Coinníoll gnáthchónaithe (HRC) do shaoránaigh Éireannacha atá ag filleadh abhaile

Más mian leat iarratas a dhéanamh ar íocaíochtaí leasa shóisialaigh áirithe (cosúil le Sochar Linbh), ní mór duit a thaispeáint go bhfuil ‘gnáthchónaí’ ort in Éirinn.

Ní shainmhínítear an téarma ‘gnáthchónaí’ i ndlí na hÉireann. Go praiticiúil, ciallaíonn sé gur féidir leat nasc dlúth a chruthú le hÉirinn, go bhfuil tú i do chónaí anseo agus tá sé beartaithe agat leanúint ar aghaidh i do chónaí anseo go ceann i bhfad.

Agus cinneadh á dhéanamh an bhfuil gnáthchónaí ort, breithneoidh an Roinn na 5 thoisc seo a leanas:

1. Cá fhad a bhfuil cónaí ort in Éirinn nó i dtír ar bith eile
2. An chúis a raibh cónaí ort thar lear
3. Nádúr agus patrún do chuid fostaíochta
4. Do phríomháit spéise
5. Na pleananna atá agat chun cónaí in Éirinn go ceann i bhfad, de réir na fianaise a cuireadh ar fáil

Nuair a bhíonn gnáthchónaí ort, deirtear go 'sásaíonn tú an coinníoll gnáthchónaithe' (HRC).

Féach ‘Conas is féidir liom an HRC a shásamh?’ thíos.

Ní mór duit an coinníoll gnáthchónaithe (HRC) a chomhlíonadh chun iarratas a dhéanamh ar na híocaíochtaí leasa shóisialaigh seo a leanas:

• Díbhinn Teaghlaigh um Fhilleadh ar Obair
• Pinsean na nDall
• Liúntas Cúramóra
• Sochar Linbh
• Liúntas Míchumais
• Liúntas Cúraim Baile
• Íocaíocht Caomhnóra (Neamh-ranníocach)
• Liúntas Cuardaitheora Poist
• Íocaíocht Idirthréimhseach Cuardaitheora Poist
• Íocaíocht Teaghlaigh Aontuismitheora
• Pinsean Stáit (Neamhranníocach)
• Liúntas Leasa Forlíontach (seachas íocaíochtaí aonuaire eisceachtúla agus riachtanais phráinneacha)
• Pinsean Baintrí, Baintrí Fir nó Páirtnéara Shibhialta Mharthanaigh (Neamh-Ranníocach)

Sea, baineann an HRC le haon duine a dhéanann iarratas ar aon cheann de na híocaíochtaí leasa shóisialaigh atá liostaithe thuas. Níl saoránaigh Éireannacha díolmhaithe ón gcoinníoll gnáthchónaithe.

Má d’fhill tú go buan ar Éirinn, is féidir a mheas go bhfuil gnáthchónaí ort ar do thuairisceán más féidir leat:

• Taispeáin go bhfuil do phríomhionad spéise in Éirinn anois
• Cruthaigh go bhfuil tú ag filleadh ar an áit chónaithe a bhí agat roimhe seo (féach ‘Conas is féidir liom an HRC a shásamh?’ thíos)

Ní gá duit a bheith i do chónaí in Éirinn ar feadh tréimhse áirithe ama chun go measfar gur gnáthchónaí ort. I bhfocail eile, más saoránach Éireannach thú agus má chomhlíonann tú na coinníollacha go léir atá leagtha amach thíos, féadfaidh tú a bheith i do ghnáthchónaí ón dáta a fhilleann tú.

Má tá leanaí nó cleithiúnaithe aosaithe cáilithe agat, ní gá dóibh an HRC a shásamh mura bhfuil siad ag déanamh iarratais ar a n-íocaíocht féin.

Ní mór duit an fhoirm HRC1 (pdf) a chomhlánú, agus í a sheoladh in éineacht le d’fhoirm iarratais ar an íocaíocht, chuig an údarás ábhartha (mar shampla, chuig Rannóg an tSochair Linbh sa Roinn Coimirce Sóisialaí).

Iarrfaidh an fhoirm HRC faisnéis ort faoi do shaol thar lear agus in Éirinn, lena n-áirítear do sheoladh(seoltaí), stair fostaíochta, leanaí agus baill eile den teaghlach.

Taispeáin fianaise

Mar chuid de d’iarratas, déan iarracht fianaise a chur san áireamh gur fhill tú go buan ar Éirinn agus go bhfuil tú ag filleadh ar do chónaí anseo roimhe seo.

Mar shampla, cruinnigh litreacha, ríomh-phoist nó doiciméid eile a chruthaíonn:

• Aistrigh do chuid earraí pearsanta ar ais go hÉirinn
• An bhfuil do charr iompórtáilte agus cláraithe anseo
• Nach bhfuil fostaithe thar lear a thuilleadh
• Tá post nua tosaithe acu in Éirinn
• An bhfuil deireadh curtha le léas ar mhaoin ar cíos thar lear
• Dhíol do theach thar lear
• An bhfuil réadmhaoin ar cíos nó ceannaithe agat in Éirinn
• Bíodh do chuntais bhainc dúnta thar lear agus cistí aistrithe go dtí cuntas in Éirinn agat
• An bhfuil do chuid staidéir le déanaí déanta agat thar lear
• Níl víosa bailí nó cead cónaithe thar lear agat a thuilleadh
• D’fhan rófhada ar do víosa thar lear nó díbríodh ar ais go hÉirinn é (má bhaineann)

Is féidir leat aon fhianaise eile a thaispeánann go bhfuil d’áit chónaithe in Éirinn athbhunaithe agat.

Déanann an Roinn cinneadh

Déanfaidh an Roinn athbhreithniú ar d’iarratas trí na 5 thoisc a liostaítear thuas a bhreithniú. Agus na fachtóirí seo á mbreithniú, scrúdóidh siad:

• Do leibhéal teagmhála le cairde nó le teaghlach in Éirinn agus tú thar lear
• Má tá do bhaill teaghlaigh tar éis filleadh ar Éirinn leat, nó má fhanann siad thar lear
• An chúis le do fhilleadh
• Cad iad na socruithe atá déanta agat chun fanacht in Éirinn go fadtéarmach (mar shampla, áit a mbeidh tú i do chónaí agus ag obair)
• Má bhog tú do chuid earraí ar ais go hÉirinn
• Má tá do charr iompórtáilte agat agus cláraithe anseo
• Má chuaigh tú isteach in aon chlub nó eagraíocht áitiúil

Léigh tuilleadh faoi na 5 thoisc sna Treoirlínte Oibriúcháin ar shuíomh gréasáin na Roinne.

Má dhiúltaítear íocaíocht duit mar gheall ar an HRC agus má chreideann tú go bhfuil sé mícheart, is féidir leat fianaise bhreise a chur chuig an Roinn agus iarraidh orthu athbhreithniú a dhéanamh ar a gcinneadh.

Is féidir leat scríobh freisin chuig an Oifig Achomharc Leasa Shóisialaigh chun achomharc a dhéanamh in aghaidh an chinnidh. Ní mór duit achomharc a dhéanamh laistigh de 21 lá ón gcinneadh a fháil. Níl aon táille ar achomharc a dhéanamh.

Léigh tuilleadh faoi Achomhairc Leasa Shóisialaigh agus féach ar ár seicliosta agus achomharc á dhéanamh agat ar chinneadh leasa shóisialaigh.

Má theastaíonn cabhair uait chun achomharc a chur isteach, féadfaidh tú dul i dteagmháil le d’Ionad áitiúil um Fhaisnéis do Shaoránaigh. Is féidir leat dul i dteagmháil freisin le Tionscadal Tacaíochta Diaspóra Éireann Crosscare chun cabhair a fháil maidir le hachomharc a dhéanamh ar chinneadh HRC.

Léigh ár dtreoir ar an gcoinníoll gnáthchónaithe.

Is féidir leat freisin Treoirlínte Oibriúcháin na Roinne ar an gcoinníoll gnáthchónaithe a léamh.

Tá Ceisteanna Coitianta úsáideacha faoi leas sóisialach agus an HRC maidir le heisimircigh Éireannacha ag filleadh ar shuíomh gréasáin Tionscadal Tacaíochta Diaspóra Éireann Crosscare.