Teorainneacha luais náisiúnta in Éirinn

Socraíonn An Roinn Iompair na luasteorainneacha náisiúnta. Tá cúig chineál luasteorainneacha agus baineann teorainneacha difriúla le cineálacha éagsúla bóithre ar fud na tíre. Más rud go bhfuil tú ag teacht go hÉirinn don chéad uair nó más rud go bhfuil tú tiománaí faoi oiliúint, tá sé tábhachtach go mbeifeá ar an eolas faoin luasteorainn ar na bóithre.

Cuirtear luasteorainneacha in iúl trí chomharthaí bóthair sainiúla ar fud na tíre a léiríonn an teorainn i ngach ceantar. Tá na comharthaí seo le fáil ar gach mótarbhealach agus ar phríomhbhóithre agus ar mhionbhóithre ar fud na hÉireann agus tá comhartha ciorclach le cúlra bán agus teorainn dhearg acu. Taispeántar an luasteorainn i gciliméadair i lár an chomhartha in uimhreacha dubha (i.e. 30 ciliméadar san uair, 60, 80, etc.). Tomhaistear faid bóithre agus luasteorainneacha in Éirinn i gciliméadar. Is féidir tuilleadh a léamh sna treoirlínte maidir le luasteorainneacha a shocrú agus a bhainistiú in Éirinn (pdf).

Tá fórsa póilíneachta na hÉireann (Garda Síochána) freagrach as reachtaíocht um thrácht ar bhóithre a fhorfheidhmiú lena chinntiú go gcomhlíonann saoránaigh na luasteorainneacha. Ciallaíonn sé seo go bhfuil na Gardaí freagrach as cionta luais a bhrath agus as imeachtaí a thionscnamh trí phionóis sheasta a eisiúint do thiománaithe a sháraíonn luasteorainneacha.

Ceamaraí sábháilteachta

Tá conradh ag an nGarda Síochána don chuibhreannas GoSafe chun ceamaraí sábháilteachta a oibriú ar a son. Tá na ceamaraí sábháilteachta, a oibríonn foireann GoSafe, ar bhóithre a bhfuil stair imbhuailtí atá bainteach le luas. Feidhmíonn na ceamaraí ó veaineanna atá marcáilte le hábhar frithchaiteach ard-infheictheachta agus tá siombail cheamara sábháilteachta ar taispeáint acu. Tá tuilleadh eolais ar fáil.

Úsáidtear meánbhrath luais in Éirinn freisin. Ar bhóithre áirithe in Éirinn, is féidir le ceamaraí meánluais an meánluas a thaistealaíonn tú a bhrath. Tomhaiseann na ceamaraí seo do mheánluas agus tú ag tiomáint idir 2 phointe, murab ionann agus ceamaraí luais traidisiúnta nach seiceálann ach do luas ag pointe sonrach amháin ar feadh bóthair. Rianaíonn an ceamara meánluais cé chomh fada a thógann sé ort taisteal idir 2 phointe agus úsáideann sé an fhaisnéis seo chun do mheánluas a ríomh.

Tá ceamaraí meánluais ar mhótarbhealach an M7 agus ar Thollán Chalafort Bhaile Átha Cliath. Faoi dheireadh 2024, táthar ag súil go mbeidh siad in áiteanna eile. Tá tuilleadh eolais ar fáil ar garda.ie.

Tá cúig chineál luasteorainneacha san iomlán ar fud na hÉireann:

• Luasteorainneacha bailte agus cathrach
• Luasteorainneacha bóithre náisiúnta
• Luasteorainneacha bóithre réigiúnacha agus áitiúla
• Luasteorainneacha mhótarbhealaigh
• Luasteorainneacha speisialta

Luasteorainneacha bailte agus cathrach (50 km/u)

Tá luasteorainn 50 ciliméadar san uair i bhfeidhm i limistéir foirgnithe (seachas mótarbhealaí nó criosanna luasteorann speisialta).

Luasteorainneacha bóithre náisiúnta (100 km/u)

Tá luasteorainn 100 ciliméadar san uair i bhfeidhm ar gach bóthar náisiúnta (débhealaí san áireamh) ar fud na hÉireann.

Luasteorainneacha bóithre réigiúnacha agus áitiúla (80 km/u)

Tá luasteorainn 80 ciliméadar san uair i bhfeidhm ar gach bóthar réigiúnach agus áitiúil (tugtar bóithre neamhnáisiúnta orthu uaireanta).

Luasteorainneacha mhótarbhealaigh (120 km/u)

Tá luasteorainn 120 ciliméadar san uair i bhfeidhm ar gach mótarbhealach. Ba chóir duit a thabhairt faoi deara nach bhfuil cead ag tiománaithe faoi oiliúint, feithiclí faoi 50 cc, rothair, coisithe, ainmhithe agus carráistí neamhbhailí a bheith ar mhótarbhealaí na hÉireann.

Luasteorainneacha speisialta (30 km/u nó 60 km/u)

Uaireanta cuirtear luasteorainneacha speisialta i bhfeidhm ar bhóithre agus ar chriosanna ainmnithe (go príomha, mar shampla, ar bhóithre lasmuigh de limistéir foirgnithe, timpeall scoileanna, etc.). De ghnáth, bíonn luasteorainneacha speisialta 30 km/u nó 60 km/u. Tá an chumhacht ag údaráis áitiúla in Éirinn fodhlíthe a thabhairt isteach chun luasteorainneacha speisialta a shocrú i limistéir ainmnithe. D’fhéadfaí ball den phobal agóid agus achomharc a dhéanamh in aghaidh luasteorainn reatha atá laistigh d’fhodhlíthe luasteorann speisialta reatha Údaráis Áitiúil. Is féidir leat tuilleadh eolas a fháil faoi fhodhlíthe agus faoi achomhairc maidir le luasteorainneacha ar speedlimits.ie. Léigh tuilleadh faoi chumhachtaí na n-údarás áitiúil.

Luasteoireannacha Coitianta

Tá feithiclí áirithe in Éirinn (go háirithe feithiclí atá beartaithe nó oiriúnaithe chun daoine a iompar, feithiclí atá níos mó ná meáchan áirithe agus feithiclí atá ag tarraingt leantóirí) faoi réir luasteorainneacha difriúla ná iad siúd atá leagtha amach thuas.

• Busanna aon stór agus dhá stór agus cóistí (a iompraíonn paisinéirí atá ina seasamh) - 65 km/u
• Busanna aon stór agus dhá stór agus cóistí (a bhfreastalaíonn ar níos mó ná 8 bpaisinéir ach nach n-iompraíonn paisinéirí ina seasamh) - Mótarbhealaí agus débhealaí, Bóithre eile - 80 km/u
• Feithiclí Tarraingthe - 80 km/u
• Trucailí (le hollmheáchan deartha níos mó ná 3,500kg) - Mótarbhealaí - 90 km/u, Bóithre eile - 80 km/u

Eisceachtaí ó theorainneacha luais

Ní bhaineann na luasteorainneacha in Éirinn le seirbhísí briogáide dóiteáin, otharchairr nó feithiclí an Gharda a úsáidtear le linn dualgais.

Is féidir tuilleadh eolais maidir leis na luasteorainneacha difriúla atá i bhfeidhm ar fud na hÉireann a fháil ar Shuíomh Gréasáin Rialacha an Bhóthair (pdf).

Is cion é d’aon duine brathadóir luasmhéadair a úsáid in aon fheithicil in Éirinn faoi na Rialacháin um Thrácht ar Bhóithre (Brathadóirí Luasmhéadair), 1991. Faoin reachtaíocht seo, is cion é freisin brathadóirí méadair luais agus bacaire a iompórtáil, a fheistiú agus a sholáthar.

Tá cumhacht ag na Gardaí an trealamh seo a urghabháil i gcás ina n-aimsítear é i d’fheithicil nó i do sheilbh faoin Acht Comhdhlúite Custaim (Customs Consolidation Act) 1876.

Mura n-íoctar an muirear seasta, méadóidh an fhíneáil go dtí €160 agus d’fhéadfaí níos mó pointí pionóis a fháil, suas go dtí 5 phointe pionóis ar a mhéad.

I gcás nach raibh tú tiománaí na feithicle, ní mór duit an chuid ábhartha den fhógra a chomhlánú agus é a sheoladh ar ais laistigh de 28 lá ó dháta a eisiúna.

Tá tuilleadh eolais ar fhógraí muirear seasta ar fáil ar ár leathanach maidir le cionta tiomána.