Rialacha maidir le híocaíocht cuardaitheora poist a fháil

Is íocaíochtaí iad Sochar Cuardaitheora Poist agus Liúntas Cuardaitheora Poist do dhaoine atá dífhostaithe agus atá ag lorg oibre.

Chun Sochar Cuardaitheora Poist (JB) a fháil, ní mór go mbeadh go leor ranníocaíochtaí árachais shóisialaigh (ÁSPC) agat. Chun Liúntas Cuardaitheora Poist (JA) a fháil, ní mór duit pas a fháil i dtástáil acmhainne. Is féidir leat tuilleadh faisnéise a fháil faoin difríocht idir JB agus JA.

Chun ceachtar de na híocaíochtaí cuardaitheora poist seo a fháil, beidh ort a bheith in ann obair, a bheith ar fáil chun oibre agus obair lánaimseartha a chuardach nó is féidir d’íocaíocht a laghdú nó a stopadh.

Chun cáiliú d’íocaíocht cuardaitheora poist, ní mór duit a bheith 18 mbliana d’aois nó níos sine agus faoi 66 bliain d’aois.

Ní mór duit coinníollacha áirithe ÁSPC a chomhlíonadh chun Sochar Cuardaitheora Poist (JB) a fháil. Ní mór duit pas a fháil i dtástáil acmhainne agus i gcoinníollacha gnáthchónaithe don Liúntas Cuardaitheora Poist (JA).

Maidir le JA agus JB, ní mór duit a bheith:

• Dífhostaithe (ní mór duit a bheith dífhostaithe go hiomlán nó dífhostaithe ar a laghad 4 lá as 7)
• In ann obair
• Ar fáil le haghaidh oibre
• Ag lorg oibre i ndáiríre

Cé go bhfuil íocaíocht cuardaitheora poist á fáil agat, ní mór duit freastal ar chruinnithe agus páirt a ghlacadh i scéimeanna fostaíochta cuí, oiliúint nó taithí oibre má iarrann an Roinn Coimirce Sóisialaí (RCS) é. Féach ‘Smachtbhannaí mura gcomhlíontar na rialacha íocaíochta cuardaitheora poist’ thíos.

Dífhostaithe

Chun íocaíocht cuardaitheora poist a fháil ní mór duit a bheith dífhostaithe ar feadh 4 lá as 7 ar a laghad. Ciallaíonn sé seo gur féidir leat oibriú ar feadh suas le 3 lá i dtréimhse 7 lá agus fós cáiliú d’íocaíocht cuardaitheora poist do na laethanta nach bhfuil tú ag obair. Féadfaidh tú suas le 2 sheachtain saoire a ghlacadh i mbliain agus leanúint ar aghaidh ag fáil d’íocaíochta.

Má oibríonn tú 36 uair nó níos mó in aghaidh na seachtaine, déileálfar leat mar dhuine atá i bhfostaíocht lánaimseartha. Mar sin féin, d’fhéadfaí caitheamh le daoine a oibríonn líon níos lú uaireanta (b’fhéidir chomh híseal le 30 uair, ag brath ar an bpost) i gceann seachtaine mar dhaoine atá i bhfostaíocht lánaimseartha. Ní cháilíonn daoine atá i bhfostaíocht lánaimseartha d’íocaíocht cuardaitheora poist.

Obair pháirtaimseartha

Mura féidir leat ach obair pháirtaimseartha a fháil nó má laghdaíonn d’fhostóir do laethanta oibre go 3 lá sa tseachtain nó níos lú, d’fhéadfá íocaíocht cuardaitheora poist a fháil do na laethanta eile. Ní mór duit na coinníollacha eile a bhaineann leis an íocaíocht a chomhlíonadh, mar shampla, caithfidh tú leanúint ar aghaidh ag lorg obair lánaimseartha. I gcás Liúntas Cuardaitheora Poist, déantar aon ioncam ó obair a mheas sa tástáil mhaoine.

Léigh faoi:

• Liúntas Cuardaitheora Poist agus obair
• Sochar Cuardaitheora Poist agus obair
• Meastóir Tairbhe Oibre

Íocaíochtaí comhraiceoirí dóiteáin ar coimeád agus cuardaitheoirí poist

Má tá tú fostaithe mar chomhraiceoir dóiteáin coimeádta páirtaimseartha, d’fhéadfá cáiliú d’íocaíocht cuardaitheora poist. Má tá tú ag obair mar chomhraiceoir dóiteáin páirtaimseartha, ní gá duit síniú le haghaidh na laethanta a bhfuil tú ar glaoch, ag comhrac dóiteáin nó ag traenáil. Ciallaíonn sé seo gur féidir íocaíocht cuardaitheora poist a íoc leat as laethanta a bhfuil tú ar glaoch, ag comhrac dóiteáin nó faoi oiliúint.

Caithfidh comhraiceoirí dóiteáin ar coimeád a bheith ina gcónaí laistigh de 2.4 ciliméadar (1.5 míle) ón stáisiún dóiteáin agus gealltanas a thabhairt go mbeidh siad réidh le haghaidh dualgais chomhraicthe dóiteáin i 5 nóiméad. Ní mheastar gur srian é an riachtanas seo ar d’infhaighteacht chun oibre, fad is go bhfuil coinníollacha na scéime á gcomhlíonadh agat. Ní mór duit a bheith ar fáil le haghaidh obair lánaimseartha agus gan srian a chur le do chuardach fostaíochta go dtí an teorainn 2.4km.

Má tá Liúntas Cuardaitheora Poist á fháil agat, déanfar an t-ioncam a gheobhaidh tú a mheasúnú ar an ngnáthbhealach agus cuirfear aon acmhainn in aghaidh d’íocaíochta.

Má bhí éileamh agat ar Shochar Cuardaitheora Poist roimhe seo, is féidir leat a bheith cáilithe arís le haghaidh JB a luaithe a íocann tú 13 ranníocaíocht ÁSPC agus go gcomhlíonann tú na coinníollacha eile go léir. Ní bhaineann an coinníoll caillteanas substaintiúil leis an bhfostaíocht mar chomhraiceoir dóiteáin. Má tá fostaíocht eile agat, áfach, baineann an coinníoll um chaillteanas substaintiúil leis an bhfostaíocht eile sin.

Obair dheonach

Seans go mbeidh tú in ann obair dheonach a dhéanamh agus leanúint d’íocaíocht cuardaitheora poist a fháil. Ní mór duit leanúint le coinníollacha na híocaíochta a shásamh, rud a chiallaíonn go gcaithfidh tú a bheith ar fáil agus obair lánaimseartha a lorg. Ní mór duit freisin cead a fháil ó Oifigeach Breithiúnachta i d’Ionad Intreo nó d’Oifig Bhrainse Leasa Shóisialaigh. Faigh tuilleadh faisnéise faoi obair dheonach agus íocaíochtaí leasa shóisialaigh.

Ar stailc

Má tá tú ar stailc, ní mheastar go bhfuil tú dífhostaithe agus ní bhfaighidh tú íocaíocht cuardaitheora poist. Mar sin féin, má tá tú as obair mar thoradh ar stailc (mar shampla, gur as an stailc thú) is féidir go bhfaighidh tú íocaíocht cuardaitheora poist. D’fhéadfá íocaíocht cuardaitheora poist a fháil mura bhfuil tú “ag glacadh páirte sa aighneas trádála nó suim díreach agat inti ba chúis leis an stopadh ag an obair”. Má tá tú ar stailc, féadfaidh do theaghlach Liúntas Leasa Forlíontach bunúsach a fháil.

In ann obair

Ní mór duit a bheith in ann obair le cáiliú d’íocaíocht cuardaitheora poist. Meastar go bhfuil tú in ann obair a dhéanamh ach amháin má tá tú in ann fianaise leighis a thabhairt ar aird chun a chruthú nach bhfuil tú in ann oibriú. Má tá roinnt ama caite agat gan chumas oibre, ní mór duit teastas dochtúra deiridh a sholáthar chun a chruthú go bhfuil tú aclaí chun oibre anois.

Má tá tú breoite agus éagumasach chun oibre, d’fhéadfá a bheith i dteideal Liúntas Míchumais nó Sochar Breoiteachta. Má tá tú ag iompar clainne, meastar go bhfuil tú in ann obair a dhéanamh mura bhfuil deacrachtaí agat le linn do thoircheas nó má tá tú tinn. Is féidir leat tuilleadh a léamh ar ár leathanach ar íocaíochtaí toirchis agus leasa shóisialaigh.

Ar fáil le haghaidh oibre

Meastar go bhfuil tú ar fáil chun oibre:

• Má luann tú go bhfuil tú ar fáil chun oibre
• Má dhéanann tú gach ní iarrtar ort comhlíonadh an choinníll infhaighteachta seo a thaispeáint
• Mura bhfuil aon fhianaise ann níl tú ar fáil chun oibre

Measann an Roinn Coimirce Sóisialaí go bhfuil tú ar fáil chun oibre má tá tú sásta glacadh le haon tairiscint ar fhostaíocht oiriúnach láithreach. Ina theannta sin, caithfidh an fhostaíocht a bheith oiriúnach, ag féachaint do d’aois, do ghnéas, do chorp, oideachas, do ghnáthghairm, áit a bhfuil cónaí ort, an ráta pá a thairgtear agus do chúinsí teaghlaigh.

Mar sin féin, is féidir a mheas mar dhuine nach bhfuil ar fáil chun oibre agus mar sin nach bhfuil tú i dteideal íocaíocht cuardaitheora poist má chuireann tú srianta míréasúnta ar na nithe seo a leanas:

• Nádúr na fostaíochta
• Na huaireanta oibre
• An ráta pá
• Fad na fostaíochta
• Suíomh na fostaíochta

Má cheapann Oifigeach Cinnidh go bhfuil srianta míréasúnta curtha agat, cuirfear agallamh ort agus tabharfar deis duit freagra a thabhairt. Tabhair faoi deara má dhiúltaíonn tú tairiscint oiriúnach oibre, is féidir tú a dhícháiliú ó íocaíocht cuardaitheora poist.

Mar shampla, meastar nach bhfuil tú ar fáil chun oibre sna cúinsí seo a leanas:

• Tá tú ag lorg cineál áirithe oibre amháin.
• Deir tú gur obair pháirtaimseartha amháin atá á lorg agat. Mar sin féin, murar féidir leat fostaíocht oiriúnach lánaimseartha a fháil, féadfaidh tú glacadh le hobair pháirtaimseartha fós.
• Níl tú ar fáil ach le linn uaireanta nach bhfuil tipiciúil den fhostaíocht atá á lorg agat, mar shampla, obair chléireachais oifige a bheith á lorg agat um thráthnóna amháin.
• Níl tú toilteanach glacadh le tairiscint ar fhostaíocht ghearr-ama réasúnta, mar shampla, obair faoisimh nó fostaíocht faoi chonradh gearrthéarmach.
• Aistríonn tú go dtí láthair ina laghdaítear d’ionchais fostaíocht oiriúnach a fháil go suntasach. Mar sin féin, cuirfear na cúiseanna atá leis an aistriú san áireamh.
• Tá srianta míréasúnta á gcur agat ar an bhfad a bhfuil tú sásta taisteal chun obair a fháil. Cuirtear rochtain ar iompar poiblí agus príobháideach san áireamh, áfach.
• Is féidir go gcuirfí ceist ort freisin faoi do fhreagrachtaí sa bhaile, mar shampla, cé atá ag tabhairt aire do do leanaí cleithiúnacha. Ní mór an cheist seo a chur ar gach iarratasóir.

Má tá tú ag tabhairt aire do dhuine breoite nó do dhuine scothaosta agus mura bhfuil tú ar fáil chun oibre d’fhéadfá a bheith i dteideal íocaíocht cúramóra.

Is féidir leat tuilleadh a léamh faoin gcoinníoll ‘ar fáil chun oibre’ i dtreoirlínte na Roinne Coimirce Sóisialaí maidir le Liúntas Cuardaitheora Poist agus Sochar Cuardaitheora Poist.

I ndáiríre ag lorg oibre

Ní mór duit a thaispeáint go bhfuil tú i ndáiríre ag lorg oibre. Ní láimhseáiltear lá mar lá dífhostaíochta ach amháin má tá tú ag lorg oibre lánaimseartha oiriúnach i ndáiríre. Má tá tú i bhfostaíocht pháirtaimseartha agus ag fáil íocaíocht cuardaitheora poist, ní mór duit a thaispeáint go bhfuil tú ag iarraidh fostaíocht lánaimseartha a fháil ar na laethanta nach bhfuil tú ag obair.

Caithfidh tú a bheith in ann a thaispeáint go bhfuil fíoriarrachtaí á ndéanamh agat chun fostaíocht a fháil. Ní mór duit samplaí a sholáthar ag lorg oibre. I measc na gcéimeanna a thaispeánann go bhfuil tú ag lorg oibre i ndáiríre:

• Iarratais ó bhéal nó scríofa a dhéanamh ar obair
• Ag lorg faisnéis ar infhaighteacht fostaíochta ó fhostóirí, fógraí, agus gníomhaireachtaí fostaíochta
• Ag glacadh le deiseanna oiliúna réasúnta
• Gníomhú ar chomhairle a thugann Oifigeach Cásanna ón RCS nó gníomhaireacht socrúcháin eile, mar an tSeirbhís Fostaíochta Áitiúil (LES)
• Céimeanna dearfacha dea-chomhairleacha a ghlacadh chun tú féin a bhunú i bhféinfhostaíocht, mar thaighde a dhéanamh ar réimsí féideartha féinfhostaíochta
• Pleananna gnó a ullmhú le haghaidh tionscadal féinfhostaíochta
• Freastal ar chúrsaí ábhartha "tosaigh do ghnó féin" nó lorg faisnéise, comhairle nó treoir maidir le haon cheann de na céimeanna seo

Is féidir leat tuilleadh a léamh faoin gcoinníoll ‘ar lorg oibre i ndáiríre’ i dtreoirlínte na Roinne Coimirce Sóisialaí maidir le Liúntas Cuardaitheora Poist agus Sochar Cuardaitheora Poist.

Is féidir íocaíocht cuardaitheora poist a dhiúltú duit mura gcomhlíonann tú na rialacha go léir a bhaineann leis an íocaíocht. Féadfaidh tú a bheith dícháilithe ó íocaíocht ar feadh tréimhse ama i gcúinsí áirithe. Féadfaidh tú d’íocaíocht a laghdú (agus stop a chur léi ar fad ina dhiaidh sin ar feadh tréimhse ama) mura bhfreastalaíonn tú ar chruinnithe nó mura nglacann tú páirt i scéimeanna fostaíochta, oiliúna nó taithí oibre cuí.

Dícháiliú ó íocaíocht cuardaitheora poist

D’fhéadfá a bheith dícháilithe ó íocaíocht cuardaitheora poist a fháil ar feadh suas le 9 seachtaine:

• Má d'fhág tú an obair go deonach agus gan chúis chóir
• Má chaill tú do phost mar gheall ar mhí-iompar
• Má dhiúltaigh tú nó má theip ort dul i ngleic le bearta gníomhachtaithe nuair a bhí ráta pionóis i bhfeidhm (féach thíos)

Is féidir leat a bheith dícháilithe ó Shochar Cuardaitheora Poist má tá tú faoi bhun 55 bliana d’aois agus má fhaigheann tú íocaíocht iomarcaíochta níos mó ná €50,000. Braithfidh fad beacht do dhícháilithe (suas le 9 seachtaine) ar mhéid na híocaíochta iomarcaíochta a gheobhaidh tú.

Féadfaidh tú a bheith dícháilithe ó íocaíocht cuardaitheora poist mura gcomhoibríonn tú le nósanna imeachta seiceála aitheantais na Roinne chun Cárta Seirbhísí Poiblí a eisiúint duit.

Féadfaidh tú achomharc a dhéanamh chuig an Oifig Achomharc Leasa Shóisialaigh in aghaidh an chinnidh chun tú a dhícháiliú ó íocaíocht.

Laghdú ar íocaíocht

Ag brath ar do phróifíl phearsanta, is féidir coinne a thabhairt duit le haghaidh cruinnithe eile le hOifigeach Cásanna RCS. Ag an gcruinniú seo pléifidh d’Oifigeach Cás do roghanna leat agus aontóidh sé do Phlean Dul Chun Cinn Pearsanta chun tú a ullmhú le fostaíocht a fháil. Gheobhaidh tú comhairle agus tacaíocht leanúnach chun cabhrú leat na spriocanna i do Phlean Dul Chun Cinn Pearsanta a bhaint amach. Is féidir leat léamh faoi na seirbhísí fostaíochta a thairgeann an Roinn Coimirce Sóisialaí do chuardaitheoirí poist.

Mura gcloíonn tú leis na coinníollacha eile a bhaineann le d’íocaíocht cuardaitheora poist, féadtar d’íocaíocht a laghdú agus deireadh a chur léi go hiomlán.

Is féidir ráta pionóis JA nó JB a íoc leat:

• Má fhreastalaíonn tú ar chruinnithe a iarrann an RCS nó
• Má ghlacann tú páirt i scéim tacaíochta fostaíochta cuí, taithí oibre nó oiliúint

Má cuireadh ráta pionóis ionat agus má leanann tú de bheith gan na rialacha a chomhlíonadh, is féidir tú a dhícháiliú ó d’íocaíocht cuardaitheora poist ar feadh suas le 9 seachtaine. Ní féidir thú a dhícháiliú láithreach – caithfidh ráta pionóis a bheith i bhfeidhm ar dtús ar feadh 21 lá ar a laghad.

Ní bhaineann rátaí pionóis le daoine os cionn 62 bliain d’aois.

Achomhairc

Más mian leat achomharc a dhéanamh ar chinneadh (lena n-áirítear cinneadh ar ráta pionóis), ba chóir duit an t-achomharc seo a dhéanamh chuig an Oifig Achomhairc Leasa Shóisialaigh ag baint úsáide as an bhfaisnéis teagmhála thíos.

Is féidir leat iarratas a dhéanamh ar Shochar Cuardaitheora Poist nó ar Liúntas Cuardaitheora Poist ar líne, nó trí d’Ionad Intreo áitiúil nó d’Oifig Bhrainse Leasa Shóisialaigh áitiúil.

Tabhair cuairt ar ár leathanaigh ar Shochar Cuardaitheora Poist nó Liúntas Cuardaitheora Poist chun tuilleadh faisnéise a fháil ar conas iarratas a dhéanamh.

Achomhairc

Féach sonraí teagmhála na hoifige Achomhairc Leasa Shóisialaigh thíos: