Imeachtaí cúirte chun fiachais a aisghabháil

Má tá airgead dlite agat do dhuine, is tusa a fhéichiúnaí. Is é an creidiúnaí an duine (nó grúpa daoine nó cuideachta) a bhfuil airgead dlite duit. Tá siad i dteideal a iarraidh ort do chuid fiacha a íoc ach níl siad i dteideal ciapadh nó imeaglú a dhéanamh ort a íoc.

Má theipeann ort fiachas a íoc, is dócha go dtéann do chreidiúnaí chun na cúirte chun breithiúnas cúirte a fháil go bhfuil fiachas ort, agus an breithiúnas sin a chur i bhfeidhm ansin.

Má tá breithiúnas bainte amach ag creidiúnaí i do choinne, tá siad i dteideal meicníochtaí éagsúla a úsáid chun an t-airgead a fháil uait. Léigh a thuilleadh inár ndoiciméad ar Fhorfheidhmiú breithiúnas.

Cúnamh dlí

Tá an chuid is mó d’imeachtaí cúirte maidir le fiachas ina n-imeachtaí sibhialta. D'fhéadfá a bheith incháilithe do chúnamh dlí sibhialta dá n-éireodh leat sa tástáil acmhainne agus dá mbeadh gach cosúlacht ann go n-éireodh le do chás. Má ghlacann tú go bhfuil an fiachas ort agus nach bhfuil aon chosaint agat in aghaidh an éilimh, ní dócha go n-éireodh le do chás agus ní gheobhaidh tú cúnamh dlí sibhialta.

Más rud é go ndéanfar ordú breithiúnais i do choinne, de ghnáth beidh tú faoi dhliteanas na gcostas arna dtabhú ag do chreidiúnaí i dtógáil an cháis. Tá na costais seo curtha le méid an bhreithiúnais agus is féidir iad a chur i bhfeidhm i do choinne mar chuid de fhorghníomhú an bhreithiúnais.

Má theipeann ort ordú tráthchoda a íoc agus má ghairtear ort teacht chun na cúirte le haghaidh imeachtaí cimithe, tá tú i dteideal cúnamh dlí coiriúil. Is é an breitheamh atá ag déileáil leis na himeachtaí cimithe a dhéanann an cinneadh maidir le cibé acu an bhfaigheann tú an cúnamh nó nach bhfaigheann. Is í príomhfheidhm imeachtaí cimithe faoi réimeas forfheidhmithe fiachais na hÉireann cinneadh a dhéanamh ar cheart duit a bheith i bpríosún as aon mhainneachtain chruthaithe, d’aon ghnó a íoc tar éis ordú cúirte a dhéanamh íoc.

Nósanna imeachta cúirte

Cuireann an duine a bhfuil an t-airgead aige/aici ort tús leis na himeachtaí. Is é an duine sin (nó grúpa daoine nó cuideachta) an creidiúnaí agus an gearánaí sa chás. Is tusa an féichiúnaí agus an cosantóir sa chás.

Bíonn na nósanna imeachta agus na cáipéisí a úsáidtear éagsúil ag brath ar an gcúirt atá i gceist agus ar an gcineál fiachais atá i gceist uaireanta.

De ghnáth, seirbheálfar cáipéisí ort a leagann amach sonraí an mhéid atá ort. Tá an deis agat an chaingean a chosaint ansin - ciallaíonn sé seo nach mór duit cáipéis freagartha a eisiúint ag argóint nach bhfuil an t-airgead ort nó nach bhfuil an conradh bailí nó cibé cosaint dhlíthiúil atá ar fáil duit. Mura ndéanann tú aon rud, níl aon amhras ann go ndéanfar an breithiúnas i d’aghaidh.

De ghnáth, má sheirbheálfar an cháipéis ort a chuireann tús le himeachtaí cúirte, tá trí rogha agat:

•Tá roinnt laethanta agat chun an fiachas a íoc, agus ansin ní thosóidh na himeachtaí. Is é an téarma dlí go bhfuil na himeachtaí 'bactha'.

•Mura féidir leat an méid atá ort a íoc agus níl aon chosaint agat, is féidir leat an t-ordú a thoiliú.

•Má tá sé ar intinn agat an chaingean a chosaint, ní mór duit na cáipéisí riachtanacha freagartha a sheirbheáil. De ghnáth, socrófar dáta le haghaidh éisteachta ansin agus déanfar cinneadh ar an gceist ag an éisteacht.

Túsfhógra

Má chlúdaítear an t-ábhar i gceist faoi reachtaíocht chreidmheasa tomhaltóra, ní mór don duine a bhfuil an t-airgead aige/aici ort ('an creidiúnaí') fógra a eisiúint duit deich lá ar a laghad roimh an gcaingean dlí a thógáil. Caithfidh an fógra seo breac-chuntas a thabhairt ar:

•Shonraí an chomhaontaithe;

•Ainm agus seoladh an chreidiúnaí nó an úinéara;

•D'ainm agus do sheoladh;

•Théarma an chomhaontaithe le cur i bhfeidhm, agus

•Ráiteas ar an mbeart a dhéanfaidh an creidiúnaí chun an comhaontú a fhorfheidhmiú, an bealach agus na himthosca ina mbeidh an chaingean seo á tógáil agus an dáta ar a dtógfaidh caingean den sórt sin.

Más rud é nach bhfuil reachtaíocht chreidmheasa tomhaltóra i gceist, de ghnáth, seolfaidh do chreidiúnaithe litir éilimh chugat seacht lá roimh thús na himeachtaí dlíthiúla. Ní riachtanas dlí é seo, áfach.

Is tusa, mar an bhféichiúnaí, a bheidh faoi dhliteanas chostais na caingne cúirte de ghnáth..

Cén chúirt?

Cinneann an méid atá dlite cén chúirt i gcóras cúirte na hÉireann a dhéileálfaidh leis an gcás:

•Má tá níos lú ná €15,000 ort, caithfidh na himeachtaí cúirte a thionól sa Chúirt Dúiche

•Má tá idir €15,000 agus €75,000 ort, ní mór na himeachtaí cúirte a thionól sa Chúirt Chuarda

•Má tá níos mó ná €75,000 ort, ní mór na himeachtaí cúirte a thionól san Ardchúirt

Nós imeachta na Cúirte Dúiche

De ghnáth, caithfear na himeachtaí dlíthiúla a thosú i gceantar na Cúirte Dúiche ina bhfuil tú i do chónaí nó ina ndearnadh an conradh. Mar sin féin, má thagann an conradh faoin Acht um Chreidmheas do Thomhaltóirí 1995, ní féidir na himeachtaí a thionól ach amháin i gceantar na Cúirte Dúiche ina bhfuil tú i do chónaí.

Cuirtear tús le himeachtaí na Cúirte Dúiche nuair a eisíonn an creidiúnaí Toghairm Shibhialta duit. Sonraíonn an toghairm éileamh an chreidiúnaí, mar shampla, go bhfuil € 5,000 aige ort le haghaidh earraí ceannaithe ar dháta faoi leith. Féadfaidh tú níos mó a léamh faoin bpróiseas chun fógra éilimh a eisiúint sa doiciméad ar nós imeachta na Cúirte Dúiche.

Tugann an toghairm dhá rogha duit. Is féidir leat:

•Íoc an méid a éilítear laistigh de 10 lá ó sheirbheáil an fhógra éilimh agus seachain láithriú cúirte nó

•An t-éileamh a dhíospóid trí chuma chomhlánaithe agus foirm chosanta a sholáthar don éilitheoir laistigh de 28 lá ón bhfógra éilimh a fháil

Ní mór don chreidiúnaí cruthúnas a sholáthar gur seirbheáladh an fhoirm fógra éilimh laistigh den chreat ama reachtúil. Is féidir é seo a dhéanamh trí fhianaise béil don chúirt nó trí dhearbhú reachtúil seirbhíse. Ní mór aon cháipéis den sórt sin a chur isteach chuig cléireach na Cúirte Dúiche ceithre lá roimh an dáta fillte ar a laghad.

Mura gcuireann tú in iúl go bhfuil tú chun na himeachtaí a chosaint, ní bheidh éisteacht ar bith agus gheobhaidh an creidiúnaí breithiúnais go bhfuil an t-airgead aige ort. Comhdaíonn an chreidiúnaí le Cléireach na Cúirte Dúiche:

•Mionnscríbhinn nó dearbhú reachtúil seirbheála an fhógra éilimh. Is éard atá i mionnscríbhinn ráiteas i scríbhinn a mhionnann an duine a shíníonn é a bheith fíor.

•Deimhniú nár taifeadadh aon Láithreas nó na Cosanta.

•Mionnscríbhinn fiachais ag fíorú éileamh an chreidiúnaí.

•Forógra na Cúirte Dúiche.

Is iad na cáipéisí seo sraith bhreithiúnais na Cúirte Dúiche. Déantar iad seo a sheiceáil agus, más rud é go bhfuil na cáipéisí go léir in ord, eisíonn Breitheamh na Cúirte Dúiche an breithiúnas. Baineann an breithiúnas leis an méid atá ort chomh maith leis na costais a bhí ar na himeachtaí.

Agus an breithiúnas bainte amach, tá an creidiúnaí i dteideal an breithiúnas a fhorghníomhú ansin. Tosaítear ag cur úis ar ráta de 2% le méid an bhreithiúnais (seachas na costais) ón lá a dtugtar an breithiúnas.

Má dhéanann tú agóid i gcoinne na n-imeachtaí

Má tá tú chun agóid i gcoinne na n-imeachtaí agus tá tú tar éis d'fhoirm a chuireann in iúl go bhfuil sé ar intinn agat cosaint a sheoladh, ansin caithfidh an creidiúnaí fógra trialach a sheirbheáil ort 10 lá ar a laghad roimh an éisteacht chúirte.

Ag an éisteacht, éisteann an breitheamh leis na hargóintí ón gcreidiúnaí agus uait, agus a déanann sé a chinneadh. D'fhéadfadh sé breithiúnas a thabhairt i bhfabhar an chreidiúnaí nó an chaingean a dhíbirt

Má mheasann an breitheamh nach féidir leat an méid a íoc gan aon locht ortsa, féadann an breitheamh bac ar fhorghníomhú a dheonú ar feadh tréimhse ama nó féadann an breitheamh ordú a dhéanamh go ndéanfaidh tú íocaíochtaí trí thráthchodanna chomh maith.

Mura ndéanann tú agóid i gcoinne na n-imeachtaí, ní bheidh éisteacht ar bith agus mar sin, ní dócha go ndeonófar bac ar fhorghníomhú nó íocaíocht trí thráthchodanna.

Nós imeachta na Cúirte Cuarda

Tá an nós imeachta seo an-chosúil le nósanna imeachta na Cúirte Dúiche, ach tá roinnt difríochtaí ann idir na cáipéisí a úsáidtear. Tá na rialacha leagtha amach i rialacha na Cúirte Cuarda.

Cuirtear tús leis na himeachtaí nuair a dhéanann an creidiúnaí gnáthbhille sibhialta a sheirbheáil ort. Tá sé seo cosúil leis an toghairm shibhialta a úsáidtear sa Chúirt Dúiche. Tá an t-éileamh atá á dhéanamh ag an gcreidiúnaí leagtha amach san Fhormhuiniú Éilimh. Ní mór dó na sonraí a bhaineann leis an gcás a leagan amach, mar shampla, an dáta agus ábhar an chonartha.

Deir an bille sibhialta nach mór duit láithreas a thaifeadadh os comhair cúirte laistigh de 10 lá más mian leat an cás a chosaint. Is féidir an tréimhse sin a shíneadh de bharr comhaontú nó ordú na cúirte. Ciallaíonn “láithreas a thaifeadadh os comhair cúirte” go gcaithfidh tú foirm shonraithe a thabhairt do Chláraitheoir an Chontae agus cóip a thabhairt don chreidiúnaí nó dá aturnae chomh maith. Eagraíonn Cláraitheoir an Chontae gnó na Cúirte Cuarda agus tá ról aige atá cosúil le ról Chléireach na Cúirte Dúiche.

Mura bhfuil tú chun agóid a dhéanamh i gcoinne na caingne, is féidir leat toiliú leis an éileamh.

Mura ndéanann tú láithreas a thaifeadadh os comhair cúirte nó má dhéanann tú láithreas a thaifeadadh os comhair cúirte ach ní sheachnaíonn tú cosaint ansin, is féidir leis an gcreidiúnaí iarraidh ar an gCúirt le haghaidh 'Breithiúnas Mainneachtana'. Tugtar an breithiúnas seo más rud é go bhfuil na cáipéisí ábhartha taiscthe ag an gcreidiúnaí leis an méid atá ort chomh maith leis na costais a bhí ar na himeachtaí.

Tar éis don bhreithiúnas a thabhairt, féadfaidh an creidiúnaí iarratas a dhéanamh ar Ordú Forghníomhaithe ionas go mbeidh siad in ann an breithiúnas a fhorghníomhú.

Nós imeachta na hArd-Chúirte

Cuirtear tús le himeachtaí san Ard-Chúirt trí Thoghairm Achomair. De ghnáth, ní mór é seo a sheirbheáil go pearsanta mura bhfuil sé sin praiticiúil go réasúnta. Mar sin féin, tá bealaí eile ann ar féidir toghairm a sheirbheáil.

Caithfidh an toghairm achomair Formhuiniú Éilimh a chuimsiú. Leagann sé seo amach an méid a éilíonn an creidiúnaí go bhfuil ort chomh maith le costais. Deir sé, chomh maith, má íocann tú taobh istigh de sé lá, ní rachaidh na himeachtaí ar aghaidh (beidh na himeachtaí bactha). Más iasachtaí airgid ceadúnaithe é an creidiúnaí, ní mór dó é sin a lua i bhFormhuiniú an Éilimh; ní mór dó sonraí eile mar gheall ar an gcomhaontú iasachta a lua chomh maith, mar shampla an ráta úis infheidhme.

Nuair a fhaigheann tú toghairm achomair, tá trí rogha agat:

•Is féidir leat an méid atá ort a íoc chomh maith le costais laistigh de sé lá agus ní rachaidh na himeachtaí ar aghaidh;

•Toilíonn tú leis an mbreithiúnas agus déanann tú iarratas ar thuilleadh ama chun íocaíochtaí a dhéanamh;

•Is féidir leat na himeachtaí a chosaint trí 'láithreas a thaifeadadh os comhair cúirte'. Chun é seo a dhéanamh, déanann tú meabhrán a sheachadadh i scríbhinn chuig Príomh-Oifig na hArd-Chúirte laistigh d'ocht lá ón lá ar ar seirbheáladh an toghairm.

Mura ndéanann tú láithreas a thaifeadadh os comhair cúirte, is féidir leis an gcreidiúnaí breithiúnas mainneachtana a fháil ó Phríomh-Oifig na Ceithre Cúirteanna. I gcásanna áirithe a bhaineann le comhaontuithe iasachtaithe airgid, bheadh cead Mháistir na hArd-Chúirte ag teastáil sula bhféadfaí breithiúnas mar sin a dheonú.

Má dhéanann tú láithreas a thaifeadadh os comhair cúirte agus déanann tú agóid i gcoinne na n-imeachtaí, éistfidh Breitheamh na hArd-Chúirte an cás agus tabharfaidh sé breithiúnas.

De ghnáth, lorgaíonn an creidiúnaí ordú fieri facias ag an am céanna. Is ordú cúirte é seo a ordaíonn do shirriam méid an bhreithiúnais airgid a fháil as maoin féichiúnaí breithiúnais.

Tuilleadh eolais

Tá faisnéis mhionsonraithe ar shuíomh Gréasáin Sheirbhís na gCúirteanna faoi rialacha na cúirte d’imeachtaí sa Chúirt Dúiche, sa Chúirt Chuarda agus sna Cúirteanna Uachtaracha (is é sin an Ard-Chúirt agus an Chúirt Uachtarach).

Seirbhís Chúirt

15-24 Sráid an Fhionnuisce Thuaidh

Margadh na Feirme

Baile Átha Cliath 7

Éire

Teil: +353 (0)1 888 6000

Suíomh: http://www.courts.ie