Íocaíochtaí leasa shóisialaigh agus an deontas mac léinn

Más ag filleadh ar oideachas atá tú agus má bhí íocaíocht leasa shóisialaigh á fáil agat, d’fhéadfá cáiliú don Liúntas um Fhilleadh ar Oideachas nó don scéim um dheontais do mhic léinn, ag brath ar do chuid cúinsí. Ní féidir (i mórchuid na gcásanna) Liúntas um Fhilleadh ar Oideachas agus deontas iomlán mac léinn a fháil ag an tráth céanna.

Má tá Íocaíocht Teaghlach Aontuismitheora, Liúntas Míchumais, Pinsean Easláinte nó Sochar Breoiteachta á fháil agat, beidh ort a mheas an mbainfeá níos mó tairbhe as aistriú chuig an BTEA nuair a fhilleann tú ar oideachas nó chun fanacht agus d’íocaíocht reatha a fháil agus iarratas a dhéanamh ar dheontas mac léinn. Má Sochar Cuardaitheora Poist nó Liúntas Cuardaitheora Poist á fháil agat, ní mór duit aistriú chuig an BTEA más mian leat íocaíocht leasa shóisialaigh a choimeád nuair a fhilleann tú ar an oideachas.

Ón mbliain 2015 ar aghaidh, más iarratasóir nua ar LFAO thú agus má bhí íocaíocht cuardaitheora poist, Cúnamh Feirme, Íocaíocht Teaghlach Aontuismitheora nó íocaíocht Cuardaitheora Poist (Aistriú) á fáil agat, caithfidh tú do theidlíocht do bhuníocaíocht a athdheimhniú chun leanúint de bheith i dteideal LFAO a fháil don dara bliain staidéir, nó do bhlianta ina dhiaidh sin.

Tugtar sa cháipéis seo breac-chuntas ar do chuid roghanna.

Ligeann an Liúntas um Fhilleadh ar Oideachas (BTEA) do dhaoine ag a bhfuil íocaíochtaí leasa shóisialaigh íocaíocht leasa shóisialaigh a fháil fad a bhíonn páirt á glacadh acu i gcúrsaí lánaimseartha ceadaithe san ardoideachas agus sa bhreisoideachas. Íoctar le daoine a ghlacann páirt i scéim an BTEA liúntas seachtainiúil den mhéid céanna de ráta an LFO agus d’íocaíocht cosanta sóisialta roimhe seo.

Is féidir le mic léinn a dhéanann cúrsaí lánaimseartha fochéime/iarchéime ardoideachais agus Cúrsaí lánaimseartha Iar-Ardteistiméireachta (PLCanna) tacaíocht airgeadais a fháil tríd an Scéim um Dheontais do Mhic Léinn a ndéantar tástáil mhaoine ina leith. Tagann athrú ar rátaí deontais do mhic léinn a cháilítear de réir líon tosca, lena n-áirítear ioncam teaghlaigh, méid an teaghlaigh agus cibé acu an bhfuil coláiste an mhic léinn gar dá n-áit bhunachónaithe nó a mhalairt.

Tá dhá chomhábhar sa scéim – deontas cothabhála agus deontas táillí. Ranníocaíocht i dtreo chostais mhaireachtála an mhic léinn is ea an deontas cothabhála, agus is féidir leis an deontas táillí íoc as aon cheann de na 3 ghné a leanas: táillí teagaisc, ranníocaíocht na mac léinn agus as costas turas ríthábhachtach allamuigh.

Go ginearálta, má cháilítear thú don deontas cothabhála, cáileofar thú do pé gnéithe de dheontas táillí a bhaineann le do chás.

An deontas cothabhála agus an BTEA

Ó bhliain acadúil 2010/2011 ar aghaidh, ní féidir leat deontas cothabhála agus an BTEA nó liúntas VTOS a fháil le chéile.

Deontas táillí

Má tá an BTEA á fháil agat, ní cháilítear thú do chomhábhar cothabhála an deontais mhac léinn, ach is féidir leat iarratas a dhéanamh ar dheontas táillí chun íoc as ranníocaíocht an mhic léinn agus as aon táillí teagaisc den chúrsa nach gcuimsítear cheana féin faoin Scéim um Tháillí Saor in Aisce. D’fhéadfaí costais turas ríthábhachtach allamuigh a chuimsiú faoi dheontas táillí.

Tabhair faoi deara, le do thoil, go dtarlódh nach bhfaigheadh daoine ag a bhfuil an BTEA á fháil le haghaidh íocaíocht deontas táillí – mura gcomhlíonann siad téarmaí agus coinníollacha na scéime deontas mac léinn. Má tá an BTEA á fháil agat agus más mian leat iarratas a dhéanamh go gcuimseofar na táillí seo faoi dheontas táillí, ba cheart duit foirm iarratais ar dheontas a chomhlánú a luaithe agus is féidir agus í a sheoladh chuig d’údarás áitiúil nó chuig do Choiste Gairmoideachais áitiúil.

Má tá cúrsa Iar-Ardteistiméireachta (PLC) á dhéanamh agat, agus má tá an BTEA nó Liúntas VTOS á fháil agat, tá tú díolmhaithe ón muirear nua rannpháirtithe mac léinn (€200). B’fhéidir go mbeidh ort muirear cúrsa a íoc le haghaidh leabhar, táillí agus costais eile.

Íocaíochtaí leasa shóisialaigh agus an BTEA

Má tá Íocaíocht Teaghlach Aontuismitheora nó íocaíocht mhíchumais (Liúntas Míchumais, Pinsean Easláinte nó Sochar Breoiteachta) á fháil agat, is féidir leat a roghnú chun fanacht agus d’íocaíocht reatha leasa shóisialaigh a fháil agus iarratas a dhéanamh ar dheontas cothabhála mac léinn nó is féidir leat roghnú go n-aistreofar thú chuig an BTEA. Beidh ort a mheas cibé acu is tairbhiúla duit – aistriú chuig an BTEA nuair a fhilleann tú ar oideachas nó fanacht agus d'íocaíocht reatha a fháil agus iarratas a dhéanamh ar dheontas mac léinn. Leagtar amach thíos tuilleadh faisnéise ar an dá rogha seo.

Má tá Sochar Cuardaitheora Poist nó Liúntas Cuardaitheora Poist á fháil agat, ní chomhlíonfaidh tú a thuilleadh coinníollacha d’íocaíochta má fhilleann tú ar oideachas (ós rud é nach mór fáil bheith ort le haghaidh oibre agus go mbíonn tú ag cuardach oibre). Ciallaíonn seo nach mór duit aistriú chuig an BTEA más mian leat íocaíocht leasa shóisialaigh a choimeád nuair a fhilleann tú ar an oideachas – féach ‘Daoine a fhaigheann Liúntas nó Sochar Cuardaitheora Poist’.

Daoine a fhaigheann Íocaíocht Teaghlach Aontuismitheora, Liúntas Míchumais, Pinsean Easláinte nó Sochar Breoiteachta

Rogha 1: Aistriú chuig an BTEA

Má aistríonn tú chuig an BTEA:

• Gheobhaidh tú íocaíocht ar chomhionann leis de d’íocaíocht reatha
• Ní bheidh tú i dteideal cothabháil a fháil faoin scéim um dheontais do mhic léinn
• Beidh tú in ann iarratas a dhéanamh faoin scéim um dheontais do mhic léinn ar dheontas táillí chun íoc as ranníocaíocht an mhic léinn agus as costais táillí cúrsa/turas allamuigh (sa chás cuí)
• Go ginearálta, beidh tú in ann sochair thánaisteacha, ar nós Forlíonadh Cíosa a choimeád. Nóta: Má tá Forlíonadh Cíosa nó Forlíonadh Ús Morgáiste á fháil agat agus má mhéadaítear d’ioncam, déanfar athmheasúnú ort do na sochair seo.

Má tá cárta leighis agat, tá tú i dteideal é a choimeád fad atá an BTEA á fháil agat.

Rogha 2: Leanúint agus d’Íocaíocht Teaghlach Aontuismitheora, Liúntas Míchumais, Pinsean Easláinte nó Sochar Breoiteachta a fháil

Má leanann tú agus d’Íocaíocht Teaghlach Aontuismitheora, Liúntas Míchumais, Pinsean Easláinte nó Sochar Breoiteachta a fháil:

• Coimeádfaidh tú d’íocaíocht reatha
• Beidh tú i dteideal iarratas a dhéaanmh ar chomhábhair chothabhála agus tháillí den deontas mac léinn (Nóta: Ní cháilítear iarratasóirí ar íocaíochtaí leasa shóisialaigh go huathoibríoch le haghaidh deontais)
• Go ginearálta, caillfidh tú d’Fhorlíonadh Cíosa nó d’Forlíonadh Ús Morgáiste, de bharr go bhfuil tú ag plé le hoideachas lánaimseartha.

Má tá cárta leighis agat, beidh tú i dteideal é a choimeád ar feadh tréimhse 3 bliana ó dháta iontrála an oideachais lánaimseartha, agus déanfar thú a athmheasúnú ina dhiaidh seo.

Má tá an Íocaíocht Teaghlach Aontuismitheora á fáil agat faoi láthair, d’fhéadfadh athruithe ar do chúinsí teaghlaigh fad a bhíonn tú ag plé le hoideachas lánaimseartha tionchar a imirt ar do theidlíocht chun an íocaíocht a fháil (mar shampla, mura gcónaíonn leanbh leat a thuilleadh nó má sháraíonn siad an aoisteorainn). Má aistríonn tú chuig an BTEA, tá d'íocaíocht faoi ráthaíocht le haghaidh fhad do chúrsa. Ba cheart duit aon athruithe den chineál sin a chur san áireamh agus pleanáil á déanamh agat ar thacaíocht ioncaim le linn do chúrsa.

Ón 4 Iúil 2013 ar aghaidh, má roghnaigh tú chun leanúint le do ÍTA a fháil agus filleadh ar an oideachas ach ní cháilíonn tú a thuilleadh do ÍTA mar gheall ar athruithe a tháinig ar na haoisteorainneacha, féadtar cead isteach a thabhairt duit chuig an LFAO ‘i lár an chúrsa’. Ní féidir leat LFAO agus deontas mac léinn a fháil i dteannta a chéile, áfach.

Tá socrú speisialta ann do dhaoine ar cuireadh deireadh lena n-éileamh ar ÍTA an 2 Iúil 2015. Má roghnaigh tú leanúint le do ÍTA a fháil agus filleadh ar an oideachas ach níl cháilíonn tú a thuilleadh do ÍTA mar gheall go bhfuil do leanbh is óige 7 mbliana d’aois nó os a chionn, féadfaidh tú leanúint le ÍTA a fháil go dtí go gcríochnaíonn tú do chúrsa. Féadfaidh tú leanúint le deontas cothabhála a éileamh. Ní raibh an socrú seo ar fáil ach ag daoine ar cuireadh deireadh lena n-éileamh ar ÍTA an 2 Iúil 2015.

Tá socrú ar leith i bhfeidhm anois inar féidir leat aistriú ar aghaidh chuig íocaíocht Cuardaitheora Poist (Aistriú) (ÍCPA) agus leanúint ar aghaidh le do chúrsa. Féadfaidh tú ÍCPA agus deontas cothabhála a éileamh ag an tráth céanna. Ní bheidh tú incháilithe d’Fhorlíonadh Cíosa a thuilleadh, áfach. Tá sé tábhachtach a chuimhneamh go gcuirfear deireadh le do theidlíocht do ÍCPA nuair a bhaineann do leanbh is óige aois 14 bliana amach. Murar chríochnaigh tú do chúrsa nuair a bhaineann do leanbh is óige aois 14 bliana amach, beidh ort aistriú chuig Liúntas um Fhilleadh ar Oideachas chun do chúrsa a chríochnú nó roghnú chun leanúint le do dheontas mac léinn a fháil.

Má tá Liúntas Cuardaitheora Poist (JA) nó Sochar Cuardaitheora Poist (JB) á fháil agat, ní mór duit aistriú chuig an BTEA chun íocaíocht leasa shóisialaigh a choimeád (lena n-áirítear sochair thánaisteacha) le linn oideachas lánaimseartha. Is í an chúis atá leis seo, nach féidir fáil bheith ort agus nach féidir leat fostaíocht bheith á cuardach agat, i ndáiríre, agus páirt á glacadh agat in oideachas lánaimseartha.

Má cháilíonn tú do Liúntas um Fhilleadh ar Oideachas, féadfaidh tú do theidlíocht a choimeád d’aon sochair thánaisteacha atá agat cheana féin, mar shampla, Liúntas Breosla, Forlíonadh Cíosa agus Forlíonadh Ús Morgáiste. Ó bhliain acadúil 2016/2017 ar aghaidh, déanfar measúnú ar dhaoine a n-íoctar LFAO leo agus a ghlacann le hobair i rith na bliana acadúla faoi na rialacha (tástáil mhaoine san áireamh) a bhaineann lena mbuníocaíocht – an íocaíocht ónar cháiligh siad do LFAO. Ní bhaineann seo ach le hiarratasóirí nua nó le daoine a fhilleann ar LFAO i ndiaidh sosa. Ní dhearna obair pháirtaimseartha i rith na bliana acadúla difear don ráta LFAO a íocadh roimhe seo.

A luaithe a aistríonn tú ón LCP nó ón SCP chuig an BTEA, ní bheidh tú i dteideal an comhábhar cothabhála den deontas mac léinn a fháil ach is féidir leat iarratas a dhéanamh ar dheontas táillí – a íocfaidh as ranníocaíocht an mhic léinn, as costais tuaras allamuuigh agus as táillí (más iníoctha dóibh) trí leas a bhaint as an bhfoirm le haghaidh an deontais mhac léinn. Ba cheart duit é seo a dhéanamh a luaithe is féidir.

Leagadh amach na cás-staidéir seo a leanas chun léiriú níos fearr a thabhairt ar na roghanna atá ar fáil do dhaoine atá ar chineálacha éagsúla íocaíochtaí leasa shóisialaigh agus ar na buntáistí agus na míbhuntáistí a bhaineann le gach rogha díobh.

A: Tá Liúntas Cuardaitheora Poist á fháil agam agus táim ag tosú ar chúrsa lánaimseartha breisoideachais nó ardoideachais:

Ní féidir leat Liúntas Cuardaitheora Poist (LCP) a fháil agus freastal ar oideachas lánaimseartha. Má tá Liúntas Cuardaitheora Poist á fháil agat, ba cheart duit iarratas a dhéanamh ar Liúntas um Fhilleadh ar Oideachas (LFAO). Má cháilíonn tú, is ionann a bheidh do ráta íocaíocht ar LFAO agus an íocaíocht a bhí á fáil agat (má bhí ráta laghdaithe aoisbhainteach de LCP á fháil agat, gheobhaidh tú ráta caighdeánach LFAO €220) agus coimeádfaidh tú aon sochair thánaisteacha atá á bhfáil agat. Ní fhaigheann tú gné chothabhála an deontais mhic léinn le LFAO, ach is fearr a bheifeá i dtaobh cúrsaí airgeadais de má tá LFAO á fháil agat ná a bheifeá mura mbeadh ach an deontas cothabhála, leis féin, á fháil agat.

Ó bhliain acadúil 2016/2017 ar aghaidh, déanfar measúnú ar dhaoine a n-íoctar LFAO leo agus a ghlacann le hobair i rith na bliana acadúla faoi na rialacha (tástáil mhaoine san áireamh) a bhaineann lena mbuníocaíocht – an íocaíocht ónar cháiligh siad do LFAO. Ní bhaineann seo ach le hiarratasóirí nua nó le daoine a fhilleann ar LFAO i ndiaidh sosa. Ní dhearna obair pháirtaimseartha i rith na bliana acadúla difear don ráta LFAO a íocadh roimhe seo.

Caithfidh tú iarratas a dhéanamh go fóill go ndéanfar measúnú ort do ghné tháillí an deontais mhac léinn, a chumhdaíonn ranníocaíocht an mhic léinn agus aon táillí teagaisc nó costais ríthábhachtacha turais allamuigh agus a chumhdaíonn ranníocaíocht táillí iarchéime (más ábhartha). Ba cheart duit d’iarratas a sheoladh ar ais láithreach bonn.

B: Tá Íocaíocht do Theaghlach Aon-Tuismitheora á fháil agam agus táim ag tosú ar chúrsa lánaimseartha breisoideachais nó ardoideachais:

Tá dhá rogha agat má tá Íocaíocht do Theaghlach Aon-Tuismitheora á fháil agat agus caithfidh tú a dhéanamh amach cé acu a thabharfaidh an t-ioncam is airde duit.

1. Feadfaidh tú an Íocaíocht do Theaghlach Aon-Tuismitheora atá á fháil agat a choinneáil agus cur isteach ar dheontas cothaithe. Má thograíonn tú é sin a dhéanamh leanfaidh tú ort ag fáil na hÍocaíochta do Theaghlach Aon-Tuismitheora ar do ráta reatha agus d’fheadfá a bheith incháilithe chun deontas cothaithe a fháil. Caillfidh tú aon sochar tánaisteach atá á fháil agat, áfach, mar Fhorlíonadh Cíosa nó Fhorlíonadh Ús Morgáiste.

Más rud é go bhfuil tú ag teacht go deireadh do theidlíochta i leith na hÍocaíochta do Theaghlach Aon-Tuismitheora ba thairbhí duit LFO a bheith agat toisc go n-íocfar é sin ar feadh tréimhse an chúrsa.

2. Má roghnaíonn tú an rogha seo agus má cháilíonn tú do LFAO, ní bhfaighidh tú gné chothabhála an deontais mhac léinn. Is ionann a bheidh do ráta íocaíochta LFAO agus ráta na hÍocaíochta Teaghlaigh Aontuismitheora a bhí á fháil agat agus féadfaidh tú aon sochair thánaisteacha a d’fhéadfadh bheith á bhfáil agat a choimeád.

Ó bhliain acadúil 2016/2017 ar aghaidh, déanfar measúnú ar dhaoine a n-íoctar LFAO leo agus a ghlacann le hobair i rith na bliana acadúla faoi na rialacha (tástáil mhaoine san áireamh) a bhaineann lena mbuníocaíocht – an íocaíocht ónar cháiligh siad do LFAO. Ní bhaineann seo ach le hiarratasóirí nua nó le daoine a fhilleann ar LFAO i ndiaidh sosa. Ní dhearna obair pháirtaimseartha i rith na bliana acadúla difear don ráta LFAO a íocadh roimhe seo.

Caithfidh tú iarratas a dhéanamh go fóill go ndéanfar measúnú ort do ghné tháillí an deontais mhac léinn, a chumhdaíonn ranníocaíocht an mhic léinn agus aon táillí teagaisc/chostais ríthábhachtacha turais allamuigh agus a chumhdaíonn ranníocaíocht táillí iarchéime (más ábhartha). Ba cheart duit d’iarratas a sheoladh ar ais láithreach bonn.

C: Tá Liúntas Míchumais á fháil agam agus táim ag tosú ar chúrsa lánaimseartha breisoideachais nó ardoideachais:

Tá dhá rogha agat má tá Liúntas Míchumais á fháil agat agus caithfidh tú a dhéanamh amach cé acu a chuirfidh an t-ioncam is airde ar fáil duit.

1. Feadfaidh tú an Liúntas Míchumais atá á fháil agat a choinneáil agus cur isteach ar dheontas cothaithe. Má thograíonn tú é sin a dhéanamh leanfaidh tú ort ag fáil an Liúntais Mhíchumais ar an ráta reatha. Caillfidh tú aon sochar tánaisteach atá á fháil agat, áfach, mar Fhorlíonadh Cíosa nó Fhorlíonadh Ús Morgáiste. D’fhéadfadh tionchar a bheith ag ioncam do thuismitheoirí ar méid an deontais chothaithe a gheobhaidh tú má tá tú i do chónaí sa bhaile. D’fhéadfá deontas cothaithe laghdaithe a fháil dá bharr, nó gan ach an Táille Sheirbhísí Mac Léinn a fháil, nó d’fhéadfá gan ceachtar acu a fháil ar chor ar bith.

2. Féadfaidh tú aistriú ó do Liúntas Míchumais chuig Liúntas um Fhilleadh ar Oideachas (LFAO). Má roghnaíonn tú an rogha seo agus má cháilíonn tú do LFAO, ní bhfaighidh tú gné chothabhála an deontais mhac léinn. Is ionann a bheidh do ráta íocaíochta LFAO agus an ráta Liúntas Míchumais a bhí á fháil agat agus féadfaidh tú aon sochair thánaisteacha a d’fhéadfadh bheith á bhfáil agat a choimeád. Leanfar le do LFAO a íoc más gá duit staidéar a dhéanamh thar lear le haghaidh bliain Erasmus.

Ó bhliain acadúil 2016/2017 ar aghaidh, déanfar measúnú ar dhaoine a n-íoctar LFAO leo agus a ghlacann le hobair i rith na bliana acadúla faoi na rialacha (tástáil mhaoine san áireamh) a bhaineann lena mbuníocaíocht – an íocaíocht ónar cháiligh siad do LFAO. Ní bhaineann seo ach le hiarratasóirí nua nó le daoine a fhilleann ar LFAO i ndiaidh sosa. Ní dhearna obair pháirtaimseartha i rith na bliana acadúla difear don ráta LFAO a íocadh roimhe seo.

Beidh ort iarratas a dhéanamh fós chuig d’údarás áitiúil nó chuig do Choiste Gairmoideachais le go ndéanfar measúnú ort i gcomhair na táille seirbhísí mac léinn agus, nuair is cuí sin, i gcomhair na dtáillí teagaisc. Ba chóir duit d’iarratas a chur isteach láithreach.