Cineálacha pianbhreitheanna

Tá raon leathan pianbhreitheanna ar fáil do bhreitheamh atá ag gearradh pianbhreith ar dhuine a fhaightear ciontach i gcion coiriúil in Éirinn. Áirítear ar na pianbhreitheanna seo:

Pianbhreitheanna choimeádta

• Príosúnacht

Pianbhreitheanna neamhchoinneála

• Pianbhreitheanna ar fionraí
• Orduithe seirbhíse pobail
• Fíneáilte
• Orduithe cuirfiú agus eisiamh
• Srian ar orduithe gluaiseachta
• Orduithe promhaidh
• Bannaí a chur
• An bosca déirce
• Forghéilleadh agus coigistiú
• Cúiteamh
• Dícháiliú
• Droimscríobh agus pointí pionóis as cionta tráchta bóthair
• Orduithe do chiontóirí gnéis
• Orduithe do gháinneálaithe drugaí

Tá trí chineál sainiúil roghanna príosúnachta ar fáil do bhreitheamh:

• Pianbhreitheanna éigeantacha
• Pianbhreitheanna uasta
• Pianbhreitheanna íosta

Pianbhreitheanna éigeantacha

Is pianbhreith shainorduitheach í pianbhreith nach mór do na Breithiúna a ghearradh beag beann ar aon imthosca eile. In Éirinn, tá pianbhreith éigeantachpríosúnachta saoil ag baint le dúnmharú más duine fásta an duine nuair a dhéanann siad an choir.

Ní féidir pianbhreith saoil éigeantach, mar as dúnmharú mar shampla, a ghearradh ar leanbh atá 18 mbliana d’aois slánaithe aige roimh phianbhreith.

Pianbhreitheanna saoil

Maireann pianbhreith saoil ar feadh shaol an phríosúnaigh. Mar sin féin, mar atá i roinnt tíortha, go ginearálta ní chuirtear an phianbhreith saoil ar fad in Éirinn faoi choimeád príosúin. Is minic a dheonaítear príosúnaigh ar cuireadh príosúnacht saoil orthu ar parúl go sealadach nó go luath. Is gné é seo de chórais príosúin go hidirnáisiúnta agus in Éirinn.

Breithníonn an tAire Dlí agus Cirt comhairle agus moltaí an Bhoird Parúil i gcónaí. Príosúnach a bhfuil pianbhreith saoil air, caithfidh sé/sí 12 bliain sa phríosún a chur isteach sula mbreithneoidh an Bord é chun parúl.

Dé ghnáth, déantar athbhreithniú ar phríosúnaigh a bhfuil pianbhreith an-fhada orthu (lena n-áirítear pianbhreitheanna saoil) roinnt uaireanta thar roinnt blianta sula molann an Bord aon lamháltais shuntasacha. Féadann an fad ama a chaitheann ciontóirí a bhfuil pianbhreitheanna saoil á gcaitheamh acu faoi choimeád a bheith éagsúil go mór. As na príosúnaigh a bhfuil pianbhreitheanna saoil á gcur isteach acu a scaoileadh saor, is é an meánphianbhreith a chuirtear isteach sa phríosún ná timpeall 20 bliain. Níl anseo, áfach, ach meánmhéid; tá príosúnaigh ag cur isteach pianbhreitheanna saoil in Éirinn a bhfuil níos mó ná tríocha bliain caite acu faoi choimeád.

Pianbhreitheanna uasta

Leagann an dlí síos pianbhreitheanna uasta do gach coir. Mar shampla, má fhaightear ciontach tú i mí-ord foréigneach faoi Alt 15 den Acht um Cheartas Coiriúil (Ord Poiblí) 1994, is é 10 mbliana príosúnachta an phianbhreith uasta is féidir leat a fháil.

Go praiticiúil ní fhorchoimeádtar pianbhreitheanna uasta ach do na cásanna is tromchúisí. Bíonn an phianbhreith uasta oscailte do bhreitheamh i gcónaí fiú má phléadáil tú ciontach i gcion.

Pianbhreitheanna íosta

Go ginearálta, fágtar an phianbhreith faoi rogha an bhreithimh. Mar sin féin, tá roinnt dlíthe a thógann an rogha seo ar shiúl ón mbreitheamh agus caithfidh siad pianbhreith íosta ar a laghad a ghearradh.

Mar shampla, leagann an tAcht um Cheartas Coiriúil 2006 roinnt cionta amach maidir le hairm tine a bhfuil íos-phianbhreith ag baint leo má chiontaítear ar díotáil thú. Más é do chéad chion é, tá an rogha ag an mbreitheamh pianbhreith níos lú a ghearradh. Sna cásanna seo cuirfidh an breitheamh rudaí áirithe san áireamh, mar shampla má phléadáil tú ciontach nó má chabhraigh tú leis na Gardaí. Mar sin féin, más é do dhara cion nó cion airm tine ina dhiaidh sin é, beidh feidhm ag an bpianbhreith íosta.

Féach an t-eolas ar ‘Pianbhreitheanna íosta i leith cionta arm tine’ thíos.

Ní chuimsíonn pianbhreitheanna neamhchoinneála príosúnacht. Mar shampla, d’fhéadfadh an breitheamh pianbhreith ar fionraí, fíneáil, nó ordú seirbhíse pobail a thabhairt duit.

Pianbhreitheanna ar fionraí

Ciallaíonn pianbhreith ar fionraí go ngearrann an breitheamh pianbhreith príosúin ach go gcuireann sé ar fionraí é ar choinníollacha áirithe. Ciallaíonn sé seo nach dtéann tú chuig an bpríosún má choinníonn tú na coinníollacha. Tá 3 eilimint i bpianbhreith ar fionraí:

• Téarma príosúnachta (mar shampla, 4 bliana)
• Na coinníollacha ar a gcuirtear ar fionraí é (mar shampla, chun an tsíocháin a choinneáil agus a bheith dea-iompair nó cóireáil áirithe a dhéanamh)
• An tréimhse dá gcuirtear an phianbhreith ar fionraí

Má bhriseann tú coinníoll nuair a chuirtear an phianbhreith ar fionraí, beidh ort an téarma príosúin a gearradh ar dtús a chur isteach.

Ní féidir pianbhreith ar fionraí a ghearradh má tá téarma pianbhreithe éigeantach ag cion, mar shampla i gcás ciontú dúnmharaithe.

Orduithe seirbhíse pobail

Is rogha eile é ordú seirbhíse pobail (OSP) ar phianbhreith phríosúin ghearrthéarmach ina ndéanann tú roinnt oibre atá chun leasa an phobail. D’fhéadfadh gur obair gan phá sa phobal í seo. Is féidir le breitheamh OSP a ghearradh in ionad pianbhreith príosúin más 12 mhí nó níos lú an phianbhreith phríosúin bhunaidh.

Caithfidh roinnt fachtóirí a chomhlíonadh sula bhféadfaidh breitheamh OSP a bhreithniú:

• Caithfidh tú a bheith 16 mbliana d’aois nó níos sine
• Caithfidh tú a bheith oiriúnach do sheirbhís pobail (ordaíonn an breitheamh tuairisc phromhaidh chun cinneadh a dhéanamh an bhfuil tú oiriúnach do OSP)
• Caithfidh obair phobail oiriúnach a bheith ar fáil duit le déanamh
• Caithfidh tú aontú leis an OSP

Braitheann an méid seirbhíse pobail a gheobhaidh tú ar an gCúirt, ach ní fhéadfaidh sé a bheith níos faide ná 240 uair. Caithfidh tú an tseirbhís pobail a chríochnú laistigh de bhliain amháin ón uair a rinneadh an OSP.

Déantar foráil d’orduithe seirbhíse pobail (OSPanna) leis an Acht um Cheartas Coiriúil (Seirbhís Pobail) 1983 arna leasú leis an Acht um Cheartas Coiriúil (Seirbhís Pobail) (Leasú) (Uimh. 2) 2011.

Fíneáilte

Forálann go leor cionta d’fhíneáil a ghearradh. Go minic, forálann cionta d’fhíneáil agus/nó do phionós eile (pianbhreith phríosúin de ghnáth), agus ní ghearrtar ach fíneáil ar chionta eile. Má sháraíonn fíneáil méid áirithe (fíneáil aicme A) féadfaidh an cion a bheith lasmuigh de dhlínse na Cúirte Dúiche nach féidir léi ach déileáil le mionchionta.

Nuair a ghearrtar fíneáil, de ghnáth is é an breitheamh a shonraíonn cén uair nach mór an fhíneáil a íoc. Mura n-íoctar an fhíneáil laistigh den tréimhse ama a sholáthraíonn an breitheamh, is féidir thú a chur chun príosúin. Sa Chúirt Dúiche, is iad na tréimhsí mainneachtana príosúnachta ná:

Faoin Acht Fíneálacha (Íocaíocht agus Aisghabháil) 2014 is féidir le breithiúna seirbhís phobail a thabhairt duit in ionad tú a chur go príosún mar gheall ar mhainneachtain fíneáil a íoc.

Orduithe cuirfiú agus eisiamh

Uaireanta úsáideann breithiúna cuirfiúnna agus/nó orduithe eisiaimh mar rogha pianbhreithe. Is minic a úsáidtear na horduithe seo mar choinníoll bannaí nó mar phianbhreith ar fionraí.

Is féidir leis an gcúirt ordú a dhéanamh a chiallaíonn go gcaithfidh tú a bheith sa bhaile ag seoladh áirithe idir uaireanta áirithe den lá nó den oíche. Mar an gcéanna, d'fhéadfadh an breitheamh tú a thoirmeasc ó shráid nó áitreabh áirithe, mar shampla, teach tábhairne nó áitreabh ceadúnaithe.

Srian ar orduithe gluaiseachta

Faoin Acht um Cheartas Coiriúil 2006 is féidir leis an gcúirt orduithe srianta gluaiseachta a fhorchur. Cuireann na horduithe seo srian ar do chuid gluaiseachtaí de réir mar is cuí leis an gcúirt. Mar shampla, is féidir leo cosc ​​a chur ort a bheith in áit áirithe ag am áirithe, nó cuirfiú a bheith i gceist leo.

Féadfar ordú srianta ar ghluaiseacht a ghearradh má chiontaítear tú i gcionta áirithe (cionta oird phoiblí agus ionsaithe den chuid is mó) agus má ghearrtar téarma príosúnachta trí mhí nó níos mó ort. Forálann an tAcht freisin go bhféadfar faireachán leictreonach a dhéanamh ar chomhlíonadh orduithe den sórt sin.

Orduithe promhaidh

Soláthraíonn an tAcht um Promhadh Ciontóirí 1907 bealach do na cúirteanna chun déileáil le ciontóirí céaduaire agus ciontóirí nach dócha go mbeidh siad i dtrioblóid arís. Ligeann sé do na cúirteanna cineál rabhaidh oifigiúil a thabhairt do na ciontóirí seo gan pianbhreith a ghearradh orthu. Éilíonn ordú promhaidh go bhfuil tú dea-iompair. Féadfaidh coinníollacha áirithe a bheith ann freisin mar:

• Cúiteamh a íoc
• Ina chónaí in áit ar leith
• Maoirseacht
• Aon choinníollacha eile a mheastar a bheith riachtanach chun cosc ​​a chur ar an gcion arís (mar shampla, freastal ar chomhairleoireacht)

Taifeadfar gur bhain tú leas as an Acht Promhaidh. Má thagann tú os comhair na gcúirteanna arís is féidir é seo a chur san áireamh.

Bannaí a chur

Tá cumhacht seanbhunaithe ag cúirteanna a ligeann dóibh tú a cheangal chun an tsíocháin a choinneáil agus a bheith dea-iompair. Is éard atá i gceist leis seo ná tú ag dul isteach i gcuirtbhanna (nó banna airgeadaíochta) ar feadh tréimhse ama. Má théann tú i dtrioblóid le linn an ama atá luaite san ordú, ní mór duit an tsuim airgid sin a íoc nó aghaidh a thabhairt ar phríosúnacht.

Bosca déirce cúirte

Is bealach eile é bosca déirce cúirte inar féidir le breithiúna déileáil le cionta nach bhfuil chomh tromchúiseach sa Chúirt Dúiche. Má aontaíonn tú, is féidir go n-iarrfar ort suim airgid a íoc isteach i mbosca na mbochtán cúirte. De ghnáth is rogha eile é seo seachas ciontú a thaifeadadh i do choinne. Ní bhreithníonn breithiúna an rogha seo ach amháin más ciontóir céaduaire thú a bhfuil mionchion déanta agat, amhail cionta bruscair nó páirceála. Níl an rogha seo ar fáil ach amháin má phléaálann tú ciontach nó má tá cúinsí speisialta ag míniú d’iompraíochta. Tá tuilleadh eolais sa doiciméad ar bhosca déirce cúirte.

Forghéilleadh agus coigistiú

Soláthraíonn dlíthe éagsúla an chumhacht do bhreithiúna a ordú maoin, a bhaineann leis an gcion ar ciontaíodh thú ina leith, a fhorghéilleadh nó a choigistiú. Mar shampla, faoi Alt 10 den Acht um Chinsireacht Fhoilseachán 1929 is féidir foilseacháin thoirmiscthe a choigistiú.

Cúiteamh

Ciallaíonn an tAcht um Cheartas Coiriúil 1993 gur féidir le breithiúna ordú duit cúiteamh a íoc. Féadfaidh sé seo a bheith i dteannta nó in ionad aon phionóis eile. Tá méid an chúitimh is féidir le cúirt a ordú teoranta don mhéid a d’fhéadfadh sí a dhámhachtain mar dhamáistí i gcás sibhialta.

Caithfidh an chúirt d’acmhainn agus do ghealltanais airgeadais a chur san áireamh agus ordú cúitimh á déanamh aici. Féadfar orduithe cúitimh a fhorghníomhú. Mar shampla, is féidir leis an gcúirt astú tuillimh a ordú.

Dícháiliú

Ní pionós iad orduithe dícháilithe, ach cinneadh go bhfuil duine mí-oiriúnach chun an fheidhm óna bhfuil siad dícháilithe a chomhlíonadh, mar shampla, carr a thiomáint. I gcásanna áirithe tá dícháiliú éigeantach, agus i gcásanna eile is rogha leis an gcúirt é an dícháiliú a fhorchur.

Is iad na cineálacha dícháilithe is coitianta ná ciontaithe as cionta tiomána. Mar sin féin, faoi Chaibidil 4 d’Acht na gCuideachtaí 2014, is féidir duine, a chiontaítear ar díotáil i gcion coiriúil a bhaineann le cuideachta, a dhícháiliú ó phoist áirithe a shealbhú a bhaineann le cuideachta a rith, mar stiúrthóir.

Formhuinithe agus pointí pionóis

Forálann na hAchtanna um Thrácht ar Bhóithre do chóras droimscríobh. Is éard is droimscríobh ann iontráil ar thaifead ceadúnais duine ar ordú dícháilithe cúirte nó pointí pionóis. Tá tuilleadh eolais ar phointí pionóis sa doiciméad.

Orduithe do chiontóirí gnéis

Chomh maith leis na roghanna ginearálta pianbhreithe atá ar fáil do gach cion, is féidir le breitheamh roinnt orduithe sonracha a dhéanamh agus é ag déileáil le cionta gnéis. Déantar foráil dó seo ag an tAcht um Chiontóirí Gnéis 2001.

Is féidir le breitheamh na horduithe seo a leanas a dhéanamh más ciontóir gnéis ciontaithe thú:

Ordú fógartha: Cuireann sé d’oibleagáid ort d’ainm agus do sheoladh a chur in iúl do na Gardaí.

Teastas: Sonraíonn sé gur ciontaíodh sa chion gnéis thú, do phianbhreith, agus go bhfuil ceanglas fógartha ann.

Oibleagáid fógra a thabhairt d’fhostóirí: Má tá iarratas á dhéanamh agat ar fhostaíocht a bhaineann le rochtain nó teagmháil gan mhaoirseacht le leanbh nó duine le lag mheabhrach, caithfidh tú fógra a thabhairt don fhostóir nó d’fhostóir ionchasach faoi do chiontú i gcionta gnéis.

Ordú ciontóir gnéis: Má chreideann an Chúirt gur gá an pobal a chosaint uait, is féidir léi ordú den sórt sin a dhéanamh a chuireann cosc ​​ort gníomhaíochtaí áirithe a dhéanamh.

Ordú maoirseachta iar-scaoilte: Má mheasann an Chúirt go bhfuil gá leis féadfaidh sí coinníollacha a fhorchur ort maidir le scaoileadh saor ón bpríosún thú. Déanfaidh an tSeirbhís Phromhaidh agus na Gardaí maoirsiú ar na coinníollacha seo.

Tá tuilleadh eolais sna doiciméid ar Chlár na gCiontóirí Gnéis agus ar mhonatóireacht ar chiontóirí gnéis.

Orduithe do chiontóirí gáinneála drugaí

Thug an tAcht um Cheartas Coiriúil 2006 isteach córas do gháinneálaithe ciontaithe ar dhrugaí cosúil leis na cinn a luaitear do chiontóirí gnéis. Féadfaidh an chúirt ordú a dhéanamh a chuireann iallach ort d’ainm agus do sheoladh a chur in iúl do na Gardaí.

Ní dhéantar an t-ordú ach amháin má mheasann an chúirt go bhfuil sé chun leasa an leasa choitinn agus go bhfuil sé oiriúnach, i bhfianaise imthosca do cháis. Tá tuilleadh eolais ar fáil sa doiciméad ar Chlár na gCiontóirí Drugaí.

Baineann pianbhreitheanna íosta éigeantacha le cionta áirithe airm tine. Mar sin féin, tá discréid ar fáil don bhreitheamh don chéad chion. Áirítear ar na cionta arm tine a bhfuil feidhm ag an bpianbhreith íosta éigeantach dóibh:

• Seilbh arm tine le hintinn beatha a chur i mbaol: 10 mbliana príosúnachta ar a laghad
• Seilbh arm tine agus feithicil á ghlacadh agat gan údarás: 5 bliana príosúnachta ar a laghad
• Úsáid airm tine chun cabhrú le héalú: 10 mbliana príosúnachta ar a laghad
• Seilbh arm tine nó lón lámhaigh i gcúinsí amhrasacha: 5 bliana príosúnachta ar a laghad
• Airm tine a iompar le hintinn choiriúil: 5 bliana príosúnachta ar a laghad
• Bairille gunna gráin nó raidhfil a ghiorrú: 5 bliana príosúnachta ar a laghad