Bosca na mBocht sna Cúirteanna

Is féidir leis an mbreitheamh an cosantóir a ordú tabhartas a chur i mbosca cúirte na mbocht in ionad é/í a chiontú in ionchúisimh choiriúla a n-éistear leo sna cúirteanna íochtaracha (an Chúirt Dúiche, de ghnáth).

I bhfocail eile, in áit a bheith ciontaithe agus tréimhse phríosúnachta nó fíneáil reachtúil a ghearradh air/uirthi, tugann an cosantóir suim airgid do charthanas a chinneann an breitheamh.

Is féidir le suim éagsúil a bheith i gceist leis seo, ag brath ar an gcion. Cuireann an cosantóir an tsuim airgid seo i dtaisce sa chúirt, agus ansin íocann An tSeirbhís Chúirteanna an t-airgead leis an gcarthanas.

Níl aon reachtaíocht ann a threoraíonn an úsáid a bhaintear as boscaí cúirte na mbocht. Tá an córas reatha tagtha chun cinn le himeacht na mblianta. Eascraíonn sé as dlínse dlí choitinn an bhreithimh a lánrogha a fheidhmiú agus é/í ag gearradh pionós.

Nuair a dhéanann cúisí íocaíocht le bosca na mbocht, is gnách go gcuireann an breitheamh an Probation of Offenders Act, 1907 i bhfeidhm nó go ngearrann sé/sí pianbhreith ar fionraí air/uirthi.

Togra chun deireadh a chur le bosca na mbochtán cúirte

In 2005, d’fhoilsigh an Coimisiún um Athchóiriú an Dlí a dTuarascáil ar bosca cúirte na mbocht: promhadh ciontóirí (pdf). Déanann an tuarascáil seo moltaí chun bosca na mbochtán cúirte agus an Probation of Offenders Act 1907 a leasú.

D’fhoilsigh an Roinn Dlí agus Cirt agus Comhionannais Scéim Ghinearálta an Bille um Cheartas Coiriúil (Smachtbhannaí Pobail) i bhFeabhra 2014. Beartaítear sa Bhille seo deireadh a chur le bosca cúirte na mbocht agus Ciste Cúitimh reachtúil a chur ina ionad a bhainfidh le mionchionta lena ndéileálann an Chúirt Dúiche, ach níor foilsíodh seo go fóill.

Is í an chúis is mó a bhíonn le bosca cúirte na mbocht a úsáid ná, i dtuairim an bhreithimh, cé gur chruthaigh an t-ionchúiseamh a chás, nach cuí ciontú a iontráil. Mar shampla, mar gheall gur mionchion nó an chéad chion atá ann.

Is féidir le ciontú a chlárú i d’aghaidh difear suntasach a dhéanamh do do shaol trí dhíobháil a dhéanamh d’ionchais fostaíochta, gairmeacha beatha agus caidreamh sóisialta. Ar an gcúis seo, nuair a bhraitheann nach ndéanfaidh an saoránach athchiontú, is féidir leis an mbreitheamh a roghnú tabhartas do bhosca cúirte na mbocht a ghearradh orthu.

Agóidí in aghaidh bhosca cúirte na mbocht

D'fhoisigh an Coimisiún um Athchóiriú an Dlí tuarascáil ar bhosca na mbochtán cúirte (pdf) in 2005 agus fuarthas amach go bhfuil an córas éagórach do chiontóirí ó chúlraí eacnamaíocha éagsúla.

Is féidir le ciontóirí ar féidir leo íoc as an bhfíneáil ciontú a sheachaint agus níl aon rogha ag daoine nach féidir íoc aisti ach go gclárófar an ciontú ina leith. Chomh maith leis sin, ní bhaintear úsáid uilíoch as bosca na cúirte mbocht, agus b’fhéidir nach mbeidh an rogha ar fáil do roinnt ciontóirí, ag brath ar an áit a gcuirtear faoi thriail iad.

Tá buarthaí ann freisin maidir leis an easpa cuntasachta i dtaca le cistí a úsáid, anuas ar bhuarthaí go gcuirtear tabhartais le bosca cúirte na mbocht in ionad na bhfíneálacha a ghearrfadh Rialtas na hÉireann de ghnáth. Moladh gur chuí córas nua a bheith ann ina gcuirfí an t-airgead a bhailítear ar fáil d’íospartaigh na coireachta.

Níl aon nós imeachta socraithe ann maidir le conas a láimhseálfaidh an chúirt an próiseas.

Go ginearálta, má ordaíonn breitheamh go ndéanann tú tabhartas le bosca cúirte na mbocht agus má tá an acmhainn agat é sin a íoc, baileoidh Cláraitheoir na Cúirte an íocaíocht agus eiseoidh siad fáltas duit.

Mura bhfuil na cistí agat ar an láthair ach más féidir leat an tabhartas a íoc, déanfar socruithe duit go n-íocfaidh tú níos déanaí.

Cuireann an chúirt tabhartais ar aghaidh go dtí an carthanas/eagraíocht ábhartha.

Mura bhfuil na cistí agat le híoc nó má roghnaíonn tú gan tabhartas a dhéanamh, clárófar ciontú do do chion i d’aghaidh.

Tá eolas breise faoi bhosca cúirte na mbocht i do cheantar ar fáil ó do chúirt áitiúil. Is féidir teacht ar eolas teagmhála do chúirteanna ar fud na hÉireann anseo. Féadfaidh tú teacht ar fhaisnéis teagmhála do chúirteanna ar fud na hÉireann ar shuíomh Gréasáin na Seirbhíse Cúirteanna.

Foilsíonn an tSeirbhís Chúirteanna tuarascálacha bliantúla freisin a thaispeánann cé na carthanachtaí a bhain tairbhe as síntiúis bhosca na mbocht.