Íocaíochtaí Agus Tacaíochtaí Do Chúramóirí

Má thugann tú aire do dhuine, b'fhéidir go mbeidh tú i dteideal roinnt íocaíochtaí agus tacaíochtaí chun cabhrú leat aire a thabhairt dóibh. Áirítear leis seo faoiseamh cánach agus saoire a fháil ón obair.

Más cúramóir thú a chuireann cúram lánaimseartha ar fáil, d'fhéadfá a bheith i dteideal:

• Liúntas Cúramóra
• Sochar Cúramora
• Deontas Tacaíochta do Chúramóirí

Má thugann tú aire do leanbh atá faoi mhíchumas trom, d'fhéadfá a bheith i dteideal Liúntas Cúram Baile a fháil.

Liúntas Cúramóra

Is féidir leat Liúntas Cúramóra a fháil má thugann tú aire lánaimseartha do dhuine a chomhlíonann na critéir seo a leanas:

• atá 16 bliana d'aois nó níos sine, agus atá chomh héagumasach sin go dteastaíonn cúram agus aire lánaimseartha uathu ar feadh 12 mhí ar a laghad, nó
• Daoine faoi bhun 16 bliana d'aois, agus a bhfaigheann tú Liúntas Cúraim Bhaile ina leith

Ní mór duit gnáthchónaí a bheith ort in Éirinn agus coinníollacha eile a chomhlíonadh. Déantar tástáil maoine ar an Liúntas Cúramóra.

Má tá íocaíochtaí leasa shóisialaigh áirithe eile á bhfáil agat, b'fhéidir go mbeidh tú in ann do phríomhíocaíocht leasa shóisialaigh a choinneáil agus Liúntas Cúramóra ar leathráta a fháil.

Sochar Cúramora

Is féidir leat Sochar Cúramóra a fháil má fhágann tú an obair nó má laghdaíonn tú d'uaireanta chun aire a thabhairt do dhuine a bhfuil cúram lánaimseartha de dhíth air/uirthi. Ní mór duit a bheith faoi bhun 66 bliain d'aois agus go leor ranníocaíochtaí ÁSPC a bheith déanta agat.

Is féidir leat Sochar Cúramóra a fháil ar feadh 2 bhliain (104 seachtaine) do gach duine dá dtugann tú aire. Is féidir leat na 104 seachtain ar fad a thógáil le chéile nó i dtréimhsí ar leithligh, ag cur le 104 seachtain san iomlán.

Is é €450 in aghaidh na seachtaine tar éis cánach an t-uasmhéid is féidir leat a thuilleamh agus cáiliú don Sochar Cúramóra.

Deontas Tacaíochta do Chúramóirí

Más cúramóir thú atá 16 bliana d’aois nó níos sine agus má chuireann tú cúram lánaimseartha ar fáil ar feadh 6 mhí ar a laghad den bhliain, d'fhéadfadh go mbeidh tú in ann an Deontas Tacaíochta Cúramóra bliantúil a fháil.

Íoctar an deontas go huathoibríoch le daoine a fhaigheann:

• Liúntas Cúramóra
• Sochar Cúramora
• Liúntas Cúram Baile

Mura bhfaigheann tú ceann de na híocaíochtaí sin, is féidir go gcáileoidh tú fós don deontas má chomhlíonann tú critéir áirithe. Ní dhéantar tástáil maoine ar an Deontas Tacaíochta Cúramóra.

Liúntas Cúram Baile

Is féidir leat Liúntas Cúram Baile a fháil má tá tú ag tabhairt cúraim do leanbh faoi bhun 16 bliana d'aois atá faoi mhíchumas trom.

Nuair a bhaineann do leanbh 16 bliana d'aois amach, is féidir go gcáileoidh siad don Liúntas Míchumais. Má leanann tú le cúram agus aire lánaimseartha a sholáthar ar do leanbh, is féidir leat d'íocaíocht cúramóra a choinneáil.

Ní dhéantar tástáil maoine ar Liúntas Cúraim Bhaile.

Is féidir leat oibriú (mar fhostaí nó i bhféinfhostaíocht) nó páirt a ghlacadh i gcúrsa oideachais nó oiliúna ar feadh suas le 18.5 uair in aghaidh na seachtaine agus íocaíocht do chúramóra a choinneáil. Féadtar ioncam a thuilltear a chur san áireamh don Liúntas Cúramóra.

Saoire cúramóirí

Is féidir leat iarratas a dhéanamh ar shaoire cúramóra má tá tú ag tabhairt aire do dhuine a bhfuil cúram agus aire lánaimseartha de dhíth air/uirthi.

Is féidir leat 13 seachtaine ar a laghad agus 104 seachtaine ar a mhéad de shaoire cúramóra a ghlacadh.

Ní mór don duine a bhfuil tú ag tabhairt aire dó/di duine a bheith in éineacht leis/léi an t-am ar fad chun:

• Coinnigh sábháilte iad agus cuidigh leo i rith an lae lena ngnáthriachtanais phearsanta, mar ithe, ól, níochán agus cóiriú
• Cosain iad ó bheith ina mbaol dóibh féin

An dtugtar íocaíocht le haghaidh saoire cúramóirí?

Ní íoctar saoire cúramóra ach coinnítear do phost ar oscailt go dtí go bhfilleann tú. Mar sin féin, is féidir leat oibriú ar feadh suas le 18.5 uair an chloig agus tú ar shaoire cúramóra, fad is a thuilleann tú níos lú ná €450 sa tseachtain.

Is féidir leat páirt a ghlacadh freisin i gcúrsa oideachais nó oiliúna nó obair dheonach a dhéanamh ar feadh suas le 18.5 uair sa tseachtain.

Nuair a chríochnaíonn ag tabhairt aire

Mura raibh tú ag obair ar feadh i bhfad toisc go raibh tú ag tabhairt aire do dhuine, agus go bhfuil an cúram sin críochnaithe anois, d'fhéadfá cáiliú le haghaidh:

• Scéim fostaíochta nó oiliúna chun cabhrú leat filleadh ar an obair
• Scéim oideachais chun cabhrú leat filleadh ar an oideachas

Faigh tuilleadh eolais faoin méid atá le déanamh nuair a thagann deireadh le cúram i The Way Ahead (pdf), treoir ag Care Alliance Ireland.

Tá faoisimh agus creidmheasanna cánach ann a fhéadfaidh tú a éileamh má tá tú ag tabhairt cúraim do dhuine.

Creidmheas Cánach do Chúramóir Baile

Má tá tú pósta nó i bpáirtnéireacht shibhialta agus má thugann tú aire do dhuine cleithiúnach, is féidir leat iarratas a dhéanamh ar an gCreidmheas Cánach do Chúramóir Baile.

Is ionann duine cleithiúnach, duine a chomhlíonann na critéir seo a leanas:

• Leanbh a bhfaigheann tú Sochar Linbh dó/di
• Duine atá 65 bliana d’aois nó níos sine
• Duine atá faoi éagumas buan mar gheall ar mhíchumas

Ní féidir le duine a bhfuil cúram á thabhairt agat dó/di a bheith ina c(h)éile nó ina p(h)áirtnéir sibhialta. Is féidir leo, áfach, a bheith ina ngaol trí phósadh, nó duine a ngníomhaíonn tú mar chaomhnóir dlíthiúil dó.

Creidmheas Cánach i leith Leanbh Éagumasaithe

Más tuismitheoir nó caomhnóir linbh atá éagumasaithe go buan thú, dhéadfadh go bhfuil tú i dteideal Creidmheas Cánach do Leanbh Éagumasaithe a fháil.

Chun cáiliú, ní mór don leanbh na critéir seo a leanas a chomhlíonadh:

• Faoi bhun 18 mbliana d'aois agus éagumasaithe go buan, nó
• A bheith os cionn 18 mbliana d'aois, a bheith éagumasaithe go buan roimh 21 bliain d'aois agus gan a bheith in ann tacú leo féin
• Éagumasaithe go buan ar feadh 21 bliain d'aois nó níos sine le linn dóibh a bheith
  • In oideachas lánaimseartha
  • In oiliúint lánaimseartha do cheird nó do ghairm agus táthar ag súil go mbeidh an oiliúint 2 bhliain ar a laghad

Faoiseamh cánach ar chúramóir a fhostú

D'fhéadfadh a bheith i dteideal faoiseamh cánach a éileamh ar chúramóir a fhostú má tá siad ag tabhairt cúraim do na daoine seo a leanas:

• Tú féin, do bhall teaghlaigh, do chéile nó do pháirtnéir sibhialta atá faoi éagumas go hiomlán, nó
• Do ghaol, nó gaol do chéile nó do pháirtnéara shibhialta atá faoi éagumas go hiomlán

Is féidir leat an cúramóir a fhostú go díreach nó is féidir leat gníomhaireacht a fhostaíonn cúramóirí a úsáid.

An Scéim um Chúramaí Baile nó an Scéim um Thréimhsí Cúraim Baile

Cabhraíonn an Scéim um Chúramaí Baile agus an Scéim um Thréimhsí Cúraim Baile le cúramóirí cáiliú do ráta níos airde den Phinsean Stáit (Ranníocach) nuair a shroicheann siad aois an phinsin.

Ranníocaíocht do Chúramóirí Fadtéarmacha

Má bhí tú i do chúramóir lánaimseartha ar feadh 20 bliain ar a laghad (1,040 seachtain), is féidir leat Ranníocaíochtaí Cúramóirí Fadtéarmacha a fháil chun cabhrú leat cáiliú don Phinsean Stáit (Ranníocach).

Creidmheasanna do chúramóirí

Má éiríonn tú as an obair chun aire a thabhairt do dhuine agus má fhaigheann tú Liúntas Cúramóra nó Sochar Cúramóra, bronnfar ranníocaíochtaí creidmheasa ort go huathoibríoch.

Má ghlacann tú saoire cúramóirí reachtúil gan phá ón obair agus mura bhfaigheann tú Liúntas Cúramóra nó Sochar Cúramóra, is féidir creidmheasanna a bhronnadh ort fós ar feadh suas le 104 seachtaine. Ní mór do d'fhostóir iarratas ar 'chreidmheasanna' saoire cúramóirí a chomhlánú nuair a fhilleann tú ar an obair.

Tá tacaíochtaí agus sochair eile ar fáil do chúramóirí.

Seirbhísí cúraim phobail agus an tSeirbhís Tacaíochta Baile

D'fhéadfadh cúramóirí teaghlaigh a bheith in ann tuilleadh tacaíochta a fháil do na daoine dá dtugann siad aire trí sheirbhísí cúraim phobail agus tríd an tSeirbhís Tacaíochta Baile.

Is iondúil gurb í Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (FSS) a sholáthraíonn seirbhísí cúraim phobail. Athraíonn leibhéal na seirbhísí atá ar fáil ar fud na tíre ach d'fhéadfadh altranas sláinte poiblí, fisiteiripe, cúram lae agus cúram faoisimh a bheith san áireamh.

Soláthraíonn an tSeirbhís Tacaíochta Baile cúram pobail agus tacaíochtaí baile ar leibhéal áitiúil agus tá sí ar fáil do dhaoine os cionn 65 bliana d'aois a bhféadfadh tacaíocht a bheith ag teastáil uathu chun leanúint de bheith ina gcónaí sa bhaile nó chun filleadh abhaile tar éis dóibh a bheith san ospidéal.

Cárta Páirceála do Dhaoine faoi Mhíchumas

Is féidir le duine faoi mhíchumas áirithe nó a dheimhnítear a bheith dall iarratas a dhéanamh ar Chárta nó ar Chead Páirceála do Dhaoine faoi Mhíchumas (ar a dtugtar an Cárta Páirceála Eorpach nó an Suaitheantas Páirceála do Dhaoine faoi Mhíchumas freisin).

Is féidir le duine a bhfuil an cárta aige é a úsáid in aon fheithicil a dtaistealaíonn sé inti, mar thiománaí nó mar phaisinéir. Mar sin, is féidir le cúramóir atá ag tiomáint paisinéara a bhfuil an cárta aige páirceáil i spásanna páirceála sannta do dhaoine faoi mhíchumas.

Íocaíocht Riachtanas Breise

Má tá íocaíocht leasa shóisialaigh á fáil agat, nó má tá tú ag obair agus ar ioncam íseal, agus má thugann tú aire do dhuine éigin, b'fhéidir go mbeidh tú in ann Íocaíocht Riachtanais Breise a fháil chun cabhrú le costais taistil athfhillteacha chuig an ospidéal do choinní, nó chun cuairt a thabhairt ar ghaol san ospidéal.

Tá roinnt eagraíochtaí ann a chuireann tacaíocht agus comhairle ar fáil do chúramóirí.

Léigh tuilleadh faoi chearta agus teidlíochtaí cúramóirí teaghlaigh sa treoir do Chúramóirí Teaghlaigh (pdf).