Rochtain ar an gcóras oideachais nuair a fhilleann tú ar Éirinn

Má tá sé ar intinn agat féin nó ag do leanaí a bheith in oideachas lánaimseartha nuair a fhilleann tú ar Éirinn, ní mór duit fios a bheith agat faoi na seirbhísí agus na tacaíochtaí atá ar fáil duit. Clúdaíonn an doiciméad seo oideachas réamhscoile saor in aisce, a chláraíonn sa bhunscoil nó sa mheánscoil agus folaíonn sé faisnéis faoi oideachas riachtanas speisialta.

Treoraíonn sé freisin faisnéis duit maidir le hoideachas tríú leibhéal agus na cláir nua printíseachta atá ar fáil in Éirinn a chur isteach agus a íoc.

An córas a thuiscint

Cuimsíonn córas oideachais na hÉireann bunscoil (ar a dtugtar scoil náisiúnta uaireanta) agus iarbhunscoil (ar a dtugtar meánscoil uaireanta). Ní mór do do leanbh oideachas íosta áirithe a fháil ó aois 6 go 16, nó go dtí go mbeidh 3 bliana d'oideachas iar-bhunscoile críochnaithe aige/aici.

Mar sin féin, is féidir le leanaí a bheith cláraithe i ranganna naíonán i mbunscoileanna ó aois a 4 bliana d'aois.)

Tá oideachas státmhaoinithe ar fáil ag gach leibhéal mura roghnaíonn tú do leanbh a chur chuig scoil phríobháideach. Leanann go leor daoine ar aghaidh tar éis na hiarbhunscoile go dtí breisoideachas agus oideachas tríú leibhéal</a

Tá athruithe tagtha ar na scrúduithe Stáit san iarbhunscoil ó 2014. Tá an Próifíl Ghnóthachtála na Sraithe Sóisearaí (JCPA) ag teacht in áit an Teastais Shóisearaigh. Cuimsíonn an t-athrú measúnú rangbhunaithe bunaithe ar obair a cuireadh i gcrích le linn an dara agus an tríú bliain.

D'fhéadfadh roinnt clár atá ar fáil sa tsraith shinsearach a bheith nua duit. Orthu seo tá:

• An Idirbhliain
• An Ardteistiméireacht (ar a dtugtar an Ardteistiméireacht Bhunaithe freisin)
• An Ardteistiméireacht Fheidhmeach
• Gairmchlár na hArdteistiméireachta

Tabhair doiciméid leat

Is maith an rud é comhad a choinneáil ar stair oideachais do linbh nó do pháiste. Cabhróidh sé seo leat clárú i scoil nó i gcoláiste agus is féidir leis cabhrú le múinteoir (í) nua tuiscint a fháil ar scileanna agus ar riachtanais do linbh.

Is féidir an méid seo a leanas a chur san áireamh sa chomhad:

• Cóipeanna de gach tuairisc scoile
• Litreacha tagartha ó mhúinteoirí agus / nó ó phríomhoidí
• Liosta de na téacsleabhair agus de na cúrsaí reatha
• Torthaí tástálacha caighdeánaithe nó scrúduithe stáit
• Samplaí nó cóipeanna de shaothar ranga is déanaí do linbh, go háirithe sa mhatamaitic agus sa Bhéarla
• Imdhíonadh agus taifid leighis le déanaí

Is gnách go gcuireann soláthraithe príobháideacha cúram leanaí oideachas réamhscoile ar fáil, cé go bhfuil tacaíochtaí airgeadais stáit ar fáil.

Tá scéim réamhscolaíochta státmhaoinithe ag Éirinn ar a dtugtar an Scéim um Chúram agus Oideachas na Luath-Óige (ECCE). Faoin scéim, soláthraíonn ionaid rannpháirteacha agus naíonraí seirbhís saor in aisce ar feadh líon socraithe uaireanta thar thréimhse socraithe seachtainí. Is féidir le leanaí ECCE a thosú nuair a bhíonn siad 2 bhliain agus 8 mí agus leanúint ar aghaidh go dtí go dtosaíonn siad ar an mbunscoil (ar choinníoll nach bhfuil siad níos sine ná 5 bliana agus 6 mhí ag deireadh na bliana réamhscoile).

Is féidir le leanaí ECCE a thosú nuair atá siad 2 bhliain agus 8 mí agus leanúint ar aghaidh go dtí go dtosaíonn siad ar an mbunscoil (ar choinníoll nach bhfuil siad níos sine ná 5 bliana agus 6 mhí ag deireadh na bliana réamhscoile). Is féidir leat a sheiceáil an bhfuil do leanbh incháilithe le haghaidh ECCE.

Is féidir leat iarratas a dhéanamh freisin ar an Scéim Náisiúnta Cúraim Leanaí. Is fóirdheontas cúraim leanaí é seo do leanaí idir 6 mhí agus 15 bliana d'aois (ní cháilíonn leanaí atá 15 bliana d'aois).

Tá costais chúraim leanaí éagsúil go forleathan ar fud na hÉireann agus is i gceantair uirbeacha ar nós Bhaile Átha Cliath agus Chorcaí is airde iad. Léigh tuilleadh faoi do roghanna cúram leanaí.

Polasaithe iontrála i scoileanna

In Éirinn, is gnách go bhfreastalaíonn mic léinn ar a scoil áitiúil ach is féidir leat iarratas a dhéanamh ar do leanbh chun freastal ar aon scoil sa tír. Is féidir leat uirlis cuardaigh Find a School ar líne de chuid na Roinne Oideachais a úsáid chun na scoileanna a bhfuil suim agat iontu a aimsiú.

Mura bhfuil go leor áiteanna ann, caithfidh an scoil tosaíocht a thabhairt bunaithe ar a bpolasaí iontrála, chomh maith leis an bhfógra iontrála bliantúil foilsithe. Caithfidh an scoil a bhfógra iontrála a fhoilsiú sula nglacann sí le haon iarratais ar feadh bliana ar leith, agus caithfidh sé a bheith ar a suíomh gréasáin. Ceanglaítear ar scoileanna freisin an fógra iontrála a chur ar fáil duit má iarrann tú i scríbhinn é. Caithfidh an méid seo a leanas a chur in iúl duit san fhógra iontrála:

• Conas cóip a fháil de pholasaí iontrála na scoile
• Conas foirm iarratais le haghaidh cead isteach a fháil
• An dáta a thosóidh an scoil ag glacadh le hiarratais don bhliain
• An spriocdháta chun iarratais a fháil
• An dáta a gcuirfidh an scoil a gcinneadh in iúl duit
• An dáta faoina gcaithfidh tú glacadh le háit

Mura bhfuil scoil ró-shuibscríofa, ba chóir don scoil leanúint de bheith ag glacadh le gach iarrthóir, fiú tar éis don spriocdháta sin a bheith caite.

Ní mór a lua sa pholasaí iontrála go bhfreastalóidh an scoil ar ligean isteach leanaí faoi mhíchumas nó a bhfuil riachtanais speisialta oideachais eile acu.

Creideamh agus cead isteach sa scoil

Ní féidir le scoileanna reiligiún a úsáid mar bhunús iontrála agus níl cead acu tús áite a thabhairt do dhaltaí bunaithe ar a gcreideamh reiligiúnach. Mar sin féin, tá roinnt eisceachtaí ann:

• Is féidir le scoil a sholáthraíonn teagasc nó oideachas reiligiúnach i reiligiún mionlaigh tosaíocht a thabhairt do dhalta den reiligiún sin atá ag lorg iontráil chuig scoil a sholáthraíonn teagasc nó oideachas reiligiúnach atá ag teacht lena gcreideamh reiligiúnach, nó cosúil leis
• Is féidir le scoil a bhfuil sé mar aidhm aici luachanna reiligiúnacha áirithe a chur chun cinn diúltú dalta nach bhfuil den aicme creidimh sin a ligean isteach más féidir léi a chruthú go bhfuil an diúltú riachtanach chun éiteas na scoile a choinneáil

Ag íoc as cead isteach

Ní féidir le formhór na scoileanna táillí a ghearradh ná ranníocaíochtaí a iarraidh mar choinníoll iontrála nó iontrála leanúnaí. I measc na n-eisceachtaí ón riail seo tá:

• Iar-bhunscoileanna a gearrann táille
• Scoil chónaithe
• Scoileanna a chuireann cúrsaí iar-ardteistiméireachta ar fáil
• Cúrsaí breisoideachais agus oiliúna atá á reáchtáil ag iar-bhunscoileanna

Díolúine ó staidéar a dhéanamh ar an nGaeilge

Is croí-ábhar í an Ghaeilge sna curaclaim náisiúnta do bhunscoileanna agus do mheánscoileanna. I gcúinsí teoranta, is féidir le do pháiste iarratas a dhéanamh go saorfar é/í ó fhoghlaim na Gaeilge ar scoil, mar shampla, má tá cónaí ar do pháiste thar lear nó má tá deacracht shuntasach foghlama aige/aici.

Do pháiste a chlárú ar scoil

Is féidir leat eolas a fháil faoi do leanbh a chlárú ar scoil in Éirinn inár dtreoracha céim ar chéim:

• Do leanbh a chlárú i mbunscoil tar éis filleadh ar Éirinn
• Do leanbh a chlárú i meánscoil tar éis filleadh ar Éirinn

Má tá riachtanais speisialta oideachais ag do leanbh, is féidir leo freastal ar

• Ghnáthranganna i scoileanna príomhshrutha
• Ranganna speisialta sna scoileanna seo
• Scoileanna speisialta

Is féidir go bhfaighidh siad tacaíocht bhreise oideachais ó mhúinteoirí oideachais speisialta agus tacaíocht chúraim ó chúntóirí riachtanas speisialta (CRSanna).

Má tá riachtanais speisialta oideachais ag do leanbh, ba chóir duit labhairt leis an bpríomhoide scoile faoin gcineál oideachais a bheadh oiriúnach do riachtanais do pháiste. Is féidir leat teagmháil a dhéanamh freisin le d'Eagraí Riachtanas Speisialta Oideachais áitiúil le fáil amach cad iad na tacaíochtaí foghlama nó na hacmhainní breise a d'fhéadfadh a bheith ar fáil.

Is féidir leat tuilleadh a léamh faoi oideachas riachtanas speisialta i mbunscoileanna agus in oideachas riachtanas speisialta in iar-bhunscoileanna.

Cuireann an Roinn Oideachais agus Scileanna faisnéis ar fáil do thuismitheoirí agus do chaomhnóirí maidir le conas is féidir le do leanbh tacaíocht bhreise teagaisc a fháil ar scoil (pdf). Tá leabhrán eolais foilsithe ag an gComhairle Náisiúnta um Oideachas Speisialta (NCSE) do thuismitheoirí, Leanaí le Riachtanais Speisialta Oideachais (pdf).

Áirítear le hoideachas tríú leibhéal in Éirinn ollscoileanna, institiúidí teicneolaíochta, coláistí oideachais, agus coláistí príobháideacha neamhspleácha.

Má tá sé i gceist agat iarratas a dhéanamh ar áit tríú leibhéal nuair a fhilleann tú ar Éirinn, ní mór duit tuiscint a fháil ar an gcóras oideachais agus ar an gcaoi a leithdháiltear áiteanna.

Má tá cáilíocht agat ó thír eile agus más mian leat iarratas a dhéanamh ar áit in oideachas tríú leibhéal, b'fhéidir go mbeidh ort aitheantas a fháil do do cháilíocht eachtrach in Éirinn.

An gcáilím do tháillí tríú leibhéal saor in aisce?

Chun cáiliú do tháillí saor in aisce in Éirinn, caithfidh thú critéir áirithe a chomhlíonadh, mar shampla, ní mór duit a bheith i do chónaí in Éirinn nó i mballstát eile den LEE nó san Eilvéis ar feadh 3 bliana as 5 bliana roimh dháta tosaithe do chúrsa.

Mura gcáilíonn tú do tháillí saor in aisce, d'fhéadfá a bheith fós incháilithe do rátaí táillí AE. Is í gach institiúid tríú leibhéal a shocraíonn rátaí táillí an Aontais. Ba cheart duit teagmháil a dhéanamh leis an duine a bhfuil suim agat ann chun a fháil amach faoin ráta táillí AE agus má cháilíonn tú.

Tá rialacha difriúla ag cúrsaí iar-Ardteistiméireachta (PLCanna) – féach ar ár leathanach ar PLCanna

Deontas mac léinn

Is í an Scéim Deontais Mac Léinn an phríomhscéim tacaíochta airgeadais do mhic léinn in Éirinn. Tugtar deontas SUSI air freisin. Ní mór duit coinníollacha uile na scéime a chomhlíonadh chun cáiliú don deontas mac léinn.

Mura gcomhlíonann tú an coinníoll cónaithe, d’fhéadfá cáiliú fós le haghaidh deontas táillí nó ranníocaíocht táillí iarchéime.

Cursaí Páirtaimseartha

Tá Scéim Táillí Páirtaimseartha do chúrsaí fochéime páirtaimseartha áirithe ar fáil do mhic léinn incháilithe don bhliain acadúil 2024-25. Déantar tástáil acmhainne ar an scéim, rud a chiallaíonn go gcaithfidh d'ioncam teaghlaigh a bheith faoi bhun teorainneacha sonracha.

Déan teagmháil dhíreach leis an gcoláiste chun tuilleadh eolais a fháil faoi aon cheann de na cúrsaí páirtaimseartha cheadaithe.

Is féidir leat iarratas a dhéanamh ar shuíomh gréasáin SUSI.

Cláir phrintíseachta in Éirinn

Cuireann printíseacht oiliúint ar an láthair oibre ar fáil le fostóir. Is féidir leat printíseacht a dhéanamh thar réimse leathan tionscal, mar shampla:

• Forbairt bogearraí
• Teicneoir cuntasaíochta
• Lónadóireacht (commis chef)
• Cearpantóireacht
• Pluiméireacht
• Mótarmheicnic
• Leictreach

Is féidir tuilleadh eolais faoi Cláir phrintíseachta a aimsiú ar apprenticeship.ie