Ranníocaíochtaí árachais shóisialaigh curtha chun sochair

Má tá tú ag obair, íocann d’fhostóir ranníocaíocht Árachais Shóisialaigh Pá-Choibhneasa (ÁSPC) leis an gCiste Árachais Shóisialaigh ar do shon gach seachtain. Ag brath ar an méid a thuilleann tú, féadfaidh d’fhostóir ÁSPC a asbhaint ó do phá freisin. Is féidir leis na ranníocaíochtaí ÁSPC seo cabhrú leat cáiliú le haghaidh íocaíochtaí árachais shóisialaigh, mar Shochar Cuardaitheora Poist agus an Pinsean Stáit (Ranníocach).

Mura bhfuil tú ag obair, is féidir leis an Roinn Coimirce Sóisialaí ranníocaíocht árachais shóisialaigh creidiúnaithe seachtainiúil a thabhairt duit, ach ní mór duit coinníollacha áirithe a chomhlíonadh chun cáiliú. Is féidir ranníocaíochtaí curtha chun sochair a úsáid le do ranníocaíochtaí ÁSPC chun cabhrú leat cáiliú d’íocaíocht árachais shóisialaigh.

Uaireanta tugtar ‘ranníocaíochtaí íoctha’ ar ranníocaíochtaí ÁSPC. Tugtar 'creidmheasanna' ar ranníocaíochtaí creidiúnaithe freisin.

Taifead de do chuid ranníocaíochtaí

Déanann an Roinn Coimirce Sóisialaí do chuid ÁSPC agus ranníocaíochtaí creidiúnaithe a thaifeadadh ar do thaifead árachais shóisialaigh. Is féidir leat do thaifead ranníocaíochtaí, ar a dtugtar ‘Ráiteas Ranníocaíochta’ a iarraidh ar MyWelfare.ie.

Ranníocaíochtaí deonacha

Féadfaidh roinnt daoine rogha a dhéanamh freisin ranníocaíochtaí deonacha a íoc, atá difriúil le ranníocaíochtaí creidiúnaithe.

Chun cáiliú do ranníocaíocht chreidiúnaithe, de ghnáth ní mór duit na coinníollacha seo a leanas a chomhlíonadh.

Ní mór duit a bheith ag obair agus ranníocaíocht ÁSPC íoctha amháin ar a laghad a bheith agat ag aon cheann de na haicmí ÁSPC seo a leanas:

• A
• B
• C
• D
• E
• H
• P

Ní mór go raibh ranníocaíochtaí íoctha nó curtha chun sochair agat le ceachtar den dá bhliain chánach chríochnaithe dheireanacha. Mar shampla, má tá iarratas á dhéanamh agat ar chreidmheasanna in 2023, ní mór go raibh ranníocaíochtaí íoctha nó creidiúnaithe agat in 2022 nó 2021.

Má tá sé níos mó ná 2 bhliain chánach críochnaithe ó bhí ranníocaíochtaí agat, beidh ort oibriú agus ÁSPC a íoc ar feadh 26 seachtaine eile sula gcáilíonn tú do ranníocaíochtaí creidiúnaithe.

Tá na rialacha maidir le ranníocaíochtaí creidiúnaithe a fháil leagtha amach in IR Uimh. 312 de 1996.

Ráta ranníocaíochta creidiúnaithe

De ghnáth tugtar ranníocaíochtaí creidiúnaithe ag an ráta céanna le do ranníocaíocht ÁSPC deiridh a íocadh. Ciallaíonn sé seo nach féidir le do chreidmheas ach cabhrú leat cáiliú do na híocaíochtaí árachais shóisialaigh a íoctar le d’aicme ÁSPC.

Mar shampla, más d’Aicme A do ranníocaíocht ÁSPC is déanaí a íocadh beidh do chreidmheasanna in Aicme A freisin. Más le hAicme B a bheidh do chreidmheasanna, beidh do chreidmheasanna in Aicme B.

Faigh amach faoi na híocaíochtaí leasa shóisialaigh do gach Aicme ÁSPC.

Creidmheasanna le linn dífhostaíochta

Faigheann tú creidmheasanna go huathoibríoch má tá tú dífhostaithe go hiomlán agus ag fáil Sochar Cuardaitheora Poist. Féadfaidh tú leanúint ar aghaidh ag fáil creidmheasanna má tá do theidlíocht ar Shochar Cuardaitheora Poist ídithe agat agus má cháilíonn tú don Liúntas Cuardaitheora Poist.

Ní fhaigheann tú creidmheasanna go huathoibríoch má tá Liúntas Cuardaitheora Poist á fháil agat. Ní mór go raibh ranníocaíochtaí íoctha nó creidiúnaithe agat le ceachtar den dá bhliain chánach dheireanacha chun creidmheasanna a fháil le Liúntas Cuardaitheora Poist.

Má tá tú dífhostaithe agus mura gcáilíonn tú d’íocaíocht cuardaitheora poist, féadfaidh tú síniú le haghaidh creidmheasanna fós, má chomhlíonann tú na coinníollacha cáilitheacha.

Ag síniú le haghaidh creidmheasanna

Féadfaidh tú síniú le haghaidh creidmheasanna, mura gcáilíonn tú d’íocaíocht cuardaitheora poist nó más duine fásta cáilithe tú ar íocaíocht leasa shóisialaigh do chéile, do pháirtnéara shibhialta nó do chomhchónaitheora agus má chomhlíonann tú na coinníollacha cáilitheacha.

Chun síniú le haghaidh creidmheasanna dífhostaíochta, ní mór go raibh ranníocaíochtaí íoctha nó creidiúnaithe agat le ceachtar den dá bhliain chánach dheireanacha agus a bheith:

• Dífhostaithe
• Ar fáil agus in ann obair a dhéanamh
• Ag lorg oibre i ndáiríre

Má tá tú ar stailc ón obair, is féidir leat síniú le haghaidh creidmheasanna.

Ní mór duit síniú le haghaidh creidmheasanna i d’ionad Intreo nó d’oifig áitiúil leasa shóisialaigh - féach ‘Cá háit a ndéanfaidh mé iarratas’ thíos.

Creidmheasanna oiliúna

Má tá tú dífhostaithe agus ag fáil creidmheasanna, féadfaidh tú leanúint ar aghaidh ag fáil creidmheasanna má ghlacann tú páirt sna scéimeanna seo a leanas:

• An Scéim Liúntais um Fhilleadh ar Oideachas (BTEA)
• An Scéim Deiseanna Oiliúna Gairmoideachais (VTOS)

Féadfaidh tú creidmheasanna a fháil má ghlacann tú páirt i gcúrsa oiliúna ceadaithe faoi na heagraíochtaí seo a leanas:

• SOLAS
• Boird Oideachais agus Oiliúna (BOOnna) áirithe
• An tÚdarás Náisiúnta Forbartha Turasóireachta
• Teagasc
• Bord Iascaigh Mhara (BIM)

Soláthraíonn an Roinn Coimirce Sóisialaí faisnéis ar chláir oiliúna inar féidir leat leanúint ar aghaidh ag fáil creidmheasanna.

Má cháilíonn tú don Scéim BTEA tar éis duit síniú le haghaidh creidmheasanna, ní fhaigheann tú Liúntas um Fhilleadh ar Oideachas seachtainiúil.

Creidmheasanna agus íocaíocht sochair do dhaoine 65 bliain d'aois

Má tá an íocaíocht sochair á fáil agat do dhaoine atá 65 bliain d’aois, gheobhaidh tú creidmheasanna má tá tú i dteideal creidmheasanna nuair a thosaíonn an t-éileamh.

Má aistríonn tú ó Shochar Cuardaitheora Poist chuig an íocaíocht sochair do dhaoine 65 bliain d’aois, ba cheart go gcáileoidh tú le haghaidh creidmheasanna.

Mar sin féin, má aistríonn tú ó Shochar Cuardaitheora Poist (Féinfhostaithe) (JBSE) go dtí an íocaíocht sochair do dhaoine 65 bliain d’aois, ní bhfaighidh tú creidmheasanna mura gcomhlíonann tú na coinníollacha le haghaidh creidmheasanna ar d’éileamh JBSE.

Creidmheasanna réamhiontrála nuair a thosaíonn tú ag obair

Nuair a thosaíonn tú ag obair tugtar creidmheasanna réamhiontrála duit go huathoibríoch. De ghnáth tugtar na creidmheasanna seo uair amháin. Clúdaíonn siad tú ó thús na bliana cánach ina dtosaíonn tú ag obair, suas go dtí an dáta a dtosaíonn tú ag obair. Clúdaíonn na creidmheasanna tú freisin don 2 bhliain chánach ioncaim roimhe sin.

Is féidir le do chreidmheasanna réamhiontrála cabhrú leat cáiliú do na híocaíochtaí árachais shóisialaigh seo a leanas:

• Sochar Breoiteachta
• Sochar Cuardaitheora Poist
• Sochar Cóireála
• Sochar Máithreachais
• Sochar Atharthachta
• Sochar Tuismitheora
• Sochar Uchtaíoch
• Sochar Sláinte agus Sábháilteachta

Is féidir le creidmheasanna réamhiontrála cabhrú leat freisin cáiliú don Phinsean Stáit (Ranníocach). Ní chlúdóidh na creidmheasanna thú, áfach, ach ó thús na bliana cánach ina dtosaíonn tú ag obair suas go dtí an dáta a dtosaíonn tú ag obair.

Ní thugtar creidmheasanna réamhiontrála in Aicme B, C, D, J agus S.

Creidmheasanna le linn breoiteachta

Féadfaidh tú creidmheasanna a fháil má tá Sochar Breoiteachta, Sochar Díobhála agus Pinsean Easláine á fháil agat.

Má úsáideann tú do theidlíocht ar Shochar Breoiteachta nó ar Shochar Díobhála, ba cheart duit leanúint le teastais leighis a chur isteach chun leanúint ar aghaidh ag fáil creidmheasanna.

Má tá iarratas déanta agat ar Shochar Breoiteachta nó ar Shochar Díobhála agus mura gcáilíonn tú toisc nach gcomhlíonann tú na ceanglais ÁSPC, d’fhéadfá a bheith fós i dteideal creidmheasanna má tá ranníocaíochtaí íoctha nó creidiúnaithe agat le 2 bhliain chánach anuas. Ní mór duit teastais leighis a chur isteach chun creidmheasanna a fháil.

Féadfaidh tú leanúint ar aghaidh ag fáil creidmheasanna le linn breoiteachta má ghlacann tú páirt sa Scéim Liúntais um Fhilleadh ar Oideachas.

Liúntas míchumais

Féadfaidh tú creidmheasanna a fháil agus tú ar an Liúntas Míchumais, má tá ranníocaíochtaí íoctha nó creidiúnaithe agat le 2 bhliain anuas. Má tá Liúntas Míchumais á fháil agat toisc gur úsáid tú do theidlíocht ar Shochar Breoiteachta, gheobhaidh tú creidmheasanna.

Seirbhísigh phoiblí

Is féidir le seirbhísigh phoiblí a éiríonn as obair mar gheall ar easláinte a dteidlíocht ar íocaíochtaí áirithe a chosaint trí theastais leighis a sheoladh isteach uair sa bhliain.

Creidmheasanna do chúramóirí

Má éiríonn leat obair chun aire a thabhairt do dhuine éigin agus má fhaigheann tú Liúntas Cúramóra nó Sochar Cúramóra, bronnfar creidmheasanna ort go huathoibríoch.

Má ghlacann tú saoire chúramóra reachtúil gan phá ón obair agus mura bhfaigheann tú Liúntas nó Sochar Cúramóra, is féidir creidmheasanna a bhronnadh ort ar feadh suas le 104 seachtaine fós. Caithfidh d’fhostóir iarratas ar ‘chreidmheasanna’ saoire cúramóra a chomhlánú nuair a fhilleann tú ar an obair.

Creidmheasanna Saoire Cúramóra

Cáilíonn daoine a ghlacann Saoire Cúramóra (saoire shealadach gan phá ón obair chun aire a thabhairt do dhuine éigin) ach nach bhfaigheann Sochar Cúramóra nó Liúntas Cúramóra do chreidmheasanna Saoire Cúramóra do gach seachtain de Shaoire Cúramóra suas go dtí uasmhéid de 104 seachtaine. Ba cheart go n-iarrfadh an duine ar a fhostóir an fhoirm iarratais ar chreidmheasanna Saoire Cúramóra a chomhlánú nuair a fhilleann siad ar an obair.

Creidmheasanna agus chúramaí baile

Is féidir leis an Scéim um Chúramaí Baile é a dhéanamh níos fusa do chúraimí baile cáiliú do Phinsean Stáit (Ranníocach). Faoin Scéim, is féidir neamhaird a dhéanamh ar suas le 20 bliain ag tabhairt aire do leanbh nó do dhuine fásta cáilithe agus do mheán-ranníocaíochtaí bliantúla do phinsean stáit á ríomh.

Ní chlúdaíonn an Scéim ach blianta iomlána. Más cúramaí baile thú ar feadh cuid de bhliain ag tús nó ag deireadh do thréimhse cúramaíochta baile, is féidir go bhfaighidh tú ranníocaíochtaí creidiúnaithe.

Creidmheasanna mac léinn

Ní thugtar creidmheasanna do mhic léinn ach uair amháin agus clúdaíonn siad tréimhsí nuair a bhíonn tú in oideachas lánaimseartha.

Chun cáiliú, ní mór duit:

• D’oibrigh agus íoctha ÁSPC Aicme A roimh thosú ar do chúrsa
• Chuir tú tús le do chúrsa sular bhain tú 23 bliain amach
• Cuireadh tús leis sula ndeachaigh tú i mbun fostaíochta inárachais lánaimseartha

Déanann tú iarratas ar chreidmheasanna mac léinn nuair a dhéanann tú iarratas ar íocaíocht árachais shóisialaigh. Is féidir Creidmheasanna Mac Léinn a úsáid chun cabhrú leat cáiliú d’íocaíochtaí gearrthéarmacha amháin (mar shampla, Sochar Breoiteachta agus Sochar Cuardaitheora Poist). Soláthraíonn tú deimhniú i scríbhinn ón scoil nó ón gcoláiste go raibh tú i do mhac léinn ann, agus na dátaí ar fhreastail tú orthu.

Creidmheasanna le haghaidh cineálacha éagsúla saoire

Dámhfar creidmheasanna ort go huathoibríoch nuair atá Sochar Máithreachais, Sochar Atharthachta, Sochar Uchtaíoch, Sochar Tuismitheora nó Sochar Sláinte agus Sábháilteachta á fháil agat.

Má thógann tú saoire mháithreachais reachtúil gan phá, ní mór do d’fhostóir iarratas ar chreidmheasanna saoire mháithreachais (pdf) a chomhlánú nuair a fhilleann tú ar an obair.

Má thógann tú saoire uchtaíoch reachtúil gan phá, ní mór do d’fhostóir iarratas ar chreidmheasanna um shaoire uchtaíoch (pdf) a chomhlánú nuair a fhilleann tú ar an obair.

Má ghlacann tú saoire do thuismitheoirí, ní mór do d’fhostóir dul i dteagmháil leis an Roinn Coimirce Sóisialaí maidir le líon na seachtainí agus dátaí do shaoire thuismitheora, ionas gur féidir leat creidmheasanna a fháil don tréimhse ama seo.

Creidmheasanna oibrí forbartha deonach

Is féidir leat creidmheasanna Oibrí Forbartha Deonach a fháil as an am a chaitheann tú mar oibrí deonach forbartha thar lear, suas le 5 bliana ar a mhéad.

Creidmheasanna stádais a athrú

D'fhéadfá cáiliú le haghaidh creidmheasanna um athrú stádais, má tá tú fostaithe ag ÁSPC Aicme A agus go raibh do ranníocaíocht ÁSPC deiridh ag Aicme B, C nó D. Ní chuirtear na creidmheasanna athraithe stádais seo san áireamh ach amháin don Phinsean Stáit (Ranníocach).

Féadfaidh tú creidmheasanna um athrú stádais a fháil ar ais go dtí tús na bliana cánach ina dtosaíonn tú ag déanamh ranníocaíochtaí ÁSPC ag ráta Aicme A agus don bhliain chánach roimhe sin. D’fhéadfadh meascán de ranníocaíochtaí ÁSPC ag Aicme A agus ranníocaíochtaí ÁSPC ag Aicme B, C nó D cabhrú leat cáiliú do Phinsean Stáit (Ranníocach) árachais measctha pro rata.

Má tá tú dífhostaithe nó ar stailc, ba chóir duit síniú le haghaidh creidmheasanna ag d'ionad Intreo nó d'oifig leasa shóisialaigh.

I gcás creidmheasanna saoire uchtaíoch gan phá, baineann siad le:

I gcás creidmheasanna um shaoire mháithreachais gan phá, baineann siad le:

I gcás creidmheasanna saoire do thuismitheoirí, baineann siad le:

Maidir leis an Scéim um Chúramaí Baile, déan iarratas ar: