Seirbhísí sláinte nuair a fhilleann tú ar Éirinn

In Éirinn, is féidir leat rogha a dhéanamh idir seirbhísí sláinte príobháideacha agus poiblí.

Is féidir leat seirbhísí sláinte poiblí a fháil go díreach ó Fheidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (FSS), agus ó eagraíochtaí atá maoinithe ag FSS. Tá go leor seirbhísí sláinte poiblí saor in aisce, ach d’fhéadfaí táille a ghearradh ort i gcás seirbhísí eile.

Féadfaidh tú seirbhísí sláinte príobháideacha a fháil ó ghairmithe sláinte aonair agus ó chuideachtaí cúram sláinte. Ní mór duit costas iomlán na seirbhísí sláinte príobháideacha a íoc mura bhfuil árachas sláinte príobháideach agat.

Féadfaidh tú rochtain a fháil ar sheirbhísí sláinte poiblí má tá tú i do chónaí in Éirinn le bliain ar a laghad, nó má tá sé ar intinn agat cónaí anseo ar feadh bliana ar a laghad. Tugtar gnáthchónaí air seo in Éirinn.

Níl do theidlíocht ar sheirbhísí sláinte poiblí in Éirinn bunaithe ar íocaíochtaí cánach ná ar ranníocaíochtaí árachais shóisialaigh (ÁSPC).

Má tá tú fós i do chónaí thar lear ach go bhfuil tú ag tabhairt cuairte ar Éirinn ar feadh tamaill gearr, d’fhéadfá a bheith i dteideal seirbhísí sláinte poiblí saor in aisce nó fóirdheontas a fháil.

Sula bhfilleann tú ar Éirinn, iarr ar do dhochtúir cóip de:

• Do thaifid leighis
• D'oidis
• Do Thaifid imdhíonta

Beidh sé níos fusa teacht ar an gcúram sláinte a theastaíonn uait má tá na doiciméid leighis riachtanacha go léir agat ón tír (nó na tíortha) ina raibh cónaí ort.

Má tá comhairleoir nó speisialtóir á fheiceáil agat in ospidéal thar lear, iarr orthu cóip de do thaifid a chur chuig do DG (dochtúir) in Éirinn. Mura bhfuil tú cláraithe le DG in Éirinn go fóill, féadfaidh tú na taifid seo a aistriú tar éis duit teacht ar ais agus clárú le duine.

In Éirinn, tugtar DG (Dochtúir Ginearálta) ar do dhochtúir teaghlaigh. De ghnáth is é DG an chéad dochtúir a fheicfidh tú maidir le tinnis neamhéigeandála agus saincheisteanna sláinte. Is féidir leo tú a atreorú chuig ospidéil agus chuig seirbhísí leighis eile freisin má tá cóireáil phráinneach agus speisialtóra uait.

Má bhí DG agat in Éirinn sular bhog tú thar lear, ba cheart duit dul i dteagmháil leo féachaint an bhfuil tú fós cláraithe leo, nó an féidir leat athchlárú. Is féidir leat uirlis chuardaigh ar líne FSS a úsáid freisin chun DG áitiúil a aimsiú.

Ag íoc as coinní DG

Go ginearálta, ní mór duit íoc chun do DG a fheiceáil. Is féidir le costais choinní dochtúra a bheith éagsúil, mar sin seiceáil go díreach le do chlinic DG áitiúil.

Is féidir leat do DG a fheiceáil saor in aisce, áfach, má tá cárta cuairte DG nó cárta leighis agat – féach níos mó thíos.

Cárta leighis

Má tá d’ioncam faoi leibhéal áirithe, d’fhéadfá a bheith incháilithe do chárta leighis. Le cárta leighis, is féidir leat seirbhísí sláinte áirithe (lena n-áirítear coinní DG) a fháil saor in aisce.

Déanfaidh FSS ‘tástáil acmhainne’ chun d’ioncam, sócmhainní agus coigilteas a sheiceáil.

Féadfaidh roinnt daoine cáiliú do chárta leighis gan tástáil acmhainne, lena n-áirítear daoine a bhfuil teidlíocht AE acu.

Cárta cuairte DG

Mura gcáilíonn tú do chárta leighis, d’fhéadfá cáiliú do chárta cuairte DG ina ionad sin. Le cárta cuairte DG, ní gá duit íoc chun do dhochtúir a fheiceáil, ach beidh ort íoc as cógais agus seirbhísí eile.

Má tá tú faoi 70 bliain d’aois, seiceálfaidh FSS go bhfuil d’airgeadas faoi theorainn áirithe trí úsáid a bhaint as ‘tástáil acmhainne’.

Féadfaidh tú cárta cuairte DG a fháil gan tástáil acmhainne má tá tú:

• Thar 70
• Leanbh faoi 8
• Sochar Cúramóra nó Liúntas Cúramóra a fháil

Má tá riocht leighis agat atá clúdaithe ag an Scéim Tinnis Fadtéarmach, féadfaidh tú drugaí, cógais, fearais leighis agus máinliachta a fháil saor in aisce chun an riocht sin a chóireáil.

D’fhéadfá a bheith i dteideal scéimeanna eile agus faoisimh chánach chun cabhrú le costais leighis, mar shampla:

• Scéim Íocaíochta Drugaí
• Scéim Tacaíochta Tithe Altranais (Scéim Chothrom na Féinne)
• Liúntas Leasa na nDall
• Faoiseamh cánach ar chostais leighis
• Faoiseamh cánach ar tháillí tithe banaltrais agus ar ghaolta cleithiúnacha
• Creidmheasanna cánach agus faoisimh do dhaoine faoi mhíchumas
• Sochair do dhaoine atá tinn nó atá faoi mhíchumas

Má tá tú ag iompar clainne, féadfaidh tú cúram máithreachais poiblí saor in aisce a fháil má tá tú i do chónaí in Éirinn le bliain ar a laghad, nó má tá sé ar intinn agat cónaí anseo ar feadh bliana ar a laghad. Cuirtear é seo ar fáil tríd an Scéim um Chúram Máithreachais agus Naíonán.

Faoin Scéim, ní gá duit íoc as aon chuairteanna DG nó cuairteanna ospidéil a bhaineann le do thoircheas agus breith do linbh.

B’fhéidir gur mhaith leat léamh faoi chúram máithreachais leathphríobháideach agus príobháideach in Éirinn.

Faigh tuilleadh faisnéise ar ár leathanach, Ag Filleadh ar Éirinn agus leanbh a bheith agat.

Tá árachas sláinte príobháideach in Éirinn roghnach. Nuair a bhíonn gnáthchónaí ort in Éirinn, is féidir leat seirbhísí sláinte poiblí a fháil saor in aisce nó ar chostas laghdaithe, mar sin ní gá duit íoc as cúram sláinte príobháideach mura dteastaíonn uait.

Féadfaidh tú rogha a dhéanamh seirbhísí sláinte príobháideacha a fháil ó ghairmithe sláinte aonair nó ó chuideachtaí cúram sláinte. Má tá árachas sláinte príobháideach agat, d’fhéadfadh go gclúdódh sé cuid de na costais phríobháideacha leighis (ag brath ar do pholasaí). Mura bhfuil árachas sláinte príobháideach agat, beidh ort íoc as seirbhísí sláinte príobháideacha tú féin.

Sula gceannaíonn tú árachas sláinte príobháideach

Má tá tú ag filleadh ar chónaí in Éirinn agus má tá sé beartaithe agat árachas sláinte príobháideach a fháil:

• B’fhéidir nach n-aithníonn do chuideachta árachais an t-árachas sláinte a bhí agat thar lear roimhe seo
• Tabhair faoi deara go mb’fhéidir go mbeidh ort ualaí a bhaineann le haois a íoc (ar a dtugtar Rátáil Pobail Saoil) má tá tú 35 bliana d’aois agus níos sine
• Bíodh a fhios agat go gcaithfidh custaiméirí nua fanacht suas le 26 seachtaine sula mbíonn do chlúdach gníomhach (nó 52 seachtain le haghaidh clúdach máithreachais)

Léigh tuilleadh faoi fhilleadh ar Éirinn agus árachas sláinte príobháideach a cheannach.

Cárta leighis agus árachas sláinte

Féadfaidh tú cárta leighis a bheith agat agus árachas sláinte príobháideach a bheith agat ag an am céanna. Má fhreastalaíonn tú ar do DG le haghaidh atreoraithe, nó má ghlactar isteach in ospidéal poiblí tú, ní mór duit cinneadh a dhéanamh an dteastaíonn uait go gcaithfí leat mar othar poiblí nó príobháideach.

Má fhilleann tú ar Éirinn agus tacaíocht airgeadais uait le haghaidh cúram tí altranais, is féidir leat iarratas a dhéanamh ar an Scéim Chothrom na Féinne. Ní mór duit a bheith ‘gnáthchónaí’ in Éirinn agus cúram fadtéarmach tí altranais uait.

Faoin Scéim Chothrom na Féinne, déanann tú ranníocaíocht i dtreo chostas do chúraim agus íocann FSS an t-iarmhéid. Clúdaíonn an scéim:

• Tithe altranais príobháideacha ceadaithe
• Tithe altranais deonacha
• Tithe altranais poiblí.

Is féidir leat iarratas a dhéanamh ar an Iasacht Teach Altranais mar chuid den scéim seo.

Léigh tuilleadh faoin gcóras cúram sláinte in Éirinn. Seans go mbeidh faisnéis uait ar:

• Seirbhísí sláinte do Dhaoine Scothaosta
• Seirbhísí sláinte do dhaoine faoi mhíchumas
• Sláinte leanaí

Is féidir leat léamh faoi fhaoiseamh cánach a éileamh ar do chostais leighis.

Má mhothaíonn tú tinn

Má tá tú (nó duine den teaghlach) ag mothú tinn, is féidir leat comhairle a fháil ar undertheweather.ie. Tá A-Z úsáideach de riochtaí agus de chóireálacha leighis ag FSS.

Is féidir le tuismitheoirí cuairt a thabhairt ar láithreán gréasáin FSS chun faisnéis a fháil ar National Healthy Childhood Programme. Is féidir leat comhairle a fháil ó mychild.ie.

I gcásanna éigeandála, déan teagmháil leis na seirbhísí éigeandála trí ghlaoch a chur ar 999 nó 112. Tá gach glaoch saor in aisce.

Tacaíochtaí eile

Má tá tú ag smaoineamh ar fhilleadh ar Éirinn, b’fhéidir gur mhaith leat dul i dteagmháil le Safe Home Ireland. Déanann an tseirbhís tacaíochta eisimirceach seo sainfheidhmiú ar chomhairle do dhaoine scothaosta Éireannacha atá ag filleadh ó thar lear.