim nuair a shroich tú an AE, d'fhéadfá dul tríd an mBealach Gorm. De ghnáth déantar dearbhú custaim trí chóras na Bealaí Dearga/Uaithne. Ba cheart do thaistealaithe dul tríd an mBealach Dearg má:

• Tá níos mó ciondála acu ná mar atá ceadaithe nó
• Tá amhras orthu an bhfuil níos mó ciondála acu ná mar atá ceadaithe nó
• Tá earraí cosctha nó srianta acu.

Ba cheart do thaistealaithe dul tríd an mBealach Uaithne:

• Muna bhfuil acu ach an méid ciondála ceadaithe
• Nuair nach bhfuil earraí cosctha nó srianta acu.

D'fhéadfadh taistealaithe ag teacht ó áiteanna lasmuigh den AE a bheith ceistithe agus a mbagáiste a bheith curtha faoi scrúdú.

Ní chaithfidh taistealaithe atá ag teacht ó áiteanna taobh istigh den AE dearbhú custaim a dhéanamh agus ba cheart dóibh dul ar aghaidh tríd an mBealach Gorm. Tá cead ag oifigigh chustaim, áfach, na taistealaithe seo a cheistiú má tá amhras ann ar tháinig siad ó bhallstáit den AE nó nár tháinig. Tá cead ag oifigigh chustaim a ladar a chur isteach má cheapann siad go bhfuil earraí cosctha nó srianta (drugaí san áireamh) dhá allmhairiú/onnmhairiú nó má cheapann siad go bhfuil coir i dtaobh earraí a bhfuil mál orthu dhá déanamh.

Tá na modhanna oibre seo i bhfeidhm chun an tsochaí a chosaint agus calaois ioncaim a sheachaint.

Cuardach a dhéanamh ar thaistealaithe

Níl cead ag oifigigh chustaim cuardach a dhéanamh ar thaistealaithe ach amháin nuair atá cúis ag an oifigeach amhras a bheith aige go bhfuil siad:

• Ag iompar earraí gan custam, nó earraí cosctha (ciallaíonn earraí gan custam earraí atá allmhairithe os cionn an méid ciondála pearsanta atá ceadaithe don taistealaí agus nach bhfuil dearbhaithe don údarás custaim) nó
• Ag iompar drugaí orthu féin.

I gcásanna ina gceapann oifigeach custaim go bhfuil an duine ag iompar earraí gan custam nó earraí cosctha, ní foláir dó/di dul chuig oifigeach sinsearach na seirbhíse Custaim agus Máil a dhéanfaidh cinneadh an bhfuil dóthain cúise ann chun cuardach a dhéanamh.

I ndáiríre, déantar cuardach an chuid is mó den am i dtaobh drugaí. Má táthar chun cuardach a dhéanamh ort de bharr amhrais go bhfuil tú ag iompar drugaí:

• Ní foláir duit fáth an chuardaigh a thuiscint. Tarlaíonn sé go n-úsáideann smuigléirí daoine faoi mhí-chumas nó páistí chun drugaí a iompar. Má chaithfidh oifigigh chustaim cuardach a dhéanamh ar pháiste nó ar dhuine faoi mhíchumas, déantar é seo i láthair tuismitheora nó caomhnóra.
• Ní fhéadfadh ach oifigeach den ghnéas céanna cuardach a dhéanamh ort.
• Ní fhéadfadh duine ar bith den ghnéas eile a bheith i láthair nuair a chaithfidh tú éadaí a bhaint díot, taobh amuigh de hata, cóta, seaicéad, lámhaínní nó ball éadaigh eile cosúil leo sin, ach amháin sa chás go gcaithfidh an duine sin a bheith i láthair mar gheall ar d'iompar foréigneach
• Tá an ceart agat iarratas a dhéanamh go ndéanfaidh dochtúir an cuardach
• Ní foláir an cuardach a dhéanamh i seomra nach bhfuil bealach isteach don phobal ann. Ní foláir scáthláin a chur ar na fuinneoga agus glas a chur ar na doirse chun a bheith cinnte go bhfuil príobháideachas iomlán ann.
• Má dhiúltaíonn tú cead cuardaigh a thabhairt, d'fhéadfá a bheith gafa ag an oifigeach custaim gan barántas agus d'fhéadfaí an dlí a chur ort. Má tá tú gafa ag oifigigh chustaim, tabharfar go dtí an stáisiún Garda is gaire thú chun a bheith cúisithe i leith coire.
• Má fhaigheann oifigigh chustaim drugaí srianta, d'fhéadfá a bheith cúisithe. D'fheadfá a bheith gafa nó d'fhéadfadh sé tarlú go gcuirfí an dlí ort níos deireanaí le toghairm.

Coinníonn oifigigh chustaim taifid de na cuardaigh go léir a dhéanann siad.

Chomh maith leis sin, tá na ceartanna seo a leanas ag gach duine atá coinnithe ag oifigigh custaim:

• Dlíodóir a fháil
• Dochtúir a fháil
• Duine gaolmhar/triú duine a chur ar an eolas maidir leis an gcás ina bhfuil siad.

Má cheapann tú nach bhfuair tú cothrom na Féinne ó na hoifigigh chustaim, d'fhéadfá gearán a dhéanamh - féach "Conas iarratas a dhéanamh" thíos.

Cuardach eadaí seachtracha

Tugtar cuardach eadaí seachtracha ar chuardach éadaí amuigh, gan éadaí a bhaint.

Dlúthchuardach coirp

D'fhéadfadh éadaí a bhaint díot, iad a chuardú agus súilscrúdú a dhéanamh ar an duine nocht ag oifigeach nó dochtúir, a bheith i gceist le dlúthchuardach coirp chun a fháil amach an bhfuil drugaí ceilte.

Ní féidir dlúthchuardach coirp a dhéanamh ort chun drugaí a fháil ach amháin:

• Nuair atá fáth ag oifigigh chustaim amhras a bheith orthu go bhfuil druga srianta i do sheilbh agat.

Cuardach coirpe taobh istigh

Ní dhéanann oifigigh chustaim cuardaigh coirpe taobh istigh.

Pionóis i dtaobh earraí gan custam a iompar

De ghnáth, is é luach na n-earraí le dleacht íochta faoi thrí an pionós a ghearrtar ar iompar earraí gan custam. D'fhéadfadh na hearraí a bheith forghéillte agus is féidir iad a ghábháil chomh maith le nithe ar bith eile a úsáideadh chun na hearraí gan custam a cheilt nó a iompar, nó rudaí a bhí pacáilte ina dteannta.

Pionóis i dtaobh iompair drugaí mí-dleathacha

Leagtar amach na pionóis i dtaobh smuigleáil drugaí mí-dleathacha san Acht um Mhí-Úsáid Drugaí, leasaithe. Tá réimse pionós i bhfeidhm ó fhíneáil i gcás duine chiontaithe i leith allmhairithe druga ar nós cannabas chun úsáid phearsanta a bhaint as, go dtí príosún saoil do na cionta is tromchúisí, a bhaineann le hallmhairiú drugaí chun iad a sholáthar do dhaoine eile.

Má bionn aon eolas agat faoi smuigleáil drugaí (pdf) is féidir foirm thuarisce Faire Drugai Custaim comhlánaithe a sheoladh do Forfheidhmiú an Dlí Custam a Bhaineann le Drugaí – féach ‘Cá háit a dhéanfaidh mé iarratas’ thios. (Ba chóir duit ‘Saorphoist’ a chur ar an cludach.)

Gearán faoi cuardach

Má cheapann tú gur fhulaing tú úsáid mhí-chothrom ó oifigigh Chustaim, ba cheart duit gearán a dhéanamh ag an am cuí leis an mBailitheoir nó le bainisteoir áitiúil eile. Má tá tú míshásta leis an bhfreagra, is féidir leat gearán a dhéanamh leis an mBainisteoir Seirbhíse Custaiméara sa Réigiún / Dúiche ábhartha. Foilsithe ag na Coimisinéirí Ioncaim bileog (CS4) ar a nósanna imeachta gearán agus athbhreithnithe (pdf).