Ag filleadh ar Éirinn agus ag ceannach árachas sláinte príobháideach

Cuidíonn árachas sláinte príobháideach leat íoc as cúram leighis príobháideach. Féadfaidh sé seo a bheith in ospidéal, nó ó ghairmithe sláinte eile. Má tá gnáthchónaí ort in Éirinn, féadfaidh tú rochtain a fháil ar chúram sláinte poiblí cibé an bhfuil árachas sláinte príobháideach agat nó nach bhfuil.

Má fhaigheann tú cúram sláinte in ospidéal poiblí mar othar poiblí, seans go mbeidh ort táillí ospidéil a íoc. Ní chaithfidh sealbhóirí cárta leighis agus grúpaí áirithe eile aon táillí ospidéil a íoc.

Imlíníonn an leathanach seo a bhfuil ar eolas agat faoi árachas sláinte a cheannach nuair a fhilleann tú ar Éirinn.

Ní gá duit árachas sláinte príobháideach a cheannach in Éirinn. Má tá gnáthchónaí ort in Éirinn, féadfaidh tú rochtain a fháil ar sheirbhísí sláinte poiblí saor in aisce nó ar chostas laghdaithe.

Is iad na príomhbhuntáistí a bhaineann le hárachas sláinte príobháideach ná:

• Clúdach do chóiríocht ospidéil i seomra príobháideach nó i seomra comhroinnte
• Clúdach le haghaidh seirbhísí comhairleacha othar cónaitheach mar othar príobháideach
• Clúdach eile lena n-áirítear sochair mháithreachais, thar lear, shíciatrach agus othar seachtrach

I gcásanna áirithe, d’fhéadfadh go mbeadh am feithimh níos giorra agat le haghaidh coinne nuair a úsáideann tú d’árachas leighis príobháideach.

Fiú má tá árachas sláinte príobháideach agat is féidir leat rochtain a fháil ar sheirbhísí sláinte poiblí go fóill. Mar shampla, má dhéanann do dhochtúir teaghlaigh tú a tharchur chuig sainchomhairleoir in ospidéal, is féidir leat cinneadh a dhéanamh an mian leat go gcaithfí leat tríd an gcóras poiblí nó príobháideach. Ar an gcaoi chéanna, má ghlactar isteach san ospidéal, beidh ort a rá leis an ospidéal an dteastaíonn uait go nglacfaí leat mar phobal nó mar othar príobháideach.

Más othar poiblí tú, níl an ceart agat do chomhairleoir a roghnú.

Is é atá i gcostas árachais sláinte ná préimh (an bunphraghas) agus luchtú (méid breise a bhraitheann ar do chúinsí aonair). Íocann daoine atá 35 bliana d'aois nó níos sine nuair a cheannaíonn siad árachas sláinte in Éirinn den chéad uair luchtú bunaithe ar aois ar a dtugtar an Rátáil Phobail Saoil.

Má chónaigh tú lasmuigh d'Éirinn an 1 Bealtaine 2015 agus má cheannaíonn tú d'árachas sláinte laistigh de 9 mí ó fhill tú ar Éirinn, ní gá duit an Rátáil Phobail Saoil a íoc.

Má bhog tú chun cónaí lasmuigh d'Éirinn tar éis an 1 Bealtaine 2015, tugtar tréimhse chreidiúnaithe do thréimhsí ar bith thar lear, 6 mhí nó níos mó, ón 1 Samhain 2018, ar choinníoll go dtógann tú árachas laistigh de 9 mí ó fhill tú.

Is ortsa atá an fhreagracht a chruthú don chuideachta árachais go raibh tú i do chónaí thar lear agus gur bhog tú go hÉirinn le 9 mí anuas.

Is féidir leat é seo a dhéanamh trí

• Fianaise ar shocruithe léasa lóistín nó billí fóntais a íocadh le linn duit a bheith thar lear
• Glactar le cáipéisíocht taistil nó iarratas ar uimhir PSP mar chruthúnas ar dhul i mbun cónaitheachta in Éirinn.
• Conradh fostaíochta le haghaidh poist in Éirinn
• Comhaontuithe le haghaidh morgáiste nó cíos maoine in Éirinn
• Chóipeanna de ráitis bhainc a osclaíodh le linn thar lear a sholáthar,

Féadfaidh tú faoiseamh cánach a éileamh má cheannaíonn tú árachas sláinte príobháideach nó árachas cúraim fhadtéarmaigh. Tugann an chuideachta árachais an faoiseamh cánach seo duit ag an bhfoinse. Ciallaíonn sé seo go ndéanann siad é a asbhaint ó do phréimh.

Nuair a thógann tú árachas sláinte den chéad uair, b'fhéidir go gcaithfidh tú tréimhsí feithimh a sheirbheáil sula mbeidh tú clúdaithe go hiomlán. Mar sin féin, clúdófar timpiste agus díobháil láithreach.

Níl aon tréimhse feithimh ann do thimpistí agus gortuithe mar sin clúdófar iad láithreach.

Is é 26 seachtain an uastréimhse feithimh tosaigh. Maidir le héilimh a bhaineann le máithreachas, is é 52 seachtain an tréimhse feithimh.

Má tá riocht agat cheana (tinneas a bhí ann sa 6 mhí roimh árachas sláinte a cheannach), is é 5 bliana an tréimhse feithimh uasta sula mbeidh an coinníoll sin clúdaithe ag d'árachas.

Má éiríonn tú tinn nó má bhíonn timpiste agat le linn do thréimhse feithimh tosaigh, is féidir leat rochtain a fháil ar chúram sláinte in Éirinn mar othar poiblí.

Má tá tú ag ceannach árachais sláinte in Éirinn den chéad uair, tá tréimhse feithimh suas le 52 seachtain le haghaidh clúdach máithreachais.

Ciallaíonn sé seo nach gclúdaíonn do pholasaí árachais tú le haghaidh saincheisteanna a bhaineann le máithreachas don chéad 52 seachtain. Ag brath ar do phlean, is féidir go n-íocfaidh d'árachas costas cuid de na nithe seo a leanas nó gach ceann díobh:

• Táillí comhairleoirí príobháideacha othar seachtrach, a chlúdaíonn na gnáthchuairteanna ar do chomhairleoir roimh an mbreith
• Cóiríocht ospidéil i seomra príobháideach nó seomra leathphríobháideach (comhroinnte) in ospidéal poiblí
• Táillí comhairleora seachadta tabhaithe ag am an tseachadta
• Táillí comhairleoirí eile tabhaithe ag am an tseachadta
• Táillí a bhaineann le breith bhaile

Má tá leanbh agat agus mura bhfuil tú clúdaithe le haghaidh seirbhísí máithreachais faoi árachas sláinte príobháideach, beidh tú fós in ann rochtain a fháil ar chúram máithreachais tríd an gcóras cúram sláinte poiblí. Tá na máithreacha go léir a bhfuil gnáthchónaí orthu sa Stát i dteideal cúram máithreachais saor in aisce. Áirítear leis seo cuairteanna réamhbhreithe, saothair agus seachadadh, agus cúram iarbhreithe.

Má tá leanbh agat, ní gá dóibh an tréimhse feithimh a sheirbheáil má chuireann tú le do pholasaí árachais sláinte é laistigh de 13 seachtaine óna bhreith.

Is féidir leat tuilleadh a léamh inár ndoiciméad maidir le filleadh ar Éirinn agus leanbh a fháil.

Braitheann an cineál árachais sláinte atá uait ar do leibhéal cosanta, stíl mhaireachtála, aois agus riochtaí leighis atá agat cheana féin. Ba chóir duit cuardach a dhéanamh thart le haghaidh luaite ó gach soláthraí agus na buntáistí a chur i gcomparáid lena fháil amach cad is fearr a oireann duit.

Tairgeann na cuideachtaí seo a leanas árachas sláinte príobháideach deonach in Éirinn:

• Irish Life Health
• Laya Healthcare
• VHI Healthcare
• HSF Health Plan (soláthraíonn sé pleananna sochair airgid thirim ach ní árachas sláinte d’othair chónaithe)

Tá roinnt soláthraithe árachas sláinte ann nach ndéileálann ach le grúpaí áirithe fostaithe, mar shampla, Gardaí nó oifigigh phríosúin. Tugtar scéimeanna ballraíochta srianta ar na scéimeanna seo.

Tá uirlis ar shuíomh gréasáin an Údaráis Árachas Sláinte a ligeann duit pleananna árachas sláinte príobháideach in Éirinn a chur i gcomparáid.

Má tá tú ag taisteal chuig tír eile den AE nó LEE, is féidir leat Cárta Eorpach um Árachas Sláinte (CEAS) a úsáid chun rochtain a fháil ar chúram sláinte saor in aisce nó ar chostas íseal le linn do taistil

Léigh tuilleadh faoi árachas sláinte príobháideach in Éirinn.