Criosanna sabhála a úsáid in Éirinn

Déantar go leor daoine a ghortú, a ghortú go trom nó a mharú ar ár mbóithre gach bliain in Éirinn. D’fhéadfadh cosc a chur ar roinnt de na gortuithe agus na básanna seo dá ndéanfaí tiománaithe agus paisinéirí a shrianadh i gceart ag criosanna sábhála nó srianta sábháilteachta linbh.

Má tá criosanna sábhála feistithe, caithfidh tiománaithe agus paisinéirí araon iad a chaitheamh. Tá freagracht ar an tiománaí a chinntiú go bhfuil srian oiriúnach ar phaisinéirí faoi 17 mbliana d’aois.

Tugtar léargas ginearálta ar an leathanach seo ar an dlí i dtaca le criosanna sábhála a chaitheamh agus srianta sábháilteachta libh i mótarfheithiclí. Cuireann sé eolas ar fáil freisin faoi ghrúpaí daoine atá díolmhaithe faoin dlí.

Ceanglaítear sa dlí in Éirinn go mbíonn criosanna sábhála sna feithiclí seo a leanas:

• Feithiclí paisinéirí ar féidir leo freastal ar níos lú ná 8 nduine (gan an tiománaí a áireamh)
• Feithiclí paisinéirí ar féidir leo freastal ar níos mó ná 8 bpaisinéir agus ar a bhfuil ollmheáchan feithicle níos lú ná 3,500 kg
• Feithiclí earraí ar a bhfuil ollmheáchan feithicle níos lú ná 3,500 kg

Caithfidh na criosanna sábhála cuí nó na srianta sábháilteachta cuí a bheith feistithe i ngach bus a iompraíonn leanaí don líon leanaí atá á iompar. Caithfidh paisinéirí i mbusanna ina bhfuil criosanna sábhála feistithe a bheith curtha ar an eolas ar an ngá lena gcaitheamh.

Faoi na Rialacháin um Thrácht ar Bhóithre (Déanamh, Trealamh agus Úsáid Feithiclí) (Leasú), 1971, na Rialacháin um Thrácht ar Bhóithre (Déanamh, Trealamh agus Úsáid Feithiclí) (Leasú), 1991 agus I.R. 240/2006 na gComhphobal Eorpach (Úsáid Éigeantach Criosanna Sábhála agus Córais Feistí Sriantacha do Leanaí i Mótarfheithiclí), ceanglaítear ar thromlach na ndaoine a thaistealaíonn i mótarfheithiclí in Éirinn crios sábhála nó srianta sábháilteachta linbh a chaitheamh ag gach tráth.

Cad é crios sábhála?

Is bailiúchán strapaí atá sa chrios sábhála atá feistithe go leordhóthanach leis an bhfeithicil, agus ar a bhfuil búcla daingnithe. Caithfidh gur féidir na strapaí seo a choigeartú. Tá an crios sábhála ceaptha an baol gortaithe a laghdú i dtimpiste nó i dteagmhas trí do ghluaiseachtaí a shrianadh.

Srianta sábháilteachta linbh

Suíochán gluaisteáin linbh a roghnú agus a fheistiú

Caithfidh gach leanbh faoi 150 ceintiméadar ar airde nó ar a bhfuil meáchan níos lú ná 36 cileagram (79 punt) srian sábháilteachta linbh a úsáid atá oiriúnach dá n-airde agus dá meáchan fad a bhíonn siad ag taisteal i ngluaisteán nó i bhfeithicil earraí (seachas tacsaí). Is féidir leat eolas níos mionsonraithe a fháil ar shuíochán linbh a roghnú agus a fheistiú ar láithreán gréasáin an ÚSB. Cuireann an ÚSB liosta de mhiondíoltóirí rannpháirteacha ar fáil freisin ina gCód Cleachtais do Mhiondíoltóirí Suíocháin Ghluaisteáin Linbh (pdf).

Caithfidh tú a chinntiú go bhfuil do leanbh sa suíochán ceart gluaisteáin dá n-airde nó dá meáchan. Tugtar a réimse meáchain le fios ar an suíochán gluaisteáin nó ar an suíochán ardaithe linbh. Cuireann an ÚSB seirbhís saor in aisce shaineolach seiceála agus feistithe ar fáil do thuismitheoirí.

Caithfidh tú an mála aeir tosaigh a dhíghníomhachtú má tá suíochán gluaisteáin á úsáid agat atá iompaithe i dtreo chúl an ghluaisteáin. Caithfidh suíocháin ghluaisteáin agus suíocháin ardaithe caighdeáin AE nó na Náisiún Aontaithe a shásamh. Féach na Ceisteanna Coitianta faoi shábháilteacht leanaí i bhfeithiclí ar láithreán gréasáin an ÚSB.

Nuair a bhítear ag taisteal ar bhus, caithfidh paisinéirí 3 bliana d’aois nó níos sine criosanna sábhála a chaitheamh, nuair a bhíonn siad feistithe.

Is féidir leat eolas níos mionsonraithe a fháil ar chriosanna sábhála agus srianta sábháilteachta linbh ar láithreán gréasáin an Údaráis um Shábháilteacht ar Bhóithre (an ÚSB).

Crios sábhála é ‘crios sábhála do dhuine faoi mhíchumas’ a saindearadh nó a rinneadh a shainoiriúnú lena úsáid ag duine faoi mhíchumas fisiciúil. Níor cheart ach go n-úsáidfidh daoine iad a mbeartaítear go mbainfidh siad úsáid astu.

Díolúintí ón riachtanas criosanna sábhála a chaitheamh.

Ní gá duit crios sábhála a chaitheamh sna cásanna seo a leanas:

• Tá crios sábhála do dhuine faoi mhíchumas á chaitheamh agat
• Tá teastas dochtúra agat ó lia-chleachtóir cláraithe ar a luaitear nach moltar duit crios sábhála nó srian sábháilteachta linbh a chaitheamh ar fhorais leighis
• Tá duine eile á mhúineadh agat conas tiomáint (cé go bhféadfadh nach molfaí taisteal gan crios sábhála)
• Is scrúdaitheoir tástáil tiomána thú atá ag tabhairt faoi thástáil tiomána
• Is comhalta den Gharda Síochána nó d’Óglaigh na hÉireann thú agus tá tú ag tiomáint mar chuid de do dhualgais

Níl tiománaithe feithiclí beaga seirbhíse poiblí (ar nós tacsaithe) díolmhaithe agus caithfidh siad criosanna sábhála a chaitheamh nuair a bhíonn na feithiclí seo á dtiomáint acu.

Bronntar an chumhacht ar na Gardaí sa dlí rialacháin um chriosanna sábhála a chur i bhfeidhm. Murach go bhfuil tú díolmhaithe faoin dlí, tá cion á dhéanamh agat mura gcaitheann tú crios sábhála nó mura n-úsáideann tú an suíochán gluaisteáin nó an cúisín ardaithe cuí. Fíneálacha muirir sheasta agus pointí pionóis atá sna pionóis, lena chinntiú go gcloíonn tiománaithe leis an dlí. Is féidir leat eolas breise a léamh faoi chionta tiomána.

Is féidir fíneáil €120 a ghearradh ort mura mbíonn crios sábhála á chaitheamh agat. Caithfidh tú an fhíneáil seo a íoc laistigh de 28 lá, nó gearrfar fíneáil mhéadaithe €180 ort a bheidh iníoctha laistigh 56 lá tar éis an chiona. Cuirfear trí phointe pionóis le do cheadúnas má roghnaíonn tú an fhíneáil a íoc agus gan dul go dtí an chúirt. Má chiontaítear thú i gcúirt, áfach, gan crios sábhála a chaitheamh, cuirfear ceithre phointe pionóis le do cheadúnas agus gearrfar fíneáil €2,000 ort.

Caithfidh criosanna sábhála a bheith feistithe ar na suíocháin tosaigh i ngach gluaisteán a cláraíodh in Éirinn i dtosach ón 1 Meitheamh 1971. Caithfidh criosanna sábhála a bheith feistithe ar na suíocháin chúil i ngach gluaisteán a cláraíodh in Éirinn i dtosach ó 1992. Tá paisinéirí díolmhaithe ón dlí, i ngluaisteán a cláraíodh roimh 1992 nach bhfuil criosanna sábhála feistithe ann, a cheanglaíonn orthu crios sábhála (nó srian sábháilteachta linbh) a úsáid nuair a bhítear ag taisteal i gcúl an ghluaisteáin. Moltar go mór duit, áfach, go mbíonn criosanna sábhála nó srianta sábháilteachta linbh feistithe.