Cás-staidéar 1: Conas a bhíonn tionchar ag ioncam ón obair ar Liúntas do Lucht Cuardaigh Fostaíochta
Case study
Léiríonn an cás-staidéar seo an tionchar atá ag an obair ar an Liúntas do Lucht Cuardaigh Fostaíochta (rataí 2024)
Tá John ina chónaí lena pháirtí Máire agus lena mbeirt leanaí. Chaill sé a phost mar fhear beáir le gairid ach d’éirigh leis obair pháirtaimseartha a fháil i mbialann áitiúil. Tá sé ag obair dhá lá sa tseachtain.
Is ionann a thuilleamh inmheasúnaithe i leith leasa shóisialaigh agus €110 in aghaidh na seachtaine. (Is éard atá i dtuilleamh inmheasúnaithe ná an t-olltuilleamh lúide asbhaintí i leith ÁSPC, aoisliúntais agus dleachtanna ceardchumainn).
Tugann a bhean chéile aire dá máthair, atá ina cónaí in aice láimhe, agus faigheann sí an Liúntas Cúramóra ag an ráta iomlán. Faigheann sí Sochar Leanaí dá mbeirt leanaí freisin faoi 12 blian d'aois.
Tá John ag iarraidh dul ar ais ag obair i mbeár agus chuir sé isteach ar phoist i roinnt tithe tábhairne agus óstán áitiúil. Chuala sé gur féidir leis Liúntas do Lucht Cuardaigh Fostaíochta (LLCF) a fháil do na laethanta nach bhfuil sé ag obair agus teastaíonn uaidh a fháil amach cá mhéad LLCF a bhfuil sé i dteideal a fháil.
Níl aon ioncam eile acu seachas na híocaíochtaí leasa shóisialaigh a fhaigheann Mary agus an obair pháirtaimseartha a dhéanann John. Ach, tá coigilteas €17,500 acu.
Níl sé i dteideal an LLCF a fháil ach do thréimhsí dífhostaíochta amháin. Is é an íostréimhse go gcaithfidh duine a bheith dífhostaithe chun LLCF a fháil ná 4 lá i dtréimhse 7 lá leantacha. Tá John dífhostaithe ceithre lá as sé lá.
Ríomh ráta seachtainiúil Liúntas Cuardaitheora Poist
Ráta an Liúntais do Lucht Cuardaigh Fostaíochta €278 (nóta 1)
Lúide meánacmhainní seachtainiúla €21 (nóta 2)
Ráta seachtainiúil an Liúntais Iomláin do Lucht Cuardaigh Fostaíochta €257
Nóta 1
Ríomh an uasíocaíocht LLCF uasta a bheadh John i dteideal a fháil mura mbeadh aon acmhainní aige. €278 atá in uasíocaíocht John.
Is éard atá ann ná a íocaíocht phearsanta de €232 agus €23 dá bheirt leanaí. Faigheann John Méadú i leith Cleithiúnaí Linbh ar leathráta.
Faigheann a bhean chéile méadú leathráta i leith cleithiúnaithe linbh lena híocaíocht Liúntais Chúramóra chomh maith.
Ní bhfaighidh sé Méadú le haghaidh Duine Aosaithe Cháilithe toisc go bhfuil a cuid íocaíochta leasa shóisialaigh féin, Liúntas Cúramóra ar ráta iomlán, á fáil ag a bhean chéile, Mary (John in ann Méadú le haghaidh Duine Aosaithe Cháilithe a éileamh má tá Mary sásta Liúntas Cúramóra ar leathráta a fháil).
Nóta 2
Obair
Is é meántuilleamh inmheasúnaithe seachtainiúil John ná €110.
Ar dtús caithfidh tú a fháil amach an mbeadh John dícháilithe ó LLCF a fháil mar gheall ar a acmhainní seachtainiúla. Déanfar €20 in aghaidh an lae ó obair ócáideach (suas le huasmhéid €60) a asbhaint óna mheántuilleamh inmheasúnaithe seachtainiúil, agus ansin déanfar 60% den fhuílleach a mheasúnú mar a acmhainní seachtainiúla.
€110 – €40 (don dá lá a oibríodh) = €70 x 60% = €42
Tá acmhainní seachtainiúla John ó fhostaíocht arb ionann iad agus €42 níos lú ná an t-uasmhéid a bheadh sé i dteideal a fháil ó thaobh a imthosca (€278).
Tá a fhios agat anois go bhfuil sé i dteideal méid áirithe dá Liúntas do Lucht Cuardaigh Fostaíochta a choinneáil agus is é an chéad chéim eile ná méid iarbhír an Liúntais do Lucht Cuardaigh Fostaíochta atá sé i dteideal a fháil a ríomh. Caithfidh tú a‘thuilleamh laethúil inmheasúnaithe’ a ríomh chun é seo a dhéanamh.
Níl sé i dteideal an LLCF a fháil ach do thréimhsí dífhostaíochta amháin. Is é an íostréimhse go gcaithfidh duine a bheith dífhostaithe chun LLCF a fháil ná 3 lá i dtréimhse 6 lá as a chéile. Tá 4 lá dífhostaíochta as a chéile ag John. Tá sé fostaithe dhá lá as sé lá.
Is ionann meántuilleamh inmheasúnaithe laethúil John agus (€110 ÷ an dá lá a oibríodh) = €55.
Lúide neamhaird don lá a oibríodh €55 - €20 = €35
60 % dá thuilleamh inmheasúnaithe laethúil de €35= €21
Is ionann acmhainní seachtainiúla agus €21 x 2 (an líon laethanta a oibríodh) = €42
Is iad na hacmhainní seachtainiúla ó fhostaíocht atá ag John ná €42
Is féidir tuilleadh eolais a fháil inár ndoiciméad Conas atá tionchar ag ioncam fostaíochta ar Liúntas do Lucht Cuardaigh Fostaíochta agus inár mBileog oibre ar Liúntas do Lucht Cuardaigh Fostaíochta agus ioncam ón obair.
Caipiteal
Ní chuirtear a choigilteas san áireamh toisc go bhfuil siad faoin tairseach €20,000.
Tá tuilleadh eolais ar fáil inár ndoiciméad Caipiteal agus íocaíochtaí leasa shóisialaigh.
Ioncam airgead tirim
Ní chuirtear Liúntas Cúramóra agus Sochar Leanaí a mhná céile san áireamh sa mheasúnú acmhainní. Toisc go bhfuil a híocaíocht leasa shóisialaigh féin aici (Liúntas Cúramóra) ní féidir leis méadú i leith duine aosaithe cháilithe a éileamh di.
Tá tuilleadh eolais ar fáil inár ndoiciméad Ioncam airgid agus íocaíochtaí leasa shóisialaigh.
Acmhainní seachtainiúla
Déantar leath dá acmhainní de €42 toisc go bhfuil íocaíocht leasa shóisialaigh á fáil ag a bhean chéile.
Tá tuilleadh eolais le fáil inár ndoiciméad faoin tástáil mhaoine
Déantar a acmhainní iomlána a mheasúnú mar €21, dá bhrí sin.