Cás Sibhialta a thógáil

Is gnách go mbíonn díospóidí príobháideacha i gceist le cásanna sibhialta idir daoine nó eagraíochtaí, ar nós, díospóidí ina bhfuil baint ag timpistí nó sáruithe ar chonradh. Sula gcuirtear tús le himeachtaí i do chás sibhialta, tiocfaidh roinnt saincheisteanna aníos, ar nós treoracha a thabhairt d’aturnae agus an cheist a bhaineann le costas an cháis.

Chun tús a chur le himeachtaí, ní mór duit cáipéis scríofa chúirte a eisiúint agus a sheirbheáil, ar a dtugtar eascaire nó pléadáil.

Ní bhaineann go leor cásanna an chúirt amach mar gheall go réitítear iad roimh ré. Mínítear inár gcáipéis, réiteach éileamh na saincheisteanna a bhaineann le réitigh agus lóisteálacha.

I ndiaidh chás na cúirte, mura bhfuil tú sásta leis an toradh, féadfaidh tú an cinneadh a achomharc.

Saghsanna d’éileamh sibhialta

Má tá cás á ghlacadh agat, tá roinnt saghsanna d’éilimh shibhialta is féidir leat a ghlacadh chun na cúirte.

Éilimh ar dhíobhálacha pearsanta iad go leor éileamh a dhéantar mar thoradh ar thimpistí um thrácht ar bhóithre, timpistí san ionad oibre agus sleamhnú nó tuisliú nó titim i siopa, ar bhóthar nó in áit phoiblí. Is tábhachtach a thabhairt faoi deara nach féidir leat tabhairt faoi chaingean díobhálacha pearsanta trí na cúirteanna gan d’éileamh a sheoladh ar aghaidh chuig próiseas an Bhoird Mheasúnaithe Díobhálacha Pearsanta ar dtús.

B’fhéidir go bhfuil éileamh agat bunaithe ar shárú conartha nó má chuir comharsan isteach ort taitneamh a bhaint as do réadmhaoin – éilimh núise.

Saghas eile d’éileamh is ea éileamh ar dhamáistí mar thoradh ar chlúmhilleadh, is é sin, nuair a bhaintear den cháil atá ar dhuine mar thoradh ar neamhfhírinní faoin duine a fhoilsiú ar aon bhealach, ó bhéal nó i scríbhinn.

B’fhéidir go bhfuil éileamh agat maidir le húinéireacht talún nó b’fhéidir gur féidir leat iarraidh ar an gcúirt socruithe a eagrú maidir le cliseadh pósta.

Cén chúirt?

Braithfidh cibé acu an éistear le do chás sa Chúirt Dúiche, sa Chúirt Chuarda nó san Ard-Chúirt ar luach do cháis, is é sin, cé mhéid a éilíonn tú ar cheart don chosantóir a íoc leat.

Má gortaíodh thú i dtimpiste, déanfaidh d’ionadaithe dlí measúnú ar do chás trí bhreithniú a dhéanamh ar thuairiscí dochtúirí faoi chineál agus méid do chuid díobhálacha agus an phrognóis don todhchaí.

Tá an chumhacht ag an gCúirt Dúiche a mhéid le €15,000 a bhronnadh ort i ndamáistí. Tá an chumhacht ag an gCúirt Dúiche a mhéid le €75,000 a bhronnadh ort i ndamáistí. Tá cumhacht neamhtheoranta ar an Ard-Chúirt chun damáistí a bhronnadh.

Is tábhachtach a thabhairt faoi deara, má éistear le do chás sa Chúirt Chuarda agus má bhronntar níos lú ná €15,000 ort i ndamáistí nó má éistear le do chás san Ard-Chúirt agus má bhronntar níos lú ná €75,000 i ndamáistí, féadtar pionós a ghearradh ó thaobh costas de.

Ciallaíonn seo, fiú má d’éirigh leat i do chás, b’fhéidir go mbeidh dualgas ort na costais bhreise a thabhaigh an dá thaobh mar gheall gur éisteadh leis an gcás sa chúirt ní b’uachtaraí.

Teorainneacha ama le haghaidh caingne

Déantar na teorainneacha ama chun tús a chur le himeachtaí a reachtú i Reacht na dTréimhsí, 1957.

Faoin Acht um Dhiteanas Sibhialta agus Cúirteanna, 2004, ní mór tús a chur le héileamh ar dhíobhálacha pearsanta laistigh de 2 bhliain.

Ní mór éileamh atá bunaithe ar núis, is é sin, nuair a chuir duine isteach ar an taitneamh a bhaineann tú as do réadmhaoin, a dhéanamh laistigh de 3 bliana tar éis na núise.

Ní mór éileamh bunaithe ar shárú conartha a dhéanamh laistigh de 6 bliana tar éis an tsáraithe.

Ní mór éileamh bunaithe ar chlúmhilleadh a dhéanamh laistigh de 1 bhliain tar éis an fhoilsithe.

Ní mór cásanna a bhaineann le talamh a dhéanamh go ginearálta laistigh de 12 bhliain.