An Scéim Sóisialta Tuaithe

Tá an Scéim Sóisialta Tuaithe (SST) dírithe ar fheirmeoirí agus ar iascairí ar ioncam íseal. Chun a bheith i dteideal an SST ní mór duit a bheith ag fáil íocaíocht leasa shóisialaigh. Mar chúiteamh ar seo, soláthróidh siad siúd atá páirteach sa scéim seirbhísí áirithe atá chun tairbhe na bpobal tuaithe.

Go náisiúnta, coimeádann an Roinn Sóisialaí freagracht iomlán do pholasaí maidir leis an scéim, critéir incháilitheachta san áireamh. Déanann an Roinn monatóireacht ar chur i bhfeidhm na scéime agus tacaíonn sí le forais éagsúla a bhainistíonn an scéim go háitiúil. D'fhéadfadh an Roinn aon scéim SST a iniúchadh agus cuairt a thabhairt ar thionscadail ar bith. Ag leibhéal áitiúil, bainistíonn Údarás na Gaeltachta an scéim i limistéir Ghaeltachta, agus bainistíonn na Cuideachtaí Forbartha Áitiúla an scéim in áiteanna eile.

Cén cineál oibre a dhéanann siad siúd a bhíonn páirteach sa scéim?

I measc na gcineálacha oibre a dhéanann rannpháirtithe na SST, tá:

• Na bealaí éagsúla siúlóide a chothabháil agus a fheabhsú (Is é sin, slite slímharcáilte, siúlóidí comhaontaithe) agus bóithre portaigh
• Obair chaomhnaithe fuinnimh do sheanóirí agus iad siúd atá in mbaol bochtaineachta
• Tionscadail feabhsúcháin sráidbhailte agus tuaithe
• Cúram sóisialta agus cúram do sheanóirí, cúram pobail do ghrúpaí réamhscoile agus iarscoile araon
• Obair chothabhála timpeallachta - cothabháil agus airíochas ar áiseanna pobail agus spóirt
• Tionscadail maidir le hionaid cultúrtha agus oidhreachta gan beann ar bhrabús
• Obair riaracháin nó cléireachais pobail

Cé mhéid uaireanta oibre atá i gceist agus cé chomh fada agus a mhaireann an scéim?

Oibríonn rannpháirtithe ar feadh 19.5 uair in aghaidh na seachtaine. Tá na huaireanta seo bunaithe ar sceideal atá soláimhsithe don iascaire/feirmeoir. Tá sé amhlaidh le cinntiú nach gcuireann rannpháirtíocht sa scéim isteach ar d'fheirmeoireacht/iascaireacht. Má ghlactar tú ar an scéim, tairgfear conradh duit ar feadh tréimhse tosaigh. Leanann an tréimhse tosaigh ón dáta a thosaíonn tú ar an scéim go dtí an 31 Márta ina dhiaidh sin. Ag deireadh an chonartha tosaigh seo, is féidir go nglacfar tú ar an scéim ar feadh tréimhse breise má chomhlíonann tú coinníollacha uile na scéime i gcónaí.

Is faoi rogha na bainistíochta áitiúila atá sé cibé an mbeidh nó nach mbeidh d'iarratas rathúil. Ar an 29 Meitheamh 2022, baineadh an teorainn ama 6 bliana do rannpháirtithe ar an scéim.

Má tá tú incháilithe don scéim ach nach mian leat páirt a ghlacadh inti, is féidir le do chéile/pháirtnéir sibhialta/chomhchónaitheoir cleithiúnach an áit atá ar fáil a thógáil. Cibé ar bith, tarlaíonn seo chomh fada agus nach bhfuil ceachtar den bheirt agaibh rannpháirteach in aon scéim chosúil eile, mar shampla, an Scéim Fostaíochta Pobail. Feidhmíonn an Scéim Sóisialta Tuaithe go neamhspleách ar Scéim Fostaíochta Pobail (FP).

Tá an Scéim Sóisialta Tuaithe dírithe ar fheirmeoirí agus iascairí ar ioncam íseal nach bhfuil ábalta slí mhaireachtála fónta a dhéanamh, chun ioncam breise a thuilleamh. Le bheith rannpháirteach sa scéim caithfidh tú a bheith 25 bliain d’aois nó níos sine agus ag fáil i láthair na huaire:

• Cúnamh Feirme

nó

Má tá tú i mbun feirmeoireachta nó iascaireachta go gníomhach, agus má shásaíonn tú na critéir a leagtar amach thíos, d'fhéadfá bheith cáilithe le haghaidh na scéime má tá ceann de na liúntais seo a leanas á fháil agat ón Roinn Coimirce Sóisialaí:

• Liúntas Cuardaitheora Poist
• Socrú idirthréimhseach Liúntas Cuardaitheora Poist
• Liúntas Míchumais
• Íocaíocht Teaghlaigh Aontuismitheora
• Pinsean Baintrí, Baintrí Fir nó Páirtnéara Shibhialta Mharthanaigh (Ranníocach)
• Pinsean Baintrí, Baintrí Fir nó Páirtnéara Shibhialta Mharthanaigh (Neamh-Ranníocach)
• Méadú do Dhuine Fásta Cáilithe (faoi 66 bliain d'aois) mar chuid de Phinsean Stáit (Neamh-ranníocach) do chéile

Critéir maidir le bheith i mbun feirmeoireachta nó iascaireachta go gníomhach

Critéir maidir le feirmeoirí

Caithfidh tú a chruthú go bhfuil tú i mbun feirmeoireachta go gníomhach. Chun é seo a dhéanamh, caithfidh tú cóip ded' iarratas le haghaidh Scéim na hAonÍocaíochta don bhliain reatha, a áiríonn uimhir tréada bailí, maraon le cóip den admháil a ghabhann leis (cruthú postais oifigiúil). Má tá tú i mbun feirmeoireachta go gníomhach, ach níor chuir tú iarratas isteach le haghaidh Scéim na hAonÍocaíochta, ba cheart duit dul i dteagmháil le do Chuideachta Forbartha Áitiúil chun comhairle a iarraidh.

Critéir maidir le leanbh nó siblín feirmeora

Sa chás gur leanbh/deartháir nó deirfiúr le húinéir tréaduimhreach atá ionat agus go bhfuil ar do chumas deimhniú go bhfuil tú i do chónaí agus/nó ag obair ar an bhfeirm AGUS ag fáil ceann de na híocaíochtaí cáilithe leasa sóisialaigh, is féidir go bhfuil tú intofa chun páirt a ghlacadh ar SST mar gheall ar thréaduimhir do thuismitheora, do dhearthár nó do dheirféar.

Critéir maidir le céile/páirtnéir sibhialta/comhchónaitheoir feirmeora

Má tá tú intofa, ach muna theastaíonn uait páirt a ghlacadh ar SST, is féidir le do chéile/pháirtnéir sibhialta/chomhchónaitheoir cleithiúnach an áit infhaighte a ghlacadh.

Cás eile: má ta ceann de na híocaíochtaí cáilithe leasa sóisialaigh á fháil ag do chéile/pháirtnéir sibhialta/chomhchónaitheoir, agus má tá sé/sí i mbun feirmeoireachta go gníomhach, is féidir le do chéile/pháirtnéir sibhialta/chomhchónaitheoir do thréaduimhir a úsáid chun cáiliú le haghaidh na scéime.

Cás eile: Is féidir le do chéile/pháirtnéir sibhialta/chomhchónaitheoir páirt a ghlacadh ar SST má tá sé/sí faoi aois 66 agus má tá Pinsean Stáit (Neamh-ranníocach) á fháil agat lena bhfuil Méadú do Dhuine Fásta Cáilithe á íoc i leith do chéile/pháirtnéir sibhialta/chomhchónaitheoir.

Critéir maidir le hiascaire

Le gur féidir a mheas go bhfuil tú incháilithe mar iascaire d'áit i Scéim Shóisialta na Tuaithe, caithfidh tú ceann ar bith de na catagóirí a leanas a chomhlíonadh:

• Iascaire féinfhostaithe ar bhád iascaireachta atá iontráilte i dTabhall na mBád Iascaireachta
• Iascaire féinfhostaithe ar eisíodh a bhád le Ceadúnas Iascaireachta Pota. Thug an Roinn Cumarsáide, Fuinnimh agus Acmhainní Nádúrtha é seo isteach do bháid bheaga iascaireachta cosúil le curacha, a rinne iascaireacht go traidisiúnta do ghliomaigh agus a bhíodh gan cheadúnas go coitianta.
• Iascaire féinfhostaithe a eisíodh le Ceadúnas Iascaireachta Tráchtála Bradáin ó Iascach Intíre Eireann
• Iascaire féinfhostaithe a eisíodh le Ceadúnas Iascaireachta Tráchtála Eascainne ó Iascach Intíre Eireann
• Iascaire féinfhostaithe a eisíodh le ceadúnas dreidireachta ó Iascach Intíre Eireann
• Sealbhóir de cheadúnas Dobharshaothraithe eisithe ag an Roinn Cumarsáide, Fuinnimh agus Acmhainní Nádúrtha
• Sealbhóir ar cheadúnais d'iascaireacht sliogéisc eisithe ag Comharchumann cláraithe

Céile/páirtnéir sibhialta/comhchónaitheoir iascaire

Má tá tú incháilithe ach nach mian leat a bheith rannpháirteach sa SST, ní féidir le do chéile cleithiúnach, páirtnéir sibhialta nó comhchónaitheoir an áit atá ar fáil a ghlacadh.

Braitheann na rátaí íocaíochta le haghaidh iarratasóirí nua ar an SST ar d’íocaíocht cháilitheach ón Roinn Sóisialaí. I dtromlach na gcásanna, is ionann a bheidh do ráta íocaíochta SST agus d’íocaíocht reatha móide breisiú €27.50. Mhéadaigh an íocaíocht íosta sheachtainiúil go €259.50 i mí Eanáir 2024.

Más €232 nó níos lú sa tseachtain é an íocaíocht leasa shóisialaigh iarbhír (cleithiúnaithe san áireamh) atá á fáil agat, gheobhaidh tú an t-íosráta seachtainiúil €259.50 (sin é €232 móide €27.50) Más €232.01 nó níos mó sa tseachtain é an íocaíocht leasa shóisialaigh iarbhír (cleithiúnaithe san áireamh) atá á fáil agat, gheobhaidh tú an ráta coibhéiseach móide €27.50.

Má bhí ráta laghdaithe íocaíochta a bhaineann le haois á fháil agat, méadófar d’íocaíocht go dtí an t-íosráta seachtainiúil €259.50.

Ranníocaíocht ÁSPC

Íoctar ranníocaíocht ÁSPC Aicme A ar son gach rannpháirtí den SST. Níl tú faoi dhliteanas íoc as an Muirear Sóisialta Uilíoch (MSU) ar d’íocaíocht SST.

Cáin

Tá tú faoi dhliteanas íoc as cáin i leith d’ioncaim cé gur dócha nach n-íocfaidh tú aon cháin nó ach beagán. Is féidir teacht ar thuilleadh faisnéise faoi cháin.

Íocaíochtaí Leasa Shóisialaigh agus Fheidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte Eile

Má tá íocaíochtaí leas shóisialaigh eile á bhfáil agat, ba cheart duit seiceáil le d’Oifig áitiúil Leasa Shóisialaigh lena dheimhniú an ndéanfar difear dóibh. Féadfaidh tú do chárta leighis a choimeád fad atá páirt á glacadh agat sa Scéim Shóisialta Tuaithe.

Athruithe ar do chúinsí

Bíonn na rialacha céanna a bhaineann le de bhuníocaíocht leasa shóisialaigh i gceist le d’íocaíocht SST. Ciallaíonn seo, má fhaigheann cleithiúnaí leat post, déanfar measúnú ar a n-ioncam mar mhaoin agus féadtar d’íocaíocht SST a laghdú. Ní féidir d’íocaíocht SST a laghdú faoi bhun an bhunráta €259.50. D’fhonn aon ró-íocaíochtaí féideartha a sheachaint, má thagann aon athrú ar do chúinsí, ba cheart duit an comhlacht áitiúil a chuireann an SST i bhfeidhm a chur ar an eolas.

Ós rud é go riartar an scéim seo ag leibhéal áitiúil, ba chóir duit teagmháil a dhéanamh le do chomhlacht forfheidhmithe áitiúil SST chun tuilleadh eolais nó foirm iarratais a fháil.

Is féidir leat an treoir don Scéim Sóisialta Tuaithe ag an Roinn Coimirce Sóisialaí a léamh.