Cánachas ar íocaíochtaí leasa shóisialaigh
- An ngearrtar cáin ar m’íocaíocht leasa shóisialaigh?
- Conas a íocaim cáin ar m’íocaíocht leasa shóisialaigh?
- Cad iad na híocaíochtaí leasa shóisialaigh a ngearrtar cáin orthu?
- Cad iad na híocaíochtaí leasa shóisialaigh nach ngearrtar cáin orthu?
- Scéimeanna leasa shóisialaigh eile
- Cé leis a rachaidh mé i dteagmháil má tá ceist agam faoi cháin?
An ngearrtar cáin ar m’íocaíocht leasa shóisialaigh?
Meastar go bhfuil roinnt íocaíochtaí leasa shóisialaigh inchánach, agus ní bhíonn cuid eile acu – féach táblaí thíos.
Fiú má tá d’íocaíocht leasa shóisialaigh inchánach, b’fhéidir nach mbeidh ort cáin a íoc uirthi. Is é an fáth atá leis seo ná nuair a fhaigheann tú íocaíocht leasa shóisialaigh, faigheann tú Creidmheas Cánach d’Fhostaithe (ar a dtugtaí creidmheas cánach ÍMAT roimhe seo), chomh maith le do ghnáthchreidmheasanna cánach. Laghdaíonn creidmheasanna cánach an méid cánach a íocann tú. Mar sin, más í íocaíocht leasa shóisialaigh an t-aon fhoinse ioncaim atá agat, b’fhéidir nach mbeidh ort cáin a íoc mar go bhfuil an méid atá le híoc agat i gcáin níos lú ná do chreidmheasanna cánach.
Tugtar an Creidmheas Cánach d’Fhostaithe don duine atá ag éileamh na híocaíochta leasa shóisialaigh agus ní don chleithiúnaí aosaithe, fiú má íoctar an Méadú um Dhuine Fásta Cáilithe go díreach leis an gcleithiúnaí (rialacha éagsúla i bhfeidhm roimh 2014).
Go ginearálta, ní íocann tú an Muirear Sóisialach Uilíoch (MSU) agus árachas sóisialta (ÁSPC) ar íocaíochtaí leasa shóisialaigh. Mar sin féin, tá ÁSPC iníoctha ar ioncam ó roinnt scéimeanna fostaíochta, ar nós Fostaíocht Pobail.
Conas a íocaim cáin ar m’íocaíocht leasa shóisialaigh?
Má tá íocaíocht leasa shóisialaigh agat agus foinse eile ioncaim, seans go mbeidh ort cáin a íoc. Sa chás seo, suimítear d’íocaíocht leasa shóisialaigh inchánach agus d’ioncam eile le chéile, agus gearrtar cáin ort ar an méid iomlán.
Ní thógann an Roinn Coimirce Sóisialaí aon cháin ó d’íocaíocht leasa shóisialaigh sula n-íoctar leat í.
Gearrtar cáin ar íocaíochtaí leasa shóisialaigh trí do chreidmheasanna cánach agus banda ráta a laghdú. Cinneann d’ioncam leasa shóisialaigh conas a íoctar an cháin atá dlite.
Sampla: Má tá tú ag obair nó ag fáil pinsean ceirde, agus ag fáil pinsean leasa shóisialaigh
Tá pinsean leasa shóisialaigh agus pinsean ceirde á fháil agat. Gearrtar cáin ar do phinsean ceirde tríd an gcóras Íoc Mar a Thuillir (ÍMAT) ar an mbealach céanna le pá nó tuarastal. Ciallaíonn sé seo go bhfaigheann tú do chreidmheasanna cánach ar an ngnáthbhealach.
Chun cáin a ghearradh ar do phinsean leasa shóisialaigh, laghdaítear do chreidmheasanna cánach bliantúla ag an dliteanas cánach ar do phinsean leasa shóisialaigh. Íocann tú cáin ar an dá phinsean, ach bailítear é ón bpinsean ceirde. I gcás ioncaim níos airde, laghdófar pointe scoite an ráta chaighdeánaigh freisin. Is é an téarma teicniúil chuige seo ná 'códú' creidmheasanna.
Beidh an socrú céanna i bhfeidhm má tá ioncam agat ó phost agus íocaíocht leasa shóisialaigh. Mura raibh d’íocaíocht leasa shóisialaigh ‘códaithe’, bheadh ort cáin a íoc mar dhuine féinfhostaithe agus ina chnapshuim faoin 31 Deireadh Fómhair gach bliain.
Féach samplaí den chaoi a ngearrtar cáin ar íocaíochtaí leasa shóisialaigh.
Sampla: Má tá tú féinfhostaithe agus ag fáil pinsean leasa shóisialaigh
Mura ngearrtar cáin ar d’fhoinse eile ioncaim tríd an gcóras ÍMAT, (mar shampla, má tá tú féinfhostaithe, má tá pinsean ceirde agat ó thar lear, nó má tá ioncam infheistíochta agat), ansin rangaítear thú mar dhuine féinfhostaithe, agus tá do cháin iníoctha go bliantúil faoin 31 Deireadh Fómhair gach bliain.
Pinsin leasa shóisialaigh ó thar lear
Má tá pinsean leasa shóisialaigh agat ó thar lear, is gnách go mbíonn sé inchánach in Éirinn. Tá an cháin iníoctha go bliantúil, ach amháin má tá foinse ioncaim agat atá faoi réir ÍMAT.
Tá pinsin choigríche áirithe a bheadh díolmhaithe ó cháin dá mbeifeá i do chónaí sa tír a íocann an pinsean, díolmhaithe ó cháin in Éirinn.
Cad iad na híocaíochtaí leasa shóisialaigh a ngearrtar cáin orthu?
Sochar Cuardaitheora Poist
Ní íocann tú cáin ar an gcéad €13 sa tseachtain de Shochar Cuardaitheora Poist agus de Shochar Cuardaitheora Poist (Féinfhostaithe). Más oibrí gearr-ama córasach tú, ní íocann tú cáin ar Shochar Cuardaitheora Poist.
Méadú do leanbh cáilithe
Ní íocann tú cáin ar na Méaduithe do Leanaí Cáilithe ar na híocaíochtaí seo a leanas:
- Sochar Cuardaitheora Poist
- Sochar Cuardaitheora Poist (Féinfhostaithe)
- Sochar Breoiteachta
- Sochar Cumais Pháirtigh
- Scéim Díobhálacha Ceirde (Sochar Díobhála, Pinsean Míthreorach agus Forlíonadh Éagumais)
Seachas na cásanna thuas, má tá d’íocaíocht leasa shóisialaigh inchánach, ní mór duit cáin a íoc ar aon mhéadú do do chleithiúnaí aosaithe agus do leanaí cleithiúnacha.
Íocaíochtaí leasa shóisialaigh inchánach
Féach an tábla thíos le haghaidh íocaíochtaí leasa shóisialaigh inchánach.
| Ainm na híocaíochta | An ngearrtar cáin air? |
| Sochar Uchtaíoch | Inchánach |
| Pinsean na nDall | Inchánach |
| Liúntas Cúramóra | Inchánach |
| Sochar Cúramóra | Inchánach |
| Pinsean Sochar Báis | Inchánach |
| Sochar Banchéile Thréigthe | Inchánach |
| Liúntas Banchéile Thréigthe | Inchánach |
| Pinsean Míthreorach | Inchánach (seachas méaduithe leanaí) |
| Sochar Sláinte agus Sábháilteachta | Inchánach |
| Sochar Breoiteachta | Inchánach (seachas méaduithe leanaí) |
| Pinsean Easláine | Inchánach |
| Forlíonadh Éagumais | Inchánach (seachas méaduithe leanaí) |
| Sochar Díobhála | Inchánach (seachas méaduithe leanaí) |
| Sochar Cuardaitheora Poist (SCP) agus Sochar Cuardaitheora Poist (Féinfhostaithe) | Inchánach (an chéad €13 sa tseachtain as an áireamh) |
| Sochar Máithreachais | Inchánach |
| Íocaíocht Teaghlaigh Aontuismitheora | Inchánach |
| Sochar Cumais Pháirtigh | Inchánach (seachas méaduithe leanaí) |
| Sochar Atharthachta | Inchánach |
| Sochar Tuismitheora | Inchánach |
| Liúntas Fiontraíochta Gearrthéarmach | Inchánach (an chéad €13 sa tseachtain as an áireamh) |
| Pinsean Stáit (Ranníocach) | Inchánach |
| Pinsean Stáit (Neamhranníocach) | Inchánach |
| Pinsean Baintrí, Baintrí Fir nó Páirtnéara Shibhialta Mharthanaigh (Ranníocach). | Inchánach |
| Pinsean Baintrí, Baintrí Fir nó Páirtnéara Shibhialta Mharthanaigh (Neamh-Ranníocach) | Inchánach |
| Íocaíocht Paindéimeach Dífhostaíochta (PUP) COVID-19 | Inchánach |
Cad iad na híocaíochtaí leasa shóisialaigh nach ngearrtar cáin orthu?
See the table below for social welfare payments that are not taxed.
| Ainm na híocaíochta | An ngearrtar cáin air? |
| Díbhinn Teaghlaigh um Fhilleadh ar an Obair | Gan cáin |
| Sochar Linbh | Gan cáin |
| Liúntas Éadaí agus Coisbhirt chun Filleadh ar Scoil | Gan cáin |
| Deontas Tacaíochta do Chúramóirí | Gan cáin |
| Liúntas Tinrimh Leantach (iníoctha leis an bPinsean Míthreorach) | Gan cáin |
| Liúntas Míchumais | Gan cáin |
| Aisce Mhíchumais (íocaíocht cnapshuime) | Gan cáin |
| Liúntas Cúraim Baile | Gan cáin |
| Cúnamh Feirme | Gan cáin |
| Íocaíocht Teaghlaigh Oibre (Forlíonadh Ioncaim Teaghlaigh roimhe seo) | Gan cáin |
| Liúntas Breosla | Gan cáin |
| Íocaíocht Caomhnóra (Ranníocach) | Gan cáin |
| Íocaíocht Caomhnóra (Neamhranníocach) | Gan cáin |
| Pacáiste Sochair Teaghlaigh | Gan cáin |
| Liúntas Tacaíochta Teileafóin | Gan cáin |
| Liúntas Cuardaitheora Poist | Gan cáin |
| Sochar Cuardaitheora Poist (íoctha le hoibrithe gearrthéarmacha córasacha) | Gan cáin |
| Íocaíocht Idirthréimhseach do Lucht Cuardaigh Fostaíochta | Gan cáin |
| Dreasacht Poist Pháirtaimseartha | Gan cáin |
| Dreasacht Poist Pháirtaimseartha Féinfhostaithe | Gan cáin |
| Liúntas Réamhscoir | Gan cáin |
| Liúntas Leasa Forlíontach | Gan cáin |
| Deontas Baintrí nó Páirtnéara Shibhialta Mharthanaigh | Gan cáin |
Soláthraíonn na Coimisinéirí Ioncaim tuilleadh faisnéise faoi chánachas ar íocaíochtaí leasa shóisialaigh.
Scéimeanna leasa shóisialaigh eile
See the table below for the taxation of other social welfare schemes.
| Ainm na scéime nó an liúntais | An ngearrtar cáin air? |
| Liúntas Fiontraíochta um Fhilleadh ar Obair | Gan cáin |
| Liúntas chun Filleadh ar an Oideachas | Gan cáin |
| Scéim Deiseanna Oiliúna Gairmoideachais (VTOS) | Gan cáin |
| Liúntas Fiontraíochta Gearrthéarmach | Gearrtar cáin air |
| Community Employment (CE) scheme | Gearrtar cáin air |
| Scéim Fostaíochta Pobail (CE). | Gearrtar cáin air |
| Scéim shóisialta tuaithe (RSS) | Gearrtar cáin air |
| Tús | Gearrtar cáin air |
Cé leis a rachaidh mé i dteagmháil má tá ceist agam faoi cháin?
Má tá ceist agat faoi do dhliteanas cánach, ba cheart duit dul i dteagmháil leis na Coimisinéirí Ioncaim. Is féidir leat cuairt a thabhairt freisin ar láithreán gréasáin na gCoimisinéirí Ioncaim chun tuilleadh faisnéise a fháil ar chánachas ar íocaíochtaí leasa shóisialaigh.
B’fhéidir gur mhaith leat dul i dteagmháil le d’Ionad áitiúil um Fhaisnéis do Shaoránaigh, chun labhairt le hOifigeach Faisnéise.
Féach samplaí den chaoi a ngearrtar cáin ar íocaíochtaí leasa shóisialaigh.