Cinntí agus achoimhairc maidir le cosaint idirnáisiúnta

Insíonn an leathanach seo duit faoi na roghanna atá agat má diúltaíodh d'iarratas ar chosaint idirnáisiúnta (tearmann) agus conas achomharc a dhéanamh i gcoinne an chinnidh.

Is féidir leat achomharc a dhéanamh chuig an Oifig Achomharc um Chosaint Idirnáisiúnta (IPO) i bhformhór na gcásanna. Ní féidir achomharc a dhéanamh, áfach, ar roinnt moltaí agus cinntí.

Tá roinnt cinntí agus moltaí ar féidir leat a fháil tar éis duit iarratas a dhéanamh ar chosaint idirnáisiúnta. Féadfaidh tú na moltaí agus na cinntí thíos a achomharc chuig an mBinse um Achomhairc i dtaobh Cosaint Idirnáisiúnta (IPAT).

Moltaí maidir le hinghlacthacht

Má chinneann an IPO go bhfuil d'iarratas neamh-inghlactha, seolfaidh sé moladh chuig an Aire Dlí agus Cirt. Seolfar an moladh chugat (nó chuig do dhlíodóir) agus na cúiseanna atá leis. Is féidir leat an moladh a achomharc chuig an mBinse um Achomhairc i dtaobh Cosaint Idirnáisiúnta (IPAT)

Cinntí aistrithe faoi Rialacháin Bhaile Átha Cliath

Leagtar amach i Rialacháin Bhaile Átha Cliath an AE na rialacha maidir le cén tír atá freagrach as iarratas ar chosaint idirnáisiúnta duine. Faoi Rialacháin Bhaile Átha Cliath an AE féadfaidh an IPO cinneadh a dhéanamh 'cinneadh aistrithe' a eisiúint, ar féidir leat achomharc a dhéanamh air chuig IPAT.

Moladh ón IPO ar d'iarratas ar chosaint idirnáisiúnta

Nuair a bheidh d'iarratas measúnaithe, déanann an IPO moladh don Aire Dlí agus Cirt. Molann an IPO ceann amháin díobh seo a leanas:

• Ba cheart go dearbhófar gur dídeanaí thú
• Níor cheart go dearbhófar gur dídeanaí thú, ach ba cheart duit dearbhú um chosaint choimhdeach a fháil
• Ba cheart cosaint idirnáisiúnta a dhiúltiú duit (níor cheart go ndearbhófaí gur dídeanaí thú agus níor cheart dearbhú um chosaint choimhdeach a fháil ach an oiread.

Is féidir leat an moladh seo a achomharc chuig IPAT.

Iarratais ina dhiaidh sin

Má dhiúltaítear d'iarratas ar chosaint idirnáisiúnta agus d'achomharc araon agus go bhfuil athrú tagtha ar rud éigin a fhágann gur dóichí go gcáileofá do chosaint idirnáisiúnta anois, féadfaidh tú iarratas a dhéanamh chuig a Aire Dlí agus Cirt chun iarratas a dhéanamh ina dhiaidh sin. Má dhiúltaíonn an tAire cead, is féidir leat an cinneadh sin a achomharc chuig IPAT.

Cinntí eile is féidir leat achomharc a dhéanamh

I measc na gcinntí eile ar féidir leat achomharc a dhéanamh ia gcoinne tá:

• Cead rochtana ar mhargadh an tsaothair a dhiúltú nó a tharraingt siar
• Cintí faoi do chóiríocht in ionaid fáiltithe (soláthar díreach), lena n-áirítear cinntí nach bhfuil tú ia dteideal nó ach mór duit ranníocaíocht a dhéanamh ina leith
• Diúltaítear don Liúntas Costas Laethúil, nó éilíonn sé go n-aisíocann tú an costas

D'iarratas a tharraingt siar nó é a tharraingt siar

D'fhéadfá cinneadh a dhéanamh d'iarratas a tharraingt siar tú féin ar chosaint idirnáisiúnta ar do chúiseanna féin. Nó d'fhéadfaí d'iarratas a tharraingt siar toisc nár chomhlíon tú do dhualgais dhlíthiúla le linn an iarratais (mar shampla, níor inis tú don IPO gur athraigh tú do sheoladh).

Má tharraingítear siar d'iarratas, ní féidir leat an cinneadh seo a achomharc chuig IPAT. Is féidir leat iarratas a dhéanamh chuig an Ard-Chúirt ar athbhreithniú breithiúnach ar conas a rinneadh an cinneadh.

Cinntí ar Aire Dlí agus Cirt

Tar éis moladh ón IPO, is féidir leis an Aire Dlí agus Cirt a chinneadh:

• Níor cheart cosaint idirnáisiúnta a thabhairt duit in ainneoin mholadh an IPO
• Ba cheart duit cead fanacht in Éirinn
• Níor cheart duit cead fanachta a fháil agus ba cheart duit ordú díbeartha a fháil

Ní féidir leat achomharc maidir leis an gcinneadh seo chuig IPAT. Is féidir leat iarratas a dhéanamh chuig an Ard-Chúirt ar athbhreithniú breithiúnach ar an gcaoi a ndearna an tAire an cinneadh.

Ní féidir leat achomharc a dhéanamh in aghaidh ordú díbeartha chuig IPAT. Féadfaidh tú iarratas a dhéanamh ar an Aire Dlí agus Cirt go ndéanfaí ordú díbeartha a chúlghairm. Is féidir leat freisin iarratas a dhéanamh chuig an Ard-Chúirt ar athbhreithniú breithiúnach ar conas a rinneadh an cinneadh díbeartha.

Ba cheart duit comhairle dlí a fháil sula ndéanann tú achomharc ar aon cheann de na moltaí nó na cinntí a gcuirtear síos orthu thuas. Is féidir leat cúnamh dlíthiúil saoir in aisce a fháil chun achomharc a dhéanamh. Ba cheart duit a bheith ar an eolas faoi na teorainneacha ama le haghaidh achomharc, atá leagtha amach thíos. Déanann tú achomharc chuig IPAT ar an bhfoirm ábhartha, lena n-áirítear an fhaisnéis agus an doiciméadú ar fad is mian leat go gcuirfí san áireamh mar chuid de d'achomharc.

Insíonn an tábla thíos duit faoi na teorainneacha ama agus an fhoirm le húsáid do gach ceann de na cineálacha achomhairc is féidir leat a dhéanamh le IPAT.

Nós imeachta achomhairc luathaithe

Má mholann tuarascáil an IPO gur cheart d'iarratas ar stádas dídeanaí nó cosanta coimhdí a dhiúltú ar cheann de na cúiseanna atá leagtha amach thíos, ní mór duit an cinneadh a achomharc laistigh de 10 lá oibre ó dháta an chinnidh. Tá na cúiseanna seo leagtha amach in alt 39(4) den Acht um Chosaint Idirnáisiúnta 2015.

• Ní raibh na fadhbanna a d'ardaigh tú i d'iarratas ábhartha nó ba bheag ábhartha iad maidir le d'incháilitheacht do chosaint idirnáisiúnta Bhí d'uiríll neamh-chomsheasmhach, frithráiteacha, neamhdhóchúil nó easnamhach agus tá d'iarratas lag dá bharr
• Ní dhearna tú iarratas chomh luath agus ab fhéidir gan chúis mhaith
• Ní theastaíonn cosaint idirnáisiúnta uait mar d'fhéadfá cónaí i gcuid eile den tír as ar tháinig tú gan eagla ort roimh ghéarleanúint nó dochar
• Tháinig tú ó thír dhúchais shábháilte

Tá na cúiseanna seo leagtha amach in alt 39(4) den Acht um Chosaint Idirnáisiúnta 2015.

Déanfar cinneadh ar d'achomharc gan éisteacht ó bhéal, ach amháin má chreideann IPAT gur ar mhaithe leis an gceartas é éisteacht ó bhéal a thionól.

Achomhairc dhéanacha

Má bhíonn d'achomharc déanach, ba cheart duit iarratas a chur isteach agus na fáthanna a bhfuil d'achomharc déanach a mhíniú. Má fhaigheann IPAT achomharc déanach gan iarratas ar shíneadh, scríobhfaidh sé chugat le cur in iúl duit go bhfuil d'achomharc déanach. Féadfaidh tú síneadh ama a iarraidh (ina leagtar amach na cúiseanna go bhfuil d'achomharc déanach) laistigh de 3 lá ón bhfógra seo a fháil.

Ní dheonóidh IPAT an síneadh ach amháin má tá sé léirithe agat go raibh cúinsí speisialta ann a chuir cosc ort achomharc a dhéanamh in am, agus go mbeadh sé ar mhaithe leis an gceartas a síneadh a cheadú.

Mura dtugann IPAT síneadh ama duit, diúltóidh sé d'achomharc.

Cead chun cinntí a leanúint

Má fhaigheann tú cead fanacht, féadfaidh tú an rogha a dhéanamh d'achomharc a tharaingt siar i gcoinne an diúltaithe chun teifeach a dhearbhú nó cosaint choimhdeach a dheonú duit. Ní gá duit d'achomharc a tharraingt siar.

Ní féidir leat achomharc a dhéanamh in aghaidh diúltaithe d'iarratas ar chead fanacht. Ach má dhiúltaítear d'achomharc um chosaint idirnáisiúnta, agus gur diúltaíodh cead fanachta duit cheana féin, gheobhaidh tú Foirm Athbhreithnithe um Chead Fanacht le comhlánú. Is féidir leat an fhoirm seo a úsáid chun insint don Aire faoi aon athruithe ar do chúinsí ó dhiultaigh an tAire cead fanachta a thabhairt duit.

Déan iarratas tríd an bpost nó ríomhphost

Féadfaidh tú d'iarratas ar achomharc comhlánaithe agus na doiciméid tacaíochta a sheoladh trí ríomhphost nó tríd an bpost. Féach 'Teagmhálaithe' thíos le haghaidh sonraí.

Féadfaidh tú éisteacht ó bhéal a iarraidh ar d'achomharc i gcoinne moladh nár cheart a dhearbhú gur dídeanaí thú, nó nár cheart cosaint choimhdeach a dheonú duit.

Ní mór do IPAT éisteacht ó bhéal a thionól má iarrann tú ceann. Mura n-iarrann tú éisteacht ó bhéal, cinnfidh IPAT an bhfuil gá le héisteacht ó bhéal. Féadfaidh an éisteacht ó bhéal a bheith láthair go pearsanta ag oifig IPAT i mBaile Átha Cliath, nó féadfar í a reáchtáil ó chian (ar líne).

Éistfidh ball de IPAT le do chás ag éisteacht ó bhéal. Éistfidh siad freisin le hoifigeach ón Aire Dlí agus Cirt (ar a dtugtar an 'oifigeach cur i láthair') a mhíneoidh an cinneadh a bhfuil achomharc á dhéanamh agat air.

Féadfaidh tú iarraidh ar ateangaire a bheith ann chun cabhrú leat tuiscint a fháil. Ba cheart duit smaoineamh ar ateangaire a bheith agat murab é an Béarla do chéad teanga, fiú má tá leibhéal maith Béarla labhartha agat. Féadfaidh tú féin agus an t-oifigeach cur i láthair finnéithe a ghlaoch. Más mian leat finnéithe a bheith i láthair, ní mór duit é seo a iarraidh agus d'iarratas ar achomharc á dhéanamh agat.

Cabhródh d'ionadaí dlíthiúil leat do chás a chur i láthair trí cheisteanna a chur ort. Cuirfidh an t-oifigeach cur i láthair ceisteanna ort freisin. Féadfaidh an ball IPAT ceisteanna a chur freisin lena chinntiú go bhfuil do chás curtha i láthair agat go hiomlán. De ghnáth maireann éisteachtaí ó bhéal thart ar 2 uair an chloig.

Ní mór duit freastal ar d'éisteacht ó bhéal. Mura féidir leat a bheith i láthair, ní mór duit scríobh chuig IPAT chun an chúis a mhíniú. Mura ndéanann tú é seo, d'fhéadfaí d'achomharc a tharraingt siar.

Gan éisteacht ó bhéal

Maidir le moltaí nár cheart duit a dhearbhú mar dhídeanaí nó nár cheart stádas dídeanaí nó cosanta coimhdí a dheonú duit, ní fhéadfaidh IPAT cinneadh a dhéanamh ar d'achomharc gan éisteacht ó bhéal ach amháin:

• Tagann an moladh atá á achomharc agat faoin nós imeachta um achomharc luathaithe, agus cinneann IPAT nach bhfuil sé chun leasa an cheartais éisteacht ó bhéal a thionól
• Níor iarr tú éisteacht ó bhéal agus tá cinneadh déanta ag IPAT gan éisteacht a reáchtáil
• Tá d'iarratas ar éisteacht ó bhéal tarraingthe siar agat agus tá cinneadh déanta ag IPAT gan ceann a reáchtáil

Cuirfear cinneadh an Binse um Achomhairc Chosaint Idirnáisiúnta in iúl duit agus do dhlíodóir i scríbhinn. Cuirfear cóip den chinneadh ar aghaidh chuig an Aire Dlí agus Cirt.

Má chinneann an Binse gur cheart cosaint idirnáisiúnta a thabhairt duit, de ghnáth tabharfaidh an tAire cosaint dídeanai nó coimhdeachta duit.

Mura gceadaitear achomharc a dhéanamh, bhféidir go mbeifeá in ann iarratas a dhéanamh chuig an Ard-Chúirt ar athbhreithniú breithiúnach ar conas a rinneadh an cinneadh. Ba cheart duit comhairle dlí a fháil faoi seo.

Iarratas ina dhiadh sin

Ma diúltaíodh cosaint idirnáisiúnta duit ach gur mhaith leat iarratas a dhéanamh arís, b'fhéidir go mbeifeá in ann iarratas a dhéanamh ina dhiaidh sin. Ní mór duit iarratas a dhéanamh ar chead ón Aire ar dtús chun iarratas a dhéanamh ina dhiaidh sin.

Chun cáiliú, ní mór faisnéis nua a bheith ann ó d'iarratas roimhe seo, rud a fhágann gur dóichí go gcáileoidh tú do chosaint idirnáisiúnta. Caithfidh nach raibh tú in ann an fhaisnéis seo a chur i láthair san iarratas roimhe seo.

Má cheadaíonn an tAire duit iarratas a dhéanamh ina dhiaidh sin, ba chóir duit é seo a dhéanamh laistigh de 10 lá oibre.

Mura gceadaíonn an tAire duit iarratas a dhéanamh ina dhiaidh sin, féadfaidh tú an diúltú seo a achomharc laistigh de 10 lá oibre ón dáta a cuireadh in iúl duit. Déanfar an cinneadh san achomharc seo gan éisteacht ó bhéal.