Pinsean na nDall

Íocaíocht ar a ndéantar tástáil mhaoine é Pinsean na nDall a íoctar le daoine dalla agus ar a bhfuil lagú radhairc a bhfuil gnáthchónaí in Éirinn orthu. Déanann an Roinn Coimirce Sóisialaí an íocaíocht. Caithfidh tú tástáil súl a rinne máinlia oftalmach a sholáthar le do lagú radhairc a dheimhniú chun cáiliú don Phinsean.

Is éard atá san íocaíocht ná ráta pearsanta duit féin agus suimeanna breise do chleithiúnaithe fásta agus d’aon chleithiúnaithe linbh (féach ‘Rátaí’ thíos).

Má bhronntar Pinsean na nDall ort, b’fhéidir go gcáileoidh tú freisin do Liúntas Leasa na nDall a íocann FSS.

Má fhaigheann tú Pinsean na nDall agus foinse eile ioncaim, seans go mbeidh ort cáin a íoc. Léigh faoi chánachas ar íocaíochtaí leasa shóisialaigh.

Sochair eile

Gheobhaidh tú Pas Saorthaistil agus Pas Saorthaistil Compánaigh go huathoibríoch. (Ceadaíonn Pas Saorthaistil duit taisteal ar iompar poiblí Stáit in Éirinn saor in aisce. Ceadaíonn Pas Saorthaistil Compánaigh do do chompánach atá 16 bliana d’aois nó níos sine taisteal saor in aisce freisin).

B’fhéidir go gcáileoidh tú do shochair eile, cosúil le

• Méadú do Mhaireachtáil Aonair
• Liúntas Breosla
• An Pacáiste Sochair Teaghlaigh.

Chun cáiliú do Phinsean na nDall, ní mór duit:

• A bheith dall nó bíodh lagamhairc ort
• A bheith 18 mbliana d'aois nó níos sine agus faoi 66 bliain d'aois
• A bheith i do ghnáthchónaí in Éirinn
• An tástáil mhaoine

Cén fhianaise daille nó lagamhairc atá de dhíth?

Chun cáiliú do Phinsean na nDall, ní mó go mbeadh do radharc lagaithe go mó, go dtí an pointe

• Nach féidir leat aon phost a dhéanamh a bhfuil radharc na súl riachtanach nó
• Nach féidir leat leanúint ag obair i do ghnáthghairm

Má tá tú cláraithe le Vision Ireland, is gnách go gcomhlíonann tú an riachtanas seo.

Mura bhfuil tú cláraithe le Vision Ireland, caithfidh tú tuairisc leighis ó dhochtúir súl (máinlia oftalmach nó radharceolaí) a sholáthar don Roinn.

Is íocaíocht de réir tástála acmhainne é Pinsean na nDall.

I dtástáil acmhainne, féachann an Roinn Coimirce Sóisialaí (RCS) ar d’fhoinsí ioncaim go léir. Féachann siad freisin ar ioncam do chéile, do pháirtnéara shibhialta, nó do chomhchónaitheora.

Chun cáiliú do Phinsean na nDall, caithfidh d'acmhainn sheachtainiúil gur €235.10 nó níos lú. D’fhéadfaí do ráta de Phinsean na nDall a laghdú ag brath ar d’acmhainn sheachtainiúil (féach ‘Ráta Phinsean na nDall’ thíos).

Is iad na príomhrudaí a chuirtear san áireamh mar mhaoin:

Aon ioncam airgid thirim

Féachann an RCS ar an ioncam airgid (amhail íocaíocht ón obair), a d’fhéadfadh a bheith agat nó ag do chéile, do pháirtnéir sibhialta nó do chomhchónaitheoir.

D’fhéadfadh nach mbeadh ioncam airgid áirithe san áireamh sa tástáil acmhainne.

Caipiteal

Áirítear le caipiteal do choigilteas, infheistíochtaí, scaireanna, agus aon mhaoin atá agat (ach ní do theach féin). Ní chuirtear an chéad €20,000 de do chaipiteal san áireamh don tástáil acmhainne do Phinsean na nDall (€40,000 má tá tú i do lánúin).

Léigh faoi chaipiteal nach bhfuil san áireamh sa tástáil acmhainne.

Cothabháil

Féachann an RCS ar chothabháil a íoctar leat. Léigh tuilleadh faoin gcaoi a ndéantar cothabháil a mheas mar acmhainn.

Conas a dhéantar ioncam ón obair a mheas do Phinsean na nDall

Is féidir leat €165 sa tseachtain ó fhostaíocht a thuilleamh sula ndéanfaidh an tuilleamh seo difear do d’íocaíocht.

Má thuilleann tú breis agus €165 sa tseachtain ón obair, ní chuirtear leath do thuillimh idir €165 agus €375 san áireamh sa tástáil mhaoine do Phinsean na nDall.

Meastar gurb ioncam é do thuilleamh go léir níos mó ná €375 agus laghdófar do theidlíocht do Phinsean na nDall ar aon dul leis na rátaí íocaíochta cuí do Phinsean na nDall.

Ní thugtar aon neamhaird ar thuilleamh do chéile, do pháirtnéara shibhialta nó do chomháitritheora.

Léigh ár leathanach faoin gcaoi a dtéann obair i bhfeidhm ar íocaíochtaí míchumais.

Ioncam ó scoláireacht PhD

Ní chuirtear scoláireacht PhD suas le €20,000 in aghaidh na bliana, ar feadh suas le 4 bliana, san áireamh nuair a dhéantar measúnú ort do Phinsean na nDall.

Ioncam ó dhíol do thí

Ní chuirtear san áireamh sa tástáil acmhainne suas le €190,500 den airgead a fhaigheann tú má dhíolann tú do theach agus má dhéanann tú an méid seo a leanas:

• Bogann tú chuig lóistín eile (is féidir leat lóistín a cheannach nó a fháil ar cíos)
• Bogann tú isteach le duine atá ag déanamh cúram duit agus atá ag fáil íocaíocht cúramóra
• Bogann tú chuig scáth-thithíocht nó tithíocht speisialta sna hearnálacha deonacha, comhair, reachtúla, nó príobháideacha
• Bogann tú isteach i dteach altranais príobháideach cláraithe.

Más duine de lánúin thú

Má tá tú pósta, i bpáirtnéireacht shibhialta, nó ag comhchónaí, glactar le d’acmhainn aonair mar leath na comhacmhainne atá agat féin agus ag do chéile nó páirtí.

Léigh tuilleadh faoi an tástáil acmhainne le haghaidh Pinsean na nDall ar Gov.ie.

Má tá tú níos óige ná 66 bliain d’aois agus má shásaíonn tú na coinníollacha ábhartha, b’fhéidir go gcáileoidh tú freisin do:

• Sochar Uchtaíoch
• Liúntas Cúramóra ar Leathráta
• Sochar Sláinte agus Sábháilteachta
• Sochar Breoiteachta
• Sochar Díobhála
• Sochar Cuardaitheora Poist
• Sochar Máithreachais
• Íocaíocht Teaghlaigh Aontuismitheora (go dtí go mbainfidh do leanbh is óige 16 bliana d’aois amach)
• Sochar Cumais Pháirtigh
• Sochar Atharthachta
• Sochar Tuismitheora
• Sochair Díobhálacha Ceirde lena n-áirítear Sochar Díobhála, Sochar Míthreorach agus Sochair Báis
• Pinsean Baintrí, Baintreach Fir nó Páirtnéara Shibhialta Mharthanaigh Ranníocach
• Pinsean Baintrí, Baintreach Fir nó Páirtnéara Shibhialta Mharthanaigh Neamh-Ranníocach

Méadú do dhuine fásta nó leanbh cáilithe

Má fhaigheann tú méadú do dhuine fásta cáilithe nó méadú do leanbh cáilithe le do Phinsean na nDall, féadfaidh tú méadú a fháil ar na híocaíochtaí atá liostaithe thuas freisin.

Sochar Cumais Pháirtigh

Má bhí Sochar Breoiteachta á fháil agat agus má aistríodh tú chuig Sochar Cumais Pháirtigh (SCP), ní chuirtear do SCP san áireamh sa tástáil acmhainne do Phinsean na nDall. Cuirtear do thuilleamh ón bhfostaíocht san áireamh, áfach, agus d’fhéadfadh tionchar a bheith aige ar mhéid Phinsean na nDall a fhaigheann tú.

Íocaíocht Teaghlaigh Aontuismitheora

Má cháilíonn tú le haghaidh Íocaíocht Teaghlaigh Aontuismitheora (ÍTA) agus Pinsean na nDall, is féidir leat an dá íocaíocht a fháil ag an ráta iomlán.

Ní gá do dhaoine a cháilíonn do Phinsean na nDall na coinníollacha aoise linbh don ÍTA a chomhlíonadh. Ciallaíonn sé seo gur féidir leat Pinsean na nDall agus ÍTA araon a éileamh le chéile go dtí go mbeidh do leanbh is óige 16 bliana d’aois, lena n-áirítear aon mhéaduithe do leanbh cáilithe.

Má fhaigheann tú Pinsean na nDall agus ÍTA, ní féidir leat sochair áirithe eile a éileamh.

Má tá tú faoi bhun 18 bliana d'aois

Má tá tú faoi 18 agus go bhfuil tú dall nó má tá lagamhairc ort, ba cheart duit iarratas a dhéanamh ar Phinsean na nDall 3 mhí roimh do 18ú breithlá.

Cé nach féidir leat Pinsean na nDall a fháil go dtí go mbeidh tú 18 mbliana d’aois, d’fhéadfá cáiliú don Liúntas Míchumais má tá tú 16 bliana d’aois nó níos sine.

Má tá tú os cionn 18 bliain d'aois

Má éiríonn tú dall nó má thágann lagamhairc ort tar éis duit 18 a bhaint amach, ba chóit duit iarratas a dhéanamh chomh luath agus is féidir. Tá sé seo tábhachtach, mar ní íocfaidh an Roinn Coimirce Sóisialaí ach Pinsean na nDall ón dáta a fhaigheann siad d’iarratas.

Ní féidir leat Pinsean na nDall a fháil tar éis do 66ú breithlá. Ina áit sin, tabharfar cuireadh duit iarratas a dhéanamh ar Phinsean Stáit (Ranníocach) nó ar Phinsean Stáit (Neamh-ranníocach).

Má tá cúramóir agat

Má tá cúram lánaimseartha de dhíth ort, is féidir an duine atá ag tabhairt aire duit cáiliú le haghaidh Liúntas do Chúramóirí nó Sochar do Chúramóirí.

Chun iarratas a dhéanamh ar Phinsean na nDall, íoslódáil agus comhlánaigh foirm iarratais (BP1) (pdf) agus seol í chuig an Roinn Coimirce Sóisialaí ag an seoladh thíos.

Is féidir leat leagan braille agus téip fuaime den fhoirm iarratais seo a fháil ó Vision Ireland.

Is féidir leat an fhoirm iarratais a fháil freisin ó d’Ionad Intreo áitiúil nó ó d’Oifig Bhrainse Leasa Shóisialaigh áitiúil agus ó d’Oifig Phoist áitiúil.

Is féidir le baill foirne i d’oifig áitiúil Intreo cabhrú leat an fhoirm a chomhlánú agus aon cheisteanna atá agat a fhreagairt.

Doiciméad tacaíochta

Má rugadh agus phós tú (agus do chéile, do pháirtnéir sibhialta, nó do chomhchónaitheoir) in Éirinn, ní gá duit do theastais bhreithe nó pósta a sheoladh. Tá rochtain ag an RCS ar an bhfaisnéis seo cheana féin.

Mar sin féin, má tharla an pósadh, an pháirtnéireacht shibhialta, nó an bhreith lasmuigh d’Éirinn, caithfidh tú bunchóip de na teastais breithe nó an teastas pósta a sholáthar. Ní ghlacann an RCS le fótachóipeanna.

Má tá méadú á éileamh agat do leanbh cáilithe atá idir 18-22 bliain d’aois agus atá in oideachas lánaimseartha, ba cheart duit litir óna gcoláiste a sholáthar freisin ag dearbhú go bhfuil siad ag freastal.

Athruithe ar do dhálaí

Caithfidh tú insint don Roinn Coimirce Sóisialaí má thagann aon athrú ar do dhálaí agus tú ag fáil Pinsean na nDall laistigh de 3 mhí ón athrú.

Má thagann athrú ar d’acmhainn nó ar do dhálaí, b’fhéidir nach gcáileoidh tú a thuilleadh don íocaíocht nó d’fhéadfaí í a laghdú. D’fhéadfadh go gciallódh sé seo go mbeidh ort ró-íocaíocht a aisíoc.

Má fhaigheann tú post, ach stop a bheith ag obair laistigh de 12 mhí

Má fhaigheann tú post agus Pinsean na nDall á fháil agat, féadfar do ráta íocaíochta a laghdú nó a stopadh (ag brath ar d’acmhainn sheachtainiúil nua).

Má chuirtear stop le do Phinsean na nDall, is féidir thú a chur ar ais go tapa ar an íocaíocht má scoireann tú den obair laistigh de 12 mhí.

An féidir liom achomharc a dhéanamh ar chinneadh?

Mura bhfuil tú sásta le cinneadh a rinneadh faoi d’éileamh ar Phinsean na nDall, is féidir leat achomharc a dhéanamh ina leith. Faigh tuilleadh eolais faoin próiseas achomhairc leasa shóisialaigh.

Ba chóir duit d’fhoirm iarratais chomhlánaithe a sheoladh chuig an Roinn Coimirce Sóisialaí ag an seoladh seo a leanas: