Ag filleadh ar Éirinn agus leanbh a thabhairt ar an saol

Má tá tú féin nó do pháirtnéir torrach, ní mór duit a bheith ar an eolas faoin gcóras cúraim mháithreachais in Éirinn agus faoi na sochair agus na tacaíochtaí atá ar fáil duit.

Má tá leanbh agat nuair a fhilleann tú chun cónaí in Éirinn, is féidir leat rochtain a fháil ar chúram máithreachais tríd an gcóras sláinte poiblí.

Féadfaidh sé go bhfuil sé beartaithe agat seirbhísí sláinte príobháideacha a úsáid le haghaidh cúram máithreachais. Má tá sé i gceist agat árachas sláinte príobháideach a thógáil amach chun cabhrú leis na costais a chlúdach, ba chóir go mbeadh a fhios agat go bhfuil tréimhse feithimh 52 seachtain ann d'éilimh a bhaineann le máithreachas. Is féidir leat tuilleadh a léamh in Filleadh ar Éirinn agus árachas sláinte príobháideach a cheannach.

Tugtar breac-chuntas ar an méid is gá a bheith ar eolas agat faoi leanbh a bheith agat in Éirinn agus treoraíonn sé tú chuig tuilleadh eolais.

Má tá tú ag filleadh ar Éirinn chun cónaí agus má tá sé beartaithe agat leanbh a bheith agat anseo, beidh tú i dteideal cúram máithreachais sláinte poiblí faoin Scéim Cúram Máithreachais agus Naíonán. Tá sé seo amhlaidh toisc go bhfuil do theidlíocht chun seirbhísí sláinte poiblí a úsáid bunaithe ar do chónaitheacht. Níl sé nasctha le d'ioncam ná le d'íocaíocht cánach nó árachais shóisialaigh.

Cuireann an Scéim um Chúram Máithreachais agus Naíonán clár cúraim ar fáil do gach máthair atá ag iompar clainne agus a bhfuil gnáthchónaí orthu in Éirinn. Tá gnáthchónaí ort má tá tú i do chónaí in Éirinn le bliain ar a laghad nó má tá sé i gceist agat cónaí anseo ar feadh bliana ar a laghad.

Faoin Scéim, tá tú i dteideal cuairteanna dochtúra teaghlaigh agus cuairteanna ospidéil saor in aisce a bhaineann le do thoircheas agus breith do linbh. Cuireann dochtúir ginearálta (DG) de do rogha féin agus cnáimhseoir ospidéil an tseirbhís seo ar fáil. Tá tú i dteideal na seirbhíse saor in aisce seo fiú mura bhfuil cárta leighis nó cárta cuairte dochtúra teaghlaigh agat.

Níl cúram do thinnis nach mbaineann le do thoircheas clúdaithe ag an Scéim. Ciallaíonn sé seo más gá duit do dhochtúir teaghlaigh a fheiceáil faoi thinneas nach mbaineann le toircheas (amhail plúchadh), beidh gnáthmhuirir dochtúra ginearálta i bhfeidhm (mura bhfuil cárta leighis nó cárta cuairte dochtúra ginearálta agat).

Is féidir leat tuilleadh faisnéise a fháil ar ár leathanach ar sheirbhísí cúraim mháithreachais agus naíonán.

Má tá tú ag iompar clainne agus tú i mbun fostaíochta, tá tú i dteideal saoire mháithreachais. Is féidir leat saoire mháithreachais a fháil ón obair is cuma cé chomh fada is a bhí tú ag obair do chuideachta nó líon na n-uaireanta a oibríodh in aghaidh na seachtaine. Áirítear leis oibrithe ócáideacha.

Is féidir leat suas le 42 seachtain a thógáil saor ón obair, le haghaidh saoire mháithreachais. Is iondúil go mbíonn 26 seachtaine de shaoire le pá i gceist (má tá tú incháilithe) agus 16 seachtaine eile de shaoire gan phá. Ní gá duit an tsaoire gan phá a ghlacadh.

Le linn duit a bheith ar shaoire mháithreachais, d'fhéadfá a bheith i dteideal Sochar Máithreachais ón Roinn Coimirce Sóisialaí.

Is éard is Sochar Máithreachais ann ná íocaíocht a dhéantar le mná atá ar shaoire mháithreachais ón obair agus a bhfuil go leor ranníocaíochtaí Árachais Shóisialaigh Pá-Choibhneasa (ÁSPC) acu.

Íoctar Sochar Máithreachais ag ráta seachtainiúil caighdeánach €274 in 2024 agus méadófar é faoi €15 ó Eanáir 2025.

https://www.citizensinformation.ie/en/social-welfare/families-and-children/paternity-benefit/Mura bhfuil go leor ranníocaíochtaí ÁSPC agat ó d'fhostaíocht in Éirinn, b'fhéidir go mbeidh tú in ann ranníocaíochtaí árachais shóisialaigh a íocadh i dtír atá clúdaithe ag Rialacháin an AE agus ag an Ríocht Aontaithe a úsáid. Ní mór duit a bheith i bhfostaíocht inárachais in Éirinn agus do ranníocaíocht ÁSPC is déanaí a bheith íoctha agat in Éirinn.

Is féidir leat tuilleadh faisnéise a fháil faoi cháiliú don Sochar Máithreachais agus conas iarratas a dhéanamh.

Ní gá do d'fhostóir tú a íoc nuair atá tú ar shaoire mháithreachais. Féadfaidh roinnt fostóirí saoire mháithreachais íoctha a thairiscint, agus ba chóir duit do chonradh fostaíochta a sheiceáil chun a fháil amach cad a bhaineann leat. Má íocann d'fhostóir thú le linn duit a bheith ar shaoire mháithreachais, féadfaidh sé go mbeidh ort íocaíocht do Shochair Mháithreachais a aistriú chuig d'fhostóir.

Tá tuismitheoirí nua (gan máthair an linbh san áireamh) i dteideal saoire atharthachta 2 sheachtain ó fhostaíocht nó ó fhéinfhostaíocht tar éis breithe nó uchtaithe linbh.

Is féidir leat saoire atharthachta a thosú ag am ar bith laistigh de na chéad 6 mhí ón mbreith nó ón uchtáil.

Íoctar Sochar Atharthachta ag ráta seachtainiúil caighdeánach €274 in 2024 agus méadófar é faoi €15 ó Eanáir 2025.

Is féidir leat tuilleadh faisnéise a fháil faoi cháiliú don Sochar Atharthachta agus conas iarratas a dhéanamh.

Ní gá do d'fhostóir tú a íoc nuair atá tú ar shaoire atharthachta. Féadfaidh roinnt fostóirí saoire atharthachta íoctha a thairiscint, agus ba chóir duit do chonradh fostaíochta a sheiceáil chun a fháil amach cad a bhaineann leat. Má íocann d'fhostóir thú le linn duit a bheith ar shaoire atharthachta, féadfaidh sé go mbeidh ort íocaíocht do Shochair Atharthachta a aistriú chuig d'fhostóir.

Tá tú i dteideal saoire gan phá do thuismitheoirí de 26 seachtaine oibre in aghaidh an linbh. Ní mór é a thógáil sula dtéann do leanbh 12 bhliain d'aois, nó 16 bliana d'aois má tá an leanbh faoi mhíchumas.

Tá teidlíocht chomhionann agus ar leithligh ag an mbeirt tuismitheoirí ar shaoire do thuismitheoirí do gach leanbh.

Go ginearálta, ní mór duit a bheith ag obair do d'fhostóir ar feadh bliana sula bhfuil tú i dteideal saoire do thuismitheoirí – cé go dtugann roinnt fostóirí an rogha saoire do thuismitheoirí láithreach.

Ní fhoráiltear sa reachtaíocht do shaoire do thuismitheoirí ach don teidlíocht íosta. Féadfaidh do chonradh fostaíochta níos mó saoire nó teidlíochtaí eile a thabhairt duit. Is féidir leat tuilleadh faisnéise a fháil ar ár leathanach faoi shaoire do thuismitheoirí.

Saoire Thuismitheora agus Sochar Tuismitheora

Tugann saoire tuismitheora teideal do gach tuismitheoir 9 seachtaine saoire a fháil le linn na chéad 2 bhliain de shaol an linbh, nó i gcás uchtála, laistigh de 2 bhliain ó shocrúchán an linbh leis an teaghlach.

Íoctar Sochar Tuismitheora agus tú ar saoire thuismitheoireachta ón obair má tá go leor ranníocaíochtaí árachais shóisialaigh (ÁSPC) agat.

Ba chóir duit breith do linbh a chlárú tráth nach déanaí ná 3 mhí tar éis a mbreithe. Is ceanglas dlíthiúil é clárú in Éirinn. Nuair a bheidh an bhreith cláraithe, tabharfar uimhir PSP do do leanbh agus is féidir leat teastas breithe a fháil, a mbeidh ort do leanbh a clárú ar scoil, chun iarratas a dhéanamh ar phas, agus chun go leor cuspóirí eile.

Léigh tuilleadh ar ár leathanach faoi bhreith do linbh a chlárú.

Má chláraíonn tú breith linbh a rugadh in Éirinn laistigh de 3 mhí ón mbreith, déanfaidh an Roinn Coimirce Sóisialaí teagmháil leat go huathoibríoch faoin Sochar Linbh. Má chláraíonn tú tar éis 3 mhí, beidh ort teagmháil a dhéanamh le Seirbhísí Aitheantais Cliant agus leis an Roinn Coimirce Sóisialaí chun an uimhir PSP agus an Sochar Linbh a shocrú.

Léigh tuilleadh faoi na tacaíochtaí atá ar fáil duit tar éis do leanbh a bhreith.