Taisteal ar iompar poiblí má tá tú faoi mhíchumas nó faoi mhíchumas luaineachta

Cuireann cuideachtaí iompair phoiblí seirbhísí inrochtaineachta ar fáil do dhaoine faoi mhíchumas nó do dhaoine a bhfuil a soghluaisteacht laghdaithe.

Tá na hoibreoirí iompair phoiblí is mó liostaithe thíos agus cuireann an leathanach seo faisnéis inrochtaineachta ar fáil dóibh.

Bus

• Bus Éireann
• Dublin Bus
• Go-Ahead Ireland (Cuideachta bus príobháideach)

Iarnród

• Irish Rail
• DART

Iarnród éadrom

• Luas

Tugann an leathanach seo forbhreathnú freisin ar an Scéim Cúnaimh Taistil (mórcheantar Bhaile Átha Cliath) agus ar an gCárta JAM agus ar an Aip.

Turas a phleanáil

Sula dtosaíonn tú ar do thuras, is féidir leat pleanálaí turais ar líne Iompar d’Éirinn a úsáid chun do thuras a phleanáil.

Tabharfaidh an pleanálaí turais eolas duit faoi bhealaí bus agus iarnróid ar fud na hÉireann. Inseoidh sé duit freisin an bhfuil seirbhís inrochtana ag chathaoireacha rothaí.

Mura bhfuil tú in ann taisteal i d’aonar, b’fhéidir go mbeidh tú in ann pas saorthaistil a fháil do do chompánach taistil. Is féidir leat tuilleadh eolais a fháil ar ár leathanach ar shaorthaisteal in Éirinn.

Cabhraíonn an Scéim Cúnaimh Taistil le daoine faoi mhíchumas úsáid a bhaint as iompar poiblí i mórcheantar Bhaile Átha Cliath agus i gcathair Chorcaí. Tá an scéim saor in aisce agus ar fáil do dhaoine os cionn 18 mbliana d’aois.

Faoin scéim, is féidir le cúntóir taistil taisteal leat an chéad chúpla uair a bhíonn tú ag taisteal agus comhairle a thabhairt maidir le conas do thuras a phleanáil. Cabhróidh an cúntóir leat dul i dtaithí ar thaisteal ar an mbealach sin leat féin. Is féidir leat teagmháil a dhéanamh leo agus tú ag tosú ar bhealach nua.

Tá an Scéim Cúnaimh Taistil ar fáil do sheirbhísí Dublin Bus, Go-Ahead Ireland, DART agus Luas. Tá sé á reáchtáil ag Dublin Bus, ach cuireann siad an tseirbhís ar fáil thar soláthraithe iompair éagsúla.

Le tuilleadh eolais a fháil, déan teagmháil le Bus Átha Cliath trí:

• Fón: 01 703 3204
• Ríomhphost: customercomment@dublinbus.ie

Tá an Scéim Cúnaimh Taistil ar fáil do sheirbhísí do bhusanna chathair Chorcaí agus do thraenacha comaitéireachta Iarnród Éireann. Le tuilleadh eolais a fháil, déan teagmháil le gcathair Chorcaí trí:

• Fón: 0818 836611
• Ríomhphost: travelassistancecork@buseireann.ie

Cad é an Cárta JAM agus JAM App?

Is cárta nó aip é an Cárta JAM a insíonn do phaisinéirí eile go dteastaíonn beagán níos mó ama uait mar go bhfuil riocht nó míchumas ort. Féadfaidh sé a bheith ina chárta fisiceach nó ina aip ar do ghuthán nó an dá cheann.

Cuidíonn an cárta seo le paisinéirí a bhfuil bac cumarsáide acu a rá nach dteastaíonn “ach nóiméad” uathu agus foighne a iarraidh. Tá an Cárta JAM agus an Aip saor in aisce.

Conas is féidir liom Cárta JAM a fháil?

Is féidir leat é a fháil ar aon cheann de na trí bhealach seo a leanas:

• Ordú cárta fisiciúil ar líne.
• Cuir glaoch ar an NOW Group (bunaithe sa RA) ar 0044 28 9043 6400.
• Íoslódáil an app ón Play Store nó Apple.

Conas a úsáidim é?

Taispeánann tú do Chárta JAM don duine a bhfuil tú ag idirghníomhú leis (mar shampla, an tiománaí bus). Deir an cárta ‘Just A Minute’ ar thaobh amháin, agus is féidir leat an teachtaireacht ba mhaith leat a roghnú ar an taobh eile de do chárta.

D’fhéadfadh aon cheann díobh seo a leanas a rá sa teachtaireacht:

• Tá uathachas orm
• Tá mé uathachasach
• Tá riocht orm
• Tá deacracht foghlama nó míchumas agam
• Tá míchumas intleachta orm

Leis an aip, is féidir leat a roghnú do theachtaireacht féin.

Cén áit is féidir liom é a úsáid?

Is féidir leat é a úsáid ar iompar poiblí agus i siopaí, bainc, caiféanna, bialanna, óstáin agus músaeim.

Is féidir leat é a úsáid ar iompar poiblí agus i siopaí, bainc, caiféanna, bialanna, óstáin agus músaeim.

Faigh tuilleadh eolais ag jamcard.org nó ar shuíomh gréasáin Iompar d’Éirinn.

Cad iad an Suaitheantas agus Cárta ‘Ofráil suíochán dom, le do thoil’?

Is féidir le daoine faoi mhíchumas dofheicthe an suaitheantas agus an cárta a úsáid agus iad ag taisteal ar iompar poiblí. Má tá duine faoi mhíchumas dofheicthe agus má bhíonn deacracht acu seasamh agus iad ag taisteal ar iompar poiblí, cabhróidh an suaitheantas nó an cárta seo leo a chur in iúl go caolchúiseach do chomhphaisinéirí go gcuirfidís fáilte roimh thairiscint ar shuíochán.

I measc roinnt samplaí de mhíchumas dofheicthe, tá fibrimiailge, uathachas, gortuithe cinn, pian ainsealach, droch-chothromaíocht agus scléaróis iolrach, agus cinn eile nach iad.

Conas is féidir liom é a fháil?

Is féidir teagmháil a dhéanamh le d’oibreoir iompair phoiblí TFI áitiúil chun iad a fháil.

Cá háit is féidir liom é a úsáid?

Is féidir an suaitheantas a úsáid ar Bhus Átha Cliath, Bus Éireann, Iarnród Éireann, Luas, Go-Ahead Ireland, agus seirbhísí Nasc Áitiúil TFI.

Tá tuilleadh eolais ar fáil ar shuíomh gréasáin Transport for Ireland.

Rochtain do chathaoireacha rothaí ar bhusanna

Dublin Bus

Ar bhusanna uile Bhaile Átha Cliath, tá spás amháin ann do dhuine a úsáideann cathaoir rothaí. Is féidir le cathaoir rothaí a bheith suas le 70cm ar leithead agus 120cm ar fad.

Ba cheart duit dul ar an mbus agus éirí den bhus ag na doirse tosaigh, mar níl an rampa ach ag an doras in aice leis an tiománaí. Nuair a théann tú ar an mbus, féadfaidh tú iarraidh ar an tiománaí am breise a thabhairt duit chun do shuíochán a bhaint amach, sula n-éireoidh an bus ón stad.

Chun an bus a fhágáil, brúigh an cnaipe a bhfuil siombail na cathaoireach rothaí air, in aice le spás na cathaoireach rothaí, go gairid roimh do stad. Tá a fhuaim féin ag an gcloch seo a chuireann in iúl don tiománaí gur mian leat an bus a fhágáil.

Is féidir leat tuilleadh eolais a fháil ar inrochtaineacht cathaoireacha rothaí ó Dublin Bus

Bus Éireann

Tá go leor de sheirbhísí Bhus Éireann inrochtana do chathaoir rothaí, ach níl cuid acu. Is féidir leat liosta bealaí inrochtana a fháil ar shuíomh gréasáin Bhus Éireann.

Scútairí soghluaisteachta ar bhusanna

Dublin Bus

Caithfidh ceadúnas a bheith agat chun taisteal ar Bhus Átha Cliath le do scútar soghluaisteachta. Tá sé seo amhlaidh toisc go bhfuil roinnt scútar soghluaisteachta rómhór le feistiú ar bhusanna Bhus Átha Cliath.

Le fáil amach an bhfuil do scútar den mhéid ceart agus chun cead a shocrú, déan teagmháil le Cúnamh Taistil Dublin Bus.

Is féidir leat teagmháil a dhéanamh le Cúnamh Taistil Dublin Bus trí:

• Ag glaoch ar Chúnamh Taistil ar 01 703 3204
• Ríomhphost a sheoladh chuig customercomment@dublinbus.ie.

Bus Éireann

Maidir le Bus Éireann, ba cheart duit glaoch a chur ar 0818 836 611, le fáil amach an bhfuil siad in ann freastal ar do scútar soghluaisteachta.

Má tá lagú radhairc ort

Caithfidh gach bus stopadh má tá duine le canna fada nó madra treorach ag stad an bhus.

Tá fógraí fuaime ag gach bus nua a inseoidh an chéad stad eile duit.

Má tá lagú éisteachta ort

Soláthraíonn Dublin Bus Eolas Fíor-Ama do Phaisinéirí le comharthaí sráide ag thart ar 500 stad bus.

Tá faisnéis fíor-ama ag Bus Éireann ar a shuíomh gréasáin.

Tá aip fíor-ama TFI ann a chomhcheanglaíonn gach faisnéis fíor-ama Bus Éireann, Dublin Bus, GO-Ahead Ireland agus Iarnród Éireann agus Luas.

Madraí treoraithe agus madraí cúnaimh ar bhusanna

Ceadaítear madraí treorach nó madraí cúnaimh ar gach bus.

Más mian leat gearán a dhéanamh

Dublin Bus

Is féidir leat gearán a dhéanamh le hOifigeach Fiosrúcháin Dublin Bus trí:

• Ríomhphoist: customercomment@dublinbus.ie
• Post: Dublin Bus Inquiry Officer, Operations Department, Dublin Bus, 59 Upper O Connell St. Dublin 1.

Ní mór duit a lua cén Roinn den Acht um Míchumas 2005 a mbaineann an gearán leis. Caithfidh do ghearán an chúis a leagan amach go soiléir agus aon fhaisnéis ábhartha a bheith ann.

Féach an rannán gearán ar Dublin Bus.

Bus Éireann

Is féidir leat gearán a dhéanamh le Bus Éireann trí:

• Ríomhphost: CustomerCare@buseireann.ie
• Teileafón: 01 8366111

Féach an rannán gearán ar Bus Éireann.

Má theastaíonn cúnamh uait le taisteal d’iarnród, ba cheart duit dul i dteagmháil leis na stáisiúin ábhartha ar dtús.

Déan teagmháil le hIarnród Éireann 24 uair ar a laghad roimh do thuras agus tabhair sonraí do phleananna taistil dóibh.

Chun tacaíocht a fháil, is féidir leat:

• Ríomhphost: access@irishrail.ie
• Glaoigh ar: 01 836 6222 (Luan – Aoine 8:30rn – 6:00in gan laethanta saoire poiblí san áireamh).

Tabhair sonraí faoi do phleananna taistil

Nuair a bheidh tú i dteagmháil leis an stáisiún cuir an t-eolas seo a leanas san áireamh:

• Dáta agus am taistil
• Stáisiún imeachta
• Stáisiún teachta agus más gá duit traenacha a athrú ar do thuras
• Nádúr do mhíchumais
• Cúnamh ag teastáil
• Conas a thaistealaíonn tú chuig agus ó stáisiúin imeachta agus teachta ar nós tacsaí, carr príobháideach agus cibé an bhfuil duine ag bualadh leat ag do cheann scríbe
• Más rud é go mbeidh tú ag taisteal leat féin nó le duine éigin
• Má tá cabhair uait ag teacht nó ag imeacht ón stáisiún
• Aon sonraí eile chun cabhrú le foireann an iarnróid nó sonraí ar mhaith leat a shoiléiriú

Murar féidir fógra a thabhairt d’Iarnród Éireann, déanfaidh siad a ndícheall cúnamh a chur ar fáil.

Má tá athrú ann nó má tá ort do phleananna a chur ar ceal, cuir Iarnród Éireann ar an eolas. Is féidir leis an bhfoireann cabhrú le daoine eile ansin.

Rochtain do chathaoireacha rothaí agus scútair soghluaisteachta ar thraenacha

Tá spásanna inrochtana do chathaoireacha rothaí teoranta ar gach traein. Tá sé tábhachtach go gcuirfeá do spás in áirithe sula dtaistealaíonn tú.

Má úsáideann tú scútar soghluaisteachta, déan teagmháil leis an stáisiún chun a chinntiú gur féidir freastal ar do scútar.

Rampaí inrochtaineachta le haghaidh rochtana traenach

Ag stáisiúin áirithe tá bearna idir an t-ardán agus na carráistí. Is féidir rampaí a úsáid chun cabhrú leat ar thraenacha nó lasmuigh díobh más gá.

Ba cheart duit dul i dteagmháil le hIarnród Éireann 24 uair an chloig roimh thaisteal duit le cinntiú go bhfuil foireann ar fáil chun cabhrú leat.

Páirceáil do dhaoine faoi mhíchumas ag stáisiúin traenach

Tá spásanna páirceála sainithe ag gach carrchlós do dhaoine a bhfuil Cárta Páirceála Daoine faoi Mhíchumas acu.

Féadfaidh tú eolas a fháil ar inrochtaineacht stáisiúin ar shuíomh gréasáin gach stáisiúin.

Má tá lagú radhairc ort

Tá córais fógartha poiblí ag formhór na stáisiún príomhlíne agus fo-uirbeach agus gach stáisiún DART a thugann sonraí faoi thraenacha agus faoi sheirbhísí do dhaoine lagamhairc. Tá tíleanna tadhlacha i bhfeidhm i roinnt stáisiún chun cabhrú le daoine a bhfuil lagú amhairc orthu. Tá cnaipí códaithe Braille agus ardaitheoir cainte ar fáil sna hardaitheoirí stáisiúin níos nuaí.

Madraí treoraithe agus madraí cúnaimh ar thraenacha

Ceadaítear madraí treorach nó madraí cúnaimh ar gach seirbhís iarnróid in Éirinn agus i stáisiúin traenach.

Más mian leat gearán a dhéanamh

Más mian leat gearán a dhéanamh faoin Acht um Míchumas 2005, déan teagmháil le access@irishrail.ie.

Ba cheart duit dul i dteagmháil le Luas sula dtaistealaíonn tú má tá cúnamh uait. Tá an Scéim Cúnaimh Taistil ar fáil ar an Luas, (féach ‘Scéim Cúnaimh Taistil’ thuas). Tá cúnamh taistil saor in aisce agus is féidir leat é a iarraidh le linn uaireanta oibriúcháin Luas ar fad.

Chun cúnamh a shocrú, déan teagmháil le hoifig Seirbhísí do Chustaiméirí Luas ar an nguthán ar 0818 300 604 nó trí ríomhphost chuig info@luas.ie. Ba cheart duit sonraí do phleananna taistil a thabhairt. Féach ‘Iarnród’ thuas chun treoir a fháil maidir leis na sonraí ba chóir duit a thabhairt.

Má tá athrú ann nó má tá ort do phleananna a chur ar ceal, cuir an Luas ar an eolas. Bíonn baill foirne ar fáil ansin chun cabhrú le daoine eile.

Inrochtaineacht cathaoireacha rothaí ar an Luas

Tá gach tram agus stad Luas inrochtana do chathaoir rothaí. Tá urlár íseal agus tairseach leibhéal ag gach tram agus bearna íosta idir urlár an tram agus imeall an ardáin.

Má tá cathaoir rothaí in úsáid agat, téigh ar an Luas trí na doirse dúbailte i lár gach carráiste mar is iad is gaire do na suíocháin tosaíochta agus don chathaoir rothaí. Bí cinnte go bhfuil tú ag tabhairt aghaidh ar chúl an tram agus tú ag taisteal.

Tá 2 spás sainithe in aghaidh an tram, ar féidir leo freastal ar suas le 4 úsáideoir cathaoir rothaí. Tá comharthaí ann a deir go bhfuil na spásanna seo le haghaidh úsáideoirí cathaoireacha rothaí. Tá go leor spáis sna háiteanna isteach agus amach ar na tramanna freisin d’úsáideoirí breise cathaoireacha rothaí.

Scotairí soghluaisteachta ar an Luas

Is féidir scútar soghluaisteachta a thabhairt leat ar bord an Luas.

Má tá lagú éisteachta ort

Tá taispeántais leictreonacha ag gach tram, ionas gur féidir leat a insint cá bhfuil tú ar do thuras.

Tá lúb ionduchtaithe feistithe ar gach tram do phaisinéirí a úsáideann áiseanna éisteachta atá feistithe le T-lasc. Má úsáideann tú áis éisteachta, is féidir leat fógraí a chloisteáil i lár an tram.

Má tá lagú radhairc ort

Tá cloigín feistithe ar gach tram a bhuaileann nuair a bhíonn an tram ag druidim agus ag fágáil ardán Luas. Tá fógraí fuaime uathoibríocha ar bord le hainmneacha gach stad mar aon le teachtaireachtaí réamhthaifeadta eile.

Má bhíonn amhras ort agus tú ar bord, labhair leis an tiománaí chun do shuíomh a dhearbhú. Is féidir leat an gléas cumarsáide éigeandála do phaisinéirí a úsáid ar chuaille an dorais ar thaobh na láimhe deise de na doirse dúbailte chun labhairt leis an tiománaí.

Páirceáil do dhaoine faoi mhíchumas ag Luas

Tá seacht n-áis Pháirceála agus Taistil Luas ann. Tá spásanna sainithe ag gach ceann acu atá chomh gar agus is féidir d’ardáin Luas. Ní mór duit do Chárta Páirceála do Dhuine Faoi Mhíchumas a thaispeáint.

Madraí treoraithe agus madra cúnaimh ar bord Luas

Is féidir leat do mhadra treorach nó do mhadra cúnta a thabhairt ar an Luas.

Más mian leat gearán a dhéanamh

Más mian leat gearán a dhéanamh faoin Acht um Míchumas 2005, féadfaidh tú:

• Ríomhphost: info@luas.ie
• Glaoigh ar Ionad Seirbhíse do Chustaiméirí Luas ar 0818 300 604
• Scríobh chuig: Seirbhís do Chustaiméirí Luas, Iosta Luas, An Bhó Dhearg, Cluain Dolcáin, Baile Átha Cliath 22, D22 C5P3

Is féidir leat tuilleadh faisnéise a fháil faoi thaisteal inrochtana in Éirinn ar shuíomh gréasáin Transport for Ireland. Tá TFI ag tacú leis an gcarthanas AsIAm le feachtas, Prepare Me As I Am le haghaidh iompar poiblí. Soláthraíonn an feachtas uirlisí úsáideacha do dhaoine a bhfuil uathachas orthu chun cabhrú leo iompar poiblí a úsáid.

Is féidir leat na háiseanna do phaisinéirí faoi mhíchumas a sheiceáil ag aon stáisiún iarnróid in Éirinn.

Is féidir leat eolas ginearálta a fháil freisin maidir le dul go dtí agus ó aerfort Bhaile Átha Cliath.