Cineálacha Finnéithe
Réamhrá
D'fhéadfadh sé go nglaofaí ort le fianaise a thabhairt mar fhinné i gcás coiriúil nó i gcás sibhialta.
Cineálacha finnéithe
Finnéithe Súl
D'fhéadfadh sé go nglaofaí ort mar "fhinné súl" má chonaic tusa go pearsanta rud ag tarlú a bhaineann leis an gcás. Is féidir le ceachtar den dá thaobh sa chás glaoch ort, is cuma cé acu cás coiriúil nó sibhialta atá i gceist.
Nuair a théann tú ar an seastán, tabharfar Bíobla duit agus athdheirfidh tú an mionn nó dearbhú go n-inseoidh tú an fhirínne, an fhírinne ghlan gan tada ach an fhírinne. Cuirfear ceisteanna ansin ort le deis a thabhairt duit insint céard a chonaic tú.
Baineann an fhianaise a thugann tú mar "fhinné súl" leis na fíricí amháin, is é sin an méid a chonaic tú go díreach, seachas aon chonclúidí nó barúlacha atá agat maidir leis an rud a chonaic tú. Déanfaidh an taobh eile ansin tú a chroscheistiú.
Finnéithe saineolaithe
D'fhéadfadh sé go nglaofadh ceachtar den dá thaobh i gcás ort mar "fhinné saineolaí" le fianaise a thabhairt a bhaineann le ábhar atá taobh amuigh den ghnáth eolas a bheadh ag breitheamh nó giúiré. Mar shampla, d'fhéadfaí glaoch ort mar shaineolaí lámhscríbhneoireachta nó mar dhochtúir le tuairim a thabhairt ar cheist a bhaineann leis an gcás.
Glactar le do thuairim mar fhianaise ós rud é gur saineolaí ar an ábhar thú agus mar gheall nach bhfuil an t-eolas ná an saineolas ag an gcúirt féin le tuairim údarásach a thabhairt ar na fíricí.
Mar fhinné saineolaí ní mór duit mionn nó dearbhú a dhéanamh. Iarrfar ort ansin a mhíniú cén fáth gur féidir saineolaí a thabhairt ort maidir leis an gceist áirid, is é sin, cur síos a dhéanamh ar do cháilíochtaí nó taithí oibre. Cuirfear ceisteanna ansin ort le deis a thabhairt duit do thuairim maidir le fíricí faoi leith a thabhairt. Ar deireadh, déanfaidh an taobh eile tú a chroscheistiú.
Finnéithe carachtair
Tá amanna éagsúla inár féidir glaoch ar dhuine mar "fhinné carachtair":
- D'fhéadfadh sé go nglaofaí ort mar fhinné carachtair le fianaise a thabhairt maidir le dea-cháil an chúisí i gcás coiriúil. Déanfaidh tú mionn nó dearbhú agus ansin cuirfear ceisteanna ort a thabharfaidh deis duit cur síos a dhéanamh ar an gcúisí. Tá sé mar aidhm ag d'fhianaise a thaispeáint go bhfuil níos lú seans ann gur dhein an cúisí an choir mar gheall gur duine de dhea-cháil é/í.
- D'fhéadfadh sé go nglaofaí ort mar fhinné carachtair ar son duine atá ciontaithe cheana as coir choiriúil. Tá sé mar aidhm ag d'fhianaise cúnamh a thabhairt don bhreitheamh cinneadh a dhéanamh cén pionós gur cheart a ghearradh.
- D'fhéadfadh sé go nglaofaí ort mar fhinné carachtair le fianaise a thabhairt maidir le dea nó droch cháil duine i dtriail sibhialta más ceist tábhachtach í carachtair an duine sin ó thaobh an cháis. Mar shampla, i gcás aithisithe áit ar dúradh i nuachtán gur "rógaire" é/í duine d'fhéadfadh sé go nglaofaí ort le fianaise a thabhairt maidir le eachtra a chonaic tú féin ag tarlú gur dóigh a thaispeánann gur carachtair amhrasach é/í an duine atá i gceist.
Déanfaidh tú mionn nó dearbhú agus ansin cuirfear ceisteanna ort a thabharfaidh deis duit cur síos a dhéanamh ar a bhfuil ar eolas agat maidir le carachtair an duine. Ansin déanfaidh an taobh eile tú a chroscheistiú.
Tuilleadh eolais
Ba chóir duit comhairle dlí a lorg chun faisnéis mionsonraithe a fháil.