Sochar Sábháilteachta agus Sláinte

Íocaíocht sheachtainiúil é Sochar Sláinte agus Sábháilteachta a íoctar le mná fostaithe atá ag iompar clainne nó atá ag cothú cíche, agus a dtugann a bhfostóir saoire shláinte agus shábháilteachta dóibh.

Tugtar saoire shláinte agus shábháilteachta ón bhfostaíocht duit mura féidir le d’fhostóir baol do do shláinte a bhaint fad a bhíonn tú ag iompar clainne nó ag cothú cíche, nó mura féidir leo dualgais “neamhbhaolacha” a thabhairt duit. Leagtar amach an ceart i leith saoire shláinte agus shábháilteachta ó fhostaíocht a fháil faoi Alt 18 den Acht um Chosaint Mháithreachais, 1994.

Chun cáiliú do Shochar Sláinte agus Sábháilteachta, caithfidh tú critéir áirithe agus coinníollacha ranníocaíochta árachais shóisialaigh phá-choibhneasa (ÁSPC) a shásamh. Íocann d’fhostóir do ghnáthphá do na chéad 21 lá (3 seachtaine) de do shaoire shláinte agus shábháilteachta agus íocann an Roinn Coimirce Sóisialaí Sochar Sláinte agus Sábháilteachta don chuid eile de do shaoire.

Má cheapann tú go ndearnadh Sochar Sláinte agus Sábháilteachta a dhiúltú duit go héagórach, is féidir leat an cinneadh seo a achomharc.

Meastar go bhfuil tú fós fostaithe le linn saoire shláinte agus shábháilteachta ó fhostaíocht (ciallaíonn seo, mar shampla, go leanann tú ag cur le do theidlíocht do shaoire bhliantúil). Ach níl tú i dteideal íocaíocht a fháil do shaoirí poiblí a thagann aníos fad a bhíonn tú ar saoire shláinte agus shábháilteachta.

Gearradh cánach ar Shochar Sláinte agus Sábháilteachta

Gearrtar cáin ar Shochar Sláinte agus Sábháilteachta do gach éilitheoir. Gearrtar cáin air ar an mbealach céanna a ghearrtar cáin ar Shochar Máithreachais. Níl Muirear Sóisialta Uilíoch agus ÁSPC le híoc. Is féidir leat léamh faoi conas a ghearrtar cáin ar Shochar Máithreachais sa cháipéis Gearradh cánach ar íocaíochtaí leasa shóisialaigh. Is féidir leat eolas breise a fháil ó na Coimisinéirí Ioncaim ar ghearradh cánach ar Shochar Máithreachais.

Caithfidh tú na coinníollacha seo a leanas a shásamh le Sochar Sláinte agus Sábháilteachta a fháil:

• Ní foláir gur fostaí tú atá ag iompar clainne agus go mbaineann baol áirithe le do chuid oibre nó gurb oibrí oíche thú (is é sin, caithfidh go gcaitheann tú ar a laghad 3 huaire an chloig nó go ndéanann tú 25% de do chuid oibre idir 11pm agus 6am) nó
• Ní foláir gur shaolaigh tú leanbh le 14 seachtaine anuas agus go bhfuil obair oíche á déanamh agat nó
• Ní foláir go bhfuil tú ag cothú cíche (a fhaide le 26 seachtain i ndiaidh na breithe) agus go bhfuil tú nochta do bhaol áirithe san ionad oibre. Cuireann an tÚdarás Sláinte agus Sábháilteachta sonraí iomlána ar fáil ar an méid atá i gceist leis an mbaol seo (pdf).

Caithfidh go bhfuil na coinníollacha ÁSPC seo a leanas á sásamh agat freisin:

1. D’íoc tú árachas sóisialach (ÁSPC) ar feadh 13 seachtaine, ar a laghad, sna 12 mhí díreach roimh an dáta a bhí do naíonán le tabhairt ar an saol nó
2. D’íoc tú ar a laghad 104 seachtain de ranníocaíochtaí ÁSPC ó thosaigh tú an obair i dtosach agus caithfidh ar a laghad 39 seachtain de ranníocaíochtaí ÁSPC a bheith íoctha nó curtha do shochar agat sa bhliain chánach ábhartha nó sa bhliain díreach i ndiaidh na bliana cánach ábhartha (agus caithfidh ranníocaíochtaí íoctha a bheith i gceist le 13 cinn díobh, ar a laghad) nó
3. Caithfidh ar a laghad 104 seachtain de ÁSPC a bheith íoctha agat ó thosaigh tú ag oibriú i dtosach agus 26 seachtain de ranníocaíochtaí ÁSPC a bheith íoctha agat sa bhliain chánach díreach roimh an mbliain chánach ábhartha

Is í an bhliain chánach ábhartha an dara bliain iomlán chánach dheireanach sula n-éilíonn tú Sochar Sláinte agus Sábháilteachta. Mar shampla, i gcás éileamh a rinneadh in 2024, is é 2022 an bhliain chánach ábhartha.

Cé chomh fada a íoctar Sochar Sláinte agus Sábháilteachta?

Leantar le Sochar Sláinte agus Sábháilteachta a íoc go dtí:

• An lá a bheidh tú i dteideal Sochar Máithreachais a fháil, má tá tú ag iompar clainne
• 14 seachtaine tar éis an dáta a thug tú leanbh ar an saol, más fostaí thú a thug leanbh ar an saol le déanaí agus má dhéanann tú obair oíche
• 26 seachtain tar éis an dáta a thug tú leanbh ar an saol, má tá tú ag cothú cíche

Stoptar le Sochar Sláinte agus Sábháilteachta a íoc leat má chuirtear deireadh le do shaoire shláinte agus shábháilteachta ar cheann de na cúiseanna seo:

• Níl tú i mbaol a thuilleadh san ionad oibre nó
• Bhain d’fhostóir an baol nó thug sé/sí obair eile duit nó
• Tá tú fostaithe ar conradh téarma sheasta agus éagann an conradh sin.

Íocaíocht sheachtainiúil in 2024

Leis an sochar seo a fháil, caithfidh tú foirm iarratais ar Shochar Sláinte agus Sábháilteachta (pdf) a líonadh agus í a sheoladh chuig an Rannóg Sochair Sláinte agus Sábháilteachta (féach 'Cá ndéanfaidh mé iarratas?' thíos).

Caithfidh tú codanna 1, 2, 3, 5, 6 agus 7 a líonadh.

Caithfidh d’fhostóir cuid 4 a líonadh, a shíniú agus a stampáil.

Caithfidh do dhochtúir ginearálta (DG) cuid 8 a líonadh, a shíniú agus a stampáil.