Cúnamh Feirme

Íocaíocht de réir tástála acmhainne d’fheirmeoirí ar ioncam íseal is ea Cúnamh Feirme.

Tá íocaíocht leasa shóisialaigh comhchosúil d’iascairí ar a dtugtar Cúnamh Éisc.

Chun cáiliú le haghaidh Cúnamh Feirme, ní mór duit:

• A bheith i d’fheirmeoir
• A bheith ag feirmeoireacht ar thalamh in Éirinn
• A bheith idir 18 agus 66 bliana d’aois
• Tástáil acmhainne a shásamh – féach ‘conas a dhéantar measúnú ar d’ioncam chun Cúnamh Feirme a fháil’ thíos.

Meastar gur feirmeoir tú, má dhéanann tú feirmeoireacht ar thalamh atá i do sheilbh nó ar léas agat agus í á húsáid agat chun críche na saothraíochta. Ciallaíonn saothraíocht an talamh a oibriú agus é mar aidhm táirge a bhaint ón talamh.

Conas a dhéantar measúnú ar d’ioncam chun Cúnamh Feirme a fháil

Le linn tástála acmhainne, déanann an Roinn Coimirce Sóisialaí measúnú ar gach foinse ioncam atá ag an iarratasóir. Chun Cúnamh Feirme a fháil, caithfidh d’ioncam a bheith faoi bhun méid áirithe.

Is iad seo a leanas cuid de na príomh-mhíreanna atá san áireamh sa tástáil acmhainne:

• Ioncam airgid a d’fhéadfadh a bheith agatsa nó ag do chéile, do pháirtí sibhialta nó do chomhchónaitheoir. Ní áirítear roinnt ioncam airgid sa tástáil acmhainne.
• Caipiteal, mar shampla, luach coigilteas, infheistíochtaí, scaireanna nó réadmhaoin ar bith atá agat (gan do theach cónaithe féin a áireamh). Ní chuirtear an chéad €20,000 de do chaipiteal san áireamh. Faigh tuilleadh eolais anseo faoi chaipiteal nach n-áirítear sa tástáil acmhainne.
• Íocaíochtaí cothabhála a íoctar leat Tá tuilleadh eolais ar fáil inár ndoiciméad faoi conas a dhéantar cothabháil a mheas mar acmhainn.

Ar an leathanach féachaimid ar an gcaoi a ndéantar ioncam ó fheirmeoireacht agus scéimeanna áirithe amhail an Scéim um Chaomhnú an Chomhshaoil faoin Tuath (REPS) agus fostaíocht a mheas.

Is féidir eolas mionsonraithe a fháil ar an gcaoi a ndéantar measúnú ar gach foinse ioncaim sa tástáil acmhainne do Chúnamh Feirme ar gov.ie.

Ioncam feirme agus ioncam eile ó fhéinfhostaíocht

Déantar ioncam feirme agus ioncam eile seachfheirme trí fhéinfhostaíocht a mheas ag 70% (laghdaithe ó 100% ó Mhí an Mhárta 2017), le neamhairde ioncaim breise bliantúla €254 do gach ceann den chéad bheirt pháistí agus €381 don tríú páiste agus páistí eile (cuirtear na neamhairde i bhfeidhm ar dtús agus déantar an fuílleach a mheas ag 70%). Déantar d’ioncam ó fheirmeoireacht a mheasúnú mar ollioncam a bhfuil tú, do chéile, do pháirtí nó do chomhchónaitheoir ag súil a thuilleamh lúide na costais a thabhaíonn tú d’fhonn an t-ioncam sin a thuilleamh. Úsáidtear d’ioncam ón 12 mí roimhe sin chun tuillimh fhéideartha sa todhchaí a mheasúnú. Ach ní mheastar áfach go mbeidh tuilleamh na bliana atá le teacht mar a chéile le tuilleamh na bliana seo caite mar bíonn éagsúlachtaí suntasacha ag baint le hioncam feirmeoirí ó bhliain go bliain.

Nuair a dhéanann tú iarratas ar Cúnamh Feirme, tiocfaidh oifigeach leasa shóisialaigh chugat agus iarrfaidh sé/sí roinnt cáipéisí ort, mar shampla cuntaisí a réitíodh i gcomhair cúrsaí cánach, sochar uachtarlann, cártaí clárú beithigh, sonraí íocaíochtaí an cloigeann, cúnamh ceantair srl. Déanfaidh an toifigeach measúnú ansin ar na costaisí a bhíonn ar rith an fheirm, agus na costais riachtanacha, mar shampla cíos, anáidí, costas ionchur mar cothú agus leasú talún agus dímheas innill feirme. Tógtar costas oibre san áireamh, seachas obair an fheirmeora agus céile/páirtnéir sibhialta/comhchónaitheoir an fheirmeora. Tá an feirmeoir i dteideal cóip den mheasúnú ioncam feirme a fháil.

Má tá ioncam eile agat nó ag do chéile, do chomhchónaitheoir nó do pháirtí sibhialta ó fhéinfhostaíocht, déantar é sin a mheas chomh maith, ag tógáil san áireamh na costais arna tabhú sa ghnó. Cuirtear t-ioncam ó fheirmeoireacht agus ó fhoirmeacha eile féinfhostaíochta le chéile agus baintear as na costais a bhíonn i gceist.

D’fhéadfá a bheith faoi dhliteanas rannaíochtaí Aicme S a íoc ar d’ioncam ó fhéinfhostaíocht.

Ioncam ó scéimeanna feirme agus íocaíochtaí díreacha

Caitear le híocaíochtaí faoin Scéim um Chosaint na Timpeallachta Tuaithe (REPS), an Scéim Roghanna Agra-Chomhshaoil (AEOS), an Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta (LCS) nó an Scéim Ghlas ar Bheagán Carbóin do Chomhshaol na Talmhaíochta (GLAS) mar seo a leanas:

• Tugtar neamhaird don chéad €5,000 d’íocaíochtaí sa bhliain
• Tugtar neamhaird, chomh maith, do 50% den iarmhéid
• Asbhaintear costais a thaibhítear i gcomhlíonadh na mbeart seo

Agus

• Déantar measúnú ar an iarmhéid mar mhaoin.

Is féidir leat liosta iomlán de scéimeanna feirme a cháilíonn don neamhaird a fháil ar gov.ie.

Faoi chóras na hÍocaíochta Dírí, is féidir le meascán íocaíochtaí a bheith i gceist le híocaíocht feirmeora faoi 4 scéim ar leith. Is iad seo an Scéim Buníocaíochta (an SBÍ), an Íocaíocht Glasaithe, Scéim na bhFeirmeoirí Óga (SFÓ) agus Cúnamh do Bharra Próitéine. Ní thugtar an neamhaird thuas d’íocaíochtaí díreacha.

Ioncam as léasú talún

Má tá cuid dod' thailte léasaithe agat, déantar an t-ioncam ón léas a mheas ina iomláine. Ní áirítear é maidir le measúnú ioncaim ó fheirmeoireacht mar atá thuas léirithe.

Má tá do thailte go léir léasaithe agat, níl tú incháilithe do chúnamh feirme

Ioncam ó léasadh cuóta bainne nó talamh.

Má tá do chuóta bainne ligthe ar léas agat, áirítear iomlán an ioncam ón léasadh. Ní áirítear é i measúnú ioncaim feirme mar a deirtear thuas. Is é an rud céanna a bhaineann le ioncaim ó léasadh an talamh. Má tá iomlán do thalamh ar léas agat, ní bheidh tú i dteideal Cúnamh Feirme a fháil.

Ioncam ó fhostaíocht

Déantar d’ioncam ó phost a mheasúnú. Déantar do thuilleamh seachtainiúil inmheasúnaithe (ollioncam lúide ÁSPC, táillí ceardchumainn agus táillí aoisliúntais) a mheasúnú de ghnáth ar bhonn na 13 seachtaine roimh d’éileamh. Ní thógtar d’ioncam iomlán san áireamh. Baintear €20 in aghaidh an lae (suas go huasmhéid €60) as do thuilleamh seachtainiúil inmheasúnaithe agus ansin déantar 60% den iarmhéid a mheasúnú mar acmhainn sheachtainiúil.

Déantar aon ioncam ó phinsean ceirde a mheasúnú ina iomláine. Má bhíonn obair shéasúrach agat ní dhéantar tú a mheasúnú ach amháin ar do thuilleamh i rith na tréimhse sin ina raibh tú ag obair.

Déantar ioncam ó fhostaíocht do chéile, do pháirtí sibhialta nó do chomhchónaitheora ar an mbealach céanna (baintear €20 in aghaidh an lae le huasmhéid €60 as agus déantar 60% den iarmhéid a mheasúnú mar acmhainn sheachtainiúil).

D’fhéadfaí daoine a bhí ag fáil Chúnamh Feirme roimh an 26 Meán Fómhair 2007 agus fós ag fáil íocaíochta an 26 Meán Fómhair 2007 a mheasúnú ar bhealach éagsúil.

Gheobhaidh tú an ráta iomlán Méadú Cleithiúnaí Linbh má fhaigheann tú Méadú Duine Fásta Cáilithe. Ní bhfaighidh tú ach leath an ráta Méadú do Chleithiúnaí Linbh mura gcáilíonn tú Méadú Duine Fásta Cáilithe.

Chun iarratas a dhéanamh ar Chúnamh Feirme, comhlánaigh an fhoirm Farm 1 (pdf) agus seol ar ais chuig d'Ionad Intreo nó Oifig Brainse Leasa Shóisialaigh áitiúil é.

Is féidir an fhoirm seo a fháil freisin ag d'Ionad Intreo áitiúil nó Oifig Bhrainse Leasa Shóisialaigh nó Ionad Faisnéise do Shaoránaigh.

Mura bhfuil tú sásta leis an gcinneadh a rinneadh ar d’iarratas, is féidir achomharc a dhéanamh. Ní mór duit achomharc a dhéanamh laistigh de 21 lá ó dháta an chinnidh.

Má bhíonn tuilleadh ceisteanna maidir le cúnamh feirme, téigh i dteagmháil le d'ionad Intreo nó leis an mbrainse leasa sóisialaigh áitiúil.