Nós imeachta um éilimh bheaga

Is seirbhís é an nós imeachta um éilimh bheaga (ar a dtugtar an Chúirt um Éilimh Bheaga freisin) a sholáthraíonn bealach neamhchostasach do thomhaltóirí agus do ghnóthais chun díospóidí a réiteach gan úsáid a bhaint as aturnae.

Cuireann oifigí áitiúla na Cúirte Dúiche an tseirbhís seo ar fáil. Chun an tseirbhís a úsáid, caithfidh an t-éileamh a bheith níos lú ná €2,000.

Cé hiad na páirtithe a bhíonn páirteach in éileamh?

Tugtar an t-éilitheoir ar an duine a dhéanann an t-éileamh. Tugtar an freagróir ar an duine a bhfuil éileamh déanta agat ina gcoinne.

Caithfidh an t-éilitheoir agus an freagróir a bheith ina gcónaí nó lonnaithe in Éirinn. Má tá ceachtar páirtí ina gcónaí nó lonnaithe i mballstát eile de chuid an AE, ba cheart an nós imeachta Eorpach um éilimh bheaga a úsáid.

Chun éileamh a dhéanamh, ní mór foirm iarratais ar an nós imeachta um éilimh bheaga (doc) a chomhlánú agus a sheoladh chuig Oifig na Cúirte Dúiche sa cheantar cuí.

Tá an fhoirm seo ar fáil ó oifigí áitiúla na Cúirte Dúiche áit ar féidir leis an bhfoireann cabhrú leat í a chomhlánú.

Is féidir an t-iarratas a chur isteach ar líne, tríd an bpost, nó go pearsanta ag oifig áitiúil na Cúirte Dúiche (féach ‘Cá háit a ndéanfaidh mé éileamh’ thíos).

Iarratas a dhéanamh ar líne

Is féidir iarratas a dhéanamh ar líne trí leas a bhaint as suíomh gréasáin na Seirbhíse Cúirteanna ar Líne. Beidh seoladh ríomhphoist agus cárta creidmheasa/dochair ag teastáil chun iarratas a dhéanamh ar líne, agus beidh ort Ainm Úsáideora agus pasfhocal a chruthú.

Agus an t-iarratas curtha isteach, beidh tú in ann stádas d’éilimh a rianú trí logáil isteach i gCuntas ar Líne na Seirbhíse Cúirteanna.

An fhoirm iarratais a chomhlánú

Tá sé tábhachtach agus an fhoirm iarratais á comhlánú an t-eolas riachtanach ar fad a chur ar fáil. Cabhróidh sé seo leis an gCláraitheoir um Éilimh Bheaga d’éileamh a phróiseáil. Mura féidir teacht ar réiteach, beidh sé níos fusa freisin foraithne nó ordú cúirte a fhorghníomhú, má dheonaítear ceann.

Tá 3 chuid éagsúla san fhoirm iarratais:

1. Éilitheoir
2. Freagróir
3. Éileamh

An tÉilitheoir

Ba cheart d’ainm, do sheoladh agus do shonraí teagmhála a chur ar fáil anseo más tusa an duine atá ag déanamh an éilimh.

Caithfidh gurb é/í an duine atá ag déanamh an éilimh:

• An duine a cheannaigh na hearraí lochtacha
• An duine a d’ordaigh go ndéanfaí an obair
• An duine dá ndearnadh damáiste dá maoin

An Freagróir

Ba cheart ainm, seoladh agus sonraí teagmhála an duine/na cuideachta a bhfuil tú ag déanamh an éilimh ina leith a chur ar fáil anseo. Ní mór duit a chinntiú go bhfuil na sonraí seo cruinn ionas gur féidir breithiúnas nó ordú cúirte a fhorghníomhú más gá.

Mura bhfuil tú cinnte faoi theideal ceart na cuideachta nó an ghnólachta, is féidir:

• Cuardach a dhéanamh ar shuíomh gréasáin na hOifige um Chlárú Cuideachtaí
• Déan teagmháil leis an Oifig um Chlárú Cuideachtaí ar an bhfón nó tríd an ríomhphost.

An tÉileamh

Ba cheart sonraí an éilimh a leagan amach go soiléir. I measc na sonraí seo, luaigh:

• An dáta a cheannaigh tú na hearraí nó na seirbhísí, an dáta a rinneadh an obair, nó an dáta a rinneadh damáiste don mhaoin
• Cad a tharla agus conas a láimhseáil tú é
• An chúis a bhfuil caingean chúirte á tógáil agat
• Cé mhéad airgead atá á éileamh agat

De ghnáth, ní féidir éileamh a dhéanamh ach ar an méid a d’íoc tú ar na hearraí nó a chaith tú ar na deisiúcháin. Ar an gcúis sin, ba chóir cóip de na doiciméid nó na hadmhálacha a thacaíonn leis an éileamh agus a léiríonn an méid airgid atá caillte agat a chur isteach freisin.

Tá tuilleadh eolais ar fáil ar shuíomh gréasáin na Seirbhíse Cúirteanna maidir le conas iarratas a dhéanamh.

Soláthraítear an nós imeachta um éilimh bheaga trí oifigí áitiúla na Cúirte Dúiche. Ní mór d’éileamh a dhéanamh chuig oifig na Cúirte Dúiche sa cheantar cuí.

Is éard atá i gceist leis an gceantar cuí ná ceann amháin nó níos mó de na catagóirí seo a leanas:

• Áit a bhfuil an duine a bhfuil an freagróir ina c(h)ónaí nó i mbun gnó
• An áit a ndearnadh an conradh
• An áit a ndearnadh an damáiste do mhaoin

Tá liosta de na Ceantair Chúirte Dúiche le fáil ar shuíomh gréasáin na Seirbhíse Cúirteanna.

Is féidir an nós imeachta a úsáid chun gearáin ó thomhaltóirí agus cineálacha áirithe díospóidí a réiteach.

Is féidir éilimh ó thomhaltóirí a dhéanamh faoi na nithe seo a leanas:

• Miondamáiste do mhaoin
• Earraí nó seirbhísí a cheannaítear le haghaidh úsáid phríobháideach ó dhuine a dhíolann na hearraí nó na seirbhísí sin le linn gnó
• Mura dtugtar éarlais chíosa ar ais i gcás cineálacha áirithe réadmhaoine ar cíos, amhail teach saoire nó árasán in áitreabh ina chónaíonn an tiarna talún freisin

Ní féidir an nós imeachta um éilimh bheaga a úsáid chun éilimh ó thomhaltóirí a dhéanamh maidir le fiacha, díobhálacha pearsanta, nó sáruithe ar chomhaontuithe léasaithe nó fruilcheannaigh.

An féidir le gnólacht éileamh a dhéanamh i gcoinne gnólachta eile?

Ó Eanáir 2010, is féidir le gnólachtaí éilimh a dhéanamh i gcoinne gnólachtaí eile maidir le conarthaí le haghaidh earraí nó seirbhísí a ceannaíodh.

Ní áirítear na cásanna seo a leanas, áfach:

• Sáruithe ar chomhaontuithe léasaithe
• Fiachais nó damáistí leachtaithe
• Comhaontuithe lena mbaineann an Acht um Chreidmheas Tomhaltóirí, 1995

Cuireann an t-éilitheoir an fhoirm iarratais isteach chuig an gCláraitheoir um Éilimh Bheaga ar líne, tríd an bpost, nó go pearsanta ag oifig áitiúil na Cúirte Dúiche (féach ‘Conas éileamh a dhéanamh’ thíos).

Cuirtear an freagróir ar an eolas faoin éileamh agus seoltar cóip dó sa phost.

Cad a tharlaíonn tar éis dom m'éileamh a chur isteach?

Ag an gcéim seo, is féidir leis an bhfreagróir ceann amháin díobh seo a leanas a dhéanamh:

• Is féidir leo glacadh leis an éileamh
• Féadfaidh siad an t-éileamh a dhíospóid
• Is féidir leo frithéileamh a dhéanamh
• Féadfaidh siad neamhaird a dhéanamh den éileamh

De ghnáth, bíonn 15 lá féilire ag an bhfreagróir chun freagra a thabhairt ach is féidir athrú teacht air seo, ag brath ar oifig na Cúirte Dúiche.

Glacann an freagróir leis an éileamh

Glacann an freagróir leis an éileamh agus cuireann sé sin in iúl don Chláraitheoir trí Fhoirm um Fhógra Glactha Dliteanais (doc).

Tá 4 rogha ag an bhfreagróir ansin.

1. Comhaontaíonn siad an méid atá á éileamh a íoc

Comhaontaíonn an freagróir an t-éilitheoir a íoc láithreach le seic, ordú poist, nó ordú airgid. Cuirtear é seo chuig an gCláraitheoir chun an cheist a réiteach.

2. Comhaontaíonn siad le haisíocaíocht choinníollach

Comhaontaíonn an freagróir an méid iomlán a aisíoc leat a luaithe a chomhlíontar coinníollacha áirithe, mar shampla, nuair a gheofar na hearraí a ceannaíodh ar ais. Ní mór don Chláraitheoir a chinntiú go gcomhaontaíonn tusa leis seo.

3. Comhaontaíonn siad le breithiúnas

Toilíonn an freagróir le breithiúnas, rud a chiallaíonn go dtugann siad don chúirt rialú a dhéanamh ina gcoinne sa chás. Ciallaíonn sé seo nach n-íocfaidh siad go dtí go mbeidh athbhreithniú déanta ag breitheamh sa Chúirt Dúiche agus breithiúnas tugtha sa chás.

Déanfaidh tú Mionnscríbhinn Fiachais a mhionnú agus eiseofar Fógra faoi Íocaíocht don fhreagróir. Tá 28 lá féilire ag an bhfreagróir íocaíocht a dhéanamh, agus mura ndéanann siad é sin, tabharfar foraithne duit lena thabhairt don Sirriam. Cabhróidh an Cláraitheoir leat tabhairt faoin bpróiseas seo (féach ‘Do bhreithiúnas a fhorfheidhmiú’ thíos).

4. Iarrann siad deis íocaíocht a dhéanamh i dtráthchodanna

Is mian leis an bhfreagróir an méid a éilítear a íoc i dtráthchodanna. Ní mór don Chláraitheoir a chinntiú go gcomhaontaíonn tusa leis seo.

Má ghlacann tú leis an iarratas seo agus má theipeann ar an bhfreagróir na híocaíochtaí a chomhlánú, is féidir é sin a chur in iúl don Chláraitheoir agus tabharfar foraithne don Sirriam duit.

Cuireann an freagróir i gcoinne an éilimh

Cuireann an freagróir i gcoinne an éilimh agus cuireann sé sin in iúl don Chláraitheoir trí Fhoirm um Fhógra Díospóide (doc) a chomhlánú.

Seolann an Cláraitheoir cóip den Fhógra Díospóide chugat agus déanann sé iarracht an díospóid a réiteach. Mura féidir teacht ar réiteach, cuirtear an cás ar aghaidh lena éisteacht sa Chúirt Dúiche.

Frithéilimh an fhreagróra

Leagann an freagróir a rún amach chun frithéileamh a dhéanamh (éileamh a ghlacadh i do choinne).

Cuireann an freagróir an Cláraitheoir ar an eolas tríd an bhfoirm um Fhógra Díospóide a chomhlánú le sonraí an fhrithéilimh. Ní mór don fhreagróir an táille €25 a íoc.

Cuirfidh an Cláraitheoir ar an eolas tú faoin bhfrithéileamh agus roinnfidh sé cóip de na sonraí leat, agus cuirfear an cás ar aghaidh lena éisteacht sa chúirt.

Ní thugann an freagróir freagra ar an éileamh

Mura dtugann an freagróir freagra ar an éileamh laistigh den chreat ama sonraithe, meastar go bhfuil sé/sí tar éis glacadh leis an éileamh. Ón bpointe seo, is ionann an nós imeachta agus dá mba thoiligh siad le breithiúnas.

Déanfaidh tú Mionnscríbhinn Fiachais a mhionnú agus eiseofar Fógra faoi Íocaíocht don fhreagróir. Tá 28 lá féilire ag an bhfreagróir íocaíocht a dhéanamh, agus mura ndéanann siad é sin, tabharfar foraithne duit lena thabhairt don Sirriam. Cabhróidh an Cláraitheoir leat tabhairt faoin bpróiseas seo.

Éisteacht Chúirte

Má tá do chás curtha ar aghaidh lena éisteacht sa Chúirt Dúiche, gheobhaidh tú litir ó oifig na Cúirte Dúiche maidir le dáta agus am na héisteachta cúirte, agus suíomh na cúirte féin.

Éistfear an cás go poiblí mar chuid de ghnáthshuí den Chúirt Dúiche. Seans gur mhaith leat comhairle dlí a fháil.

Faoi dhlí na hÉireann, ní mór do ghnólacht ionadaíocht dhlíthiúil a bheith aige sa chúirt.

Má thugtar breithiúnas san éileamh, tá 28 lá féilire ag an bhfreagróir cloí leis an mbreithiúnas. Mura gcomhlíonann siad laistigh den chreat ama seo, seans go mbeidh ort do bhreithiúnas a fhorfheidhmiú.

Chun do bhreithiúnas a fhorfheidhmiú, ní mór cloí leis na céimeanna seo a leanas:

1. Ní mór duit dul i dteagmháil leis an gCláraitheoir um Éilimh Bheaga chun é a chur ar an eolas.
2. Tugann an Cláraitheoir foraithne duit.
3. Tugann tú an fhoraithne don Sirriam nó do Chláraitheoir Contae lena forghníomhú.
4. Téann an Sirriam nó an Cláraitheoir Contae chuig an bhfreagróir chun earraí nó airgead de réir an luacha atá leagtha amach san fhoraithne a urghabháil.

Is féidir tuilleadh eolais a fháil faoin nós imeachta um éilimh bheaga ar shuíomh gréasáin na Seirbhíse Cúirteanna. Tá tuilleadh eolais agus cúnaimh ar fáil ón gCláraitheoir um Éilimh Bheaga.

An gcaithfidh mé íoc chun breithiúnas a fhorghníomhú?

Beidh ort táille bheag a íoc leis an Sirriam nó leis an gCláraitheoir Contae chun an breithiúnas a fhorghníomhú. Má éiríonn leis an Sirriam nó leis an gCláraitheoir Contae an fhoraithne a fhorghníomhú, aisíocfar leat an táille chun an breithiúnas a fhorghníomhú.

An féidir achomharc a dhéanamh i gcoinne chinneadh na cúirte?

Mura bhfuil tú féin nó an freagróir sásta le cinneadh na Cúirte, tá sé de cheart ag ceachtar agaibh achomharc a dhéanamh chuig an gCúirt Chuarda. Ní mór iarratas ar achomharc a dhéanamh chuig an gcúirt laistigh de 14 lá, ach is féidir iarratas a dhéanamh chun síneadh a chur leis an gcreat ama seo.

Gach seans go mbeidh ionadaíocht dhlíthiúil ag an bhfreagróir agus is féidir leis an mbreitheamh costais a dhámhachtain i do choinne; mar sin tá sé tábhachtach breithniú cúramach a dhéanamh ar aon chinneadh chun achomharc a dhéanamh.

Cosnaíonn sé €25 éileamh a dhéanamh tríd an nós imeachta um éilimh bheaga. Tá an táille seo iníoctha sna bealaí seo a leanas:

• Dréacht bainc
• Ordú poist
• Litir ó aturnae
• Seic (le cárta ráthaíochta)
• Cárta creidmheasa/dochair (má dhéanann tú iarratas ar líne)

Ba cheart dréachtaí bainc, orduithe poist agus seiceanna a bheith iníoctha leis ‘an tSeirbhís Cúirteanna’.

Má dhiúltaítear d’éileamh toisc nach bhfuil sé oiriúnach don nós imeachta um éilimh bheaga, aisíocfar an táille leat.

Má ghlactar le d’éileamh mar éileamh atá oiriúnach don nós imeachta um éilimh bheaga, ní aisíoctar an táille, fiú má éiríonn le d’éileamh.

Is féidir tuilleadh eolais a fháil faoin nós imeachta um éilimh bheaga ar shuíomh gréasáin na Seirbhíse Cúirteanna.