Cúnamh sóisialach in Éirinn
Réamhrá
Íoctar íocaíochtaí cúnaimh shóisialaigh le daoine nach bhfuil a ndóthain ranníocaíochtaí árachais shóisialaigh (ÁSPC) le cáiliú do na híocaíochtaí árachais shóisialaigh. Mar shampla de sin, cuir i gcás duine atá nua-dífhostaithe ag cur isteach ar Shochar Cuardaitheora Poist, ní cháileoidh sé don sochar mar níl a d(h)óthain ranníocaíochtaí ÁSPC aige/aici. Is féidir leis/léi cur isteach ar Liúntas Cuardaitheora Poist, íocaíocht atá cosúil leis an Shochar Cuardaitheora Poist ach nach bhfuil bunaithe ar na ranníocaíochtaí. Is íocaíocht árachais shóisialaigh é Shochar Cuardaitheora Poist ach is íocaíocht chúnaimh shóisialaigh é Liúntas Cuardaitheora Poist.
Ní mór duit gnáthchónaí
a bheith agat in Éirinn agus ní mór duit tástáil
acmhainne a shásamh le cáiliú do na híocaíochtaí cúnaimh
shóisialaigh.
Rialacha
Tá rialacha ag baint le híocaíochtaí leasa shóisialaigh agus tá siad leagtha síos i reachtaíocht agus/nó i dtreoirlínte riaracháin. Tá an chuid is mó de na treoirlínte ar fáil anois ar láithreán gréasáin na Roinne Coimirce Sóisialaí.
Go ginearálta ní féidir dhá íocaíocht cúnaimh shóisialaigh a fháil (seachas Liúntas Cúramóra a d’fhéadfadh bheith iníoctha ar leath-ráta) le híocaíocht leasa shóisialaigh eile. Má cheapann tú go bhfuil tú i dteideal níos mó ná íocaíocht amháin a fháil, go ginearálta beidh ort an ceann is tairbhí duit a roghnú
Tá réimse íocaíochtaí cúnaimh shóisialaigh ann. Féadann tú bheith i dteideal ceann acu a fháil, braitheann sé ar do chúinsí pearsanta.
Íoctar an Liúntas Cuardaitheora Poist le daoine 18 mbliana d'aois nó os a cionn atá dífhostaithe.
Íocaíocht is ea Íocaíocht Teaghlaigh Aontuismitheora do mhná agus fir atá ag tógáil clainne ina n-aonar.
Is scéim tacaíochta ioncaim í an Cúnamh Feirme d'fheirmeoirí. Ní gá duit a bheith ar fáil i gcomhair fostaíochta le cáiliú do Chúnamh Feirme.
Tá an Pinsean Baintrí, Baintrí Fir nó Páirtnéara Shibhialta Mharthanaigh (Neamh-Ranníocach) do bhaintreacha , baintreacha fir agus páirtnéirí sibhialta marthanacha nach bhfuil páistí cleithiúnacha acu.
Íoctar an Íocaíocht Chaomhnóra (Neamhranníocach) le caomhnóir linbh go dtí go slánóidh an leanbh an 18 mbliana nó go dtí go slánóidh sé/sí an 22 bliain má tá sí/sí in oideachas lánaimseartha.
Íoctar an Liúntas Cúramóra le daoine a dhéanann cúram baile de dhuine a bhfuil cúnamh lánaimseartha de dhíth air/uirthi mar gheall ar aois, míchumais fhisiciúla nó intinne lena áirítear tinneas intinne.
Íoctar an Liúntas Leasa Forlíontach le daoine atá ar ísealioncam nó gan ioncam.
Íoctar an Pinsean Stáit (Neamhranníocach) do dhaoine a bhfuil 66 bliana d'aois nó níos mó slánaithe acu.
Íoctar Pinsean na nDall le daoine atá dall nó atá faoi mhíchumas súl.
Íocaíocht is ea an Liúntas Míchumais do dhaoine atá faoi mhíchumas agus atá idir 16 agus 66 bliana d'aois.
Íocaíocht is ea Liúntas Banchéile Thréigthe do mhná atá tréigthe ag a bhfear agus nach bhfuil leanaí cleithiúnacha acu. Dúnadh an scéim seo d'iarratais nua in Eanáir 1997.
Má cháilíonn tú d'íocaíocht leasa shóisialaigh, féadann tú cáiliú chun sochair bhreise leasa shóisialaigh a fháil.
Don chuid is mó íocaíochtaí cúnaimh shóisialaigh, is iad na hOifigigh Bhreithiúnacha a dhéanann an cinneadh cé atá i dteideal íocaíochta. Is oifigigh leasa shóisialaigh iad na hOifigigh Bhreithiúnacha atá ceaptha faoi reachtaíocht leasa shóisialaigh.
Má tá tú míshásta le cinneadh a dhéanann an Roinn Coimirce
Sóisialaí, tá sé de rogha agat achomharc a lorg in aghaidh cinntí ar
íocaíochtaí atá bunaithe i reachtaíocht. Déantar achomhairc leis an Oifig
Achomhairc Leasa Shóisialaigh, eagraíocht neamhspleách reachtúil. Faigh amach anseo conas
achomharc a lorg ón Roinn Coimirce Sóisialaí.
Rátaí
Rátaí íocaíochtaí agus cleithiúnaithe
Tá íocaíochtaí leasa shóisialaigh roinnte in íocaíochtaí don
éilitheoir, ar a dtugtar an ráta pearsanta íocaíochta agus íocaíochtaí
ar son aon chleithiúnaithe
ar dhaoine fásta iad nó cleithiúnaithe
ar leanaí iad. Foilsíonn
an Roinn Coimirce Sóisilaí Leabhrán um Rátaí Íocaíochta SW 19 gach
bliain agus tá sonraí le fáil ann maidir le méid an airgid iníoctha faoi
gach scéim agus méid an airgid atá iníoctha do chleithiúnaithe an
éilitheora.
Conas iarratas a dhéanamh
Má tá tú míshásta le toradh do cháis, d'fhéadfadh sé go mbeadh fonn ort achomharc a chur ós comhair an Oifig Achomharc Leasa Shóisialaigh. Caithfidh tú achomharc a dhéanamh laistigh de 21 lá. Léigh níos mó faoi Achomhairc Leasa Shóisialaigh agus an Seicliosta nuair atá achomharc á dhéanamh in aghaidh chinnidh leasa shóisialaigh.