Nósanna Imeachta na Cúirte Dúiche

Sa Chúirt Dúiche, tugtar an t-éilitheoir ar an duine a bhfuil tús á chur acu leis an gcás, is é sin, an duine a bhfuil agairt á dhéanamh acu. Tugtar an freagróir ar an duine a bhfuil agairt á dhéanamh orthu.

Chun tús a chur le himeachtaí, is é sin, chun tús a chur le caingean dlí, ullmhaíonn agus seirbheálann aturnae an éilitheora fógra éilimh ar an bhfreagróir. Tugann aturnae an fhreagróra freagairt le láithreas agus cosaint lena thaispeáint go mbeartaíonn siad chun an cás a chosaint.

Anuas air sin, féadfaidh siad ráiteas frithéilimh a áireamh leis an láithreas agus an chosaint má chreideann siad go bhfuil éileamh acu i leith an éilitheora.

Eisítear fógra éilimh chun tús a chur le himeachtaí sa Chúirt Dúiche. De ghnáth, ullmhaíonn aturnae an éilitheora fógra éilimh. Ní mór an fógra éilimh a chomhdú lena eisiúint agus an dleacht stampála a íoc air ag oifig na Cúirte Dúiche.

Ábhar an fhógra

Ní mór go gcuimsítear an fhaisnéis a leanas i bhfógra an éilimh:

• Cur síos ar na páirtithe. Ní mór go luafar san fhógra ainm iomlán, seoladh, gairm, sonraí aturnae agus an seoladh chun cáipéisí a sheoladh chuige i gcás an éilitheora agus an fhreagróra (sa chás gur féidir).
• Ráiteas ar an éileamh a leagtar amach in ailt uimhrithe. Ní mór go leagfar amach san fhógra go soiléir agus go gonta na líomhaintí atá á ndéanamh ag an éilitheoir agus an méid nó an réiteach eile atá á lorg. Ní mór go gcuimseofar ann liosta den chomhfhreagras agus gach cáipéis eile ar a mbraitheann an t-éileamh. Ba cheart go dtabharfadh sé le fios go soiléir don fhreagróir go bhfuil cás aige nó aici atá le freagairt.
• Ní mór go luaitear san fhógra limistéar cuí na Cúirte Dúiche ina bhfuil an t-éileamh á dhéanamh.
• Ní mór go leagtar amach san fhógra, más mian leis an bhfreagróir an t-éileamh a admháil, gur cheart dóibh teagmháil a dhéanamh leis an éilitheoir laistigh de 10 lá tar éis gur seirbheáladh an fógra orthu agus a chomhaontú chun an t-éileamh agus na costais a íoc. Ní leanfar leis na himeachtaí ansin.
• Ní mór go mínítear san fhógra cén bearta ar ghá don fhreagróir a ghlacadh más mian leo cur in aghaidh an éilimh.
• Ní mór don fhógra a bheith sínithe ag an éilitheoir nó ag a n-aturnae.

Tá fáil ar chóip d’fhógra éilimh ar dhamáistí ginearálta ar láithreán gréasáin na Seirbhíse Cúirteanna.

An fógra a sheirbheáil

Eiseoidh Cléireach na Cúirte Dúiche an fógra éilimh don aturnae lena sheirbheáil ar an bhfreagróir. Tá dhá bhealach ann chun an fógra éilimh a sheirbheáil:

• An fógra a sheirbheáil go pearsanta
• An fógra a chur sa phost cláraithe réamhíoctha

Féadtar cóip a thabhairt den fhógra don fhreagróir go pearsanta nó do chéile, páirtnéir sibhialta, leanbh, fostaí nó gníomhaí an fhreagróra ag áit chónaithe nó ag áit oibre dheireanach an chosantóra a rabhthas feasach orthu, a fhad agus nach bhfuil an duine sin faoi 16 bliana d’aois

Féadtar cóip den fhógra a sheoladh sa phost cláraithe réamhíoctha chuig áit chónaithe nó áit ghnó dheireanach an fhreagróra a rabhthas feasach orthu.

Nuair a fhaigheann freagróir fógra éilimh, ní mór dóibh a roghnú chun an cás a chosaint nó gan é a chosaint.

Más tú féin an freagróir agus más mian leat a admháil gur tusa a rinne an éagóir agus cosc a chur ar an gcás ó dhul a fhad leis an gcúirt, ní mór duit teagmháil a dhéanamh le haturnae an éilitheora laistigh de 10 lá tar éis an fógra éilimh a fháil agus a chomhaontú chun an t-éileamh agus na costais a íoc.

Má chreideann tú nach bhfuil an t-éilitheoir i dteideal na damáistí a fháil atá á lorg uait agus más mian leat an cás a chosaint sa chúirt, ní mór duit:

• Láithreas agus cosaint a sheirbheáil ar an éilitheoir nó ar aturnae an éilitheora, agus
• Cóip den láithreas a chomhdú le cléireach na Cúirte Dúiche

Ábhar láithris agus cosanta

Luaitear sa láithreas agus sa chosaint:

• Ceantar na Cúirte Dúiche
• Ainmneacha an éilitheora agus an fhreagróra
• Sonraí an fhreagróra
• “Go mbeartaíonn an fhreagróir chun an fógra éilimh seo a chosaint”
• Ráiteas ar bhunúis na cosanta, a leagtar amach in ailt uimhrithe

Ní mór go luaitear i mbunúis na cosanta cén cinn de na fíricí i ráiteas éilimh an éilitheora a dhéantar a admháil, nach ndéantar a admháil nó a shéantar agus na cúiseanna atá leis an bhfíric a shéanadh. Ní mór go gcuimsítear liosta den chomhfhreagras agus de cháipéisí eile ar a mbraithfidh an freagróir i dtriail. Má tá frithéileamh á dhéanamh, ní mór fógra agus ráiteas frithéilimh a chur san áireamh chomh maith.

Ní mór don láithreas agus an chosaint a bheith dátaithe agus sínithe ag an bhfreagróir nó a n-aturnae.

Tá fáil ar chóip de láithreas agus cosaint (ginearálta) ar láithreán gréasáin na Seirbhíse Cúirteanna.

An láithreas agus an chosaint a sheirbheáil

Ní mór an láithreas agus an chosaint a sheoladh chuig an éilitheoir laistigh de 28 lá tar éis an fógra éilimh a fháil. Mura seolann tú go tráthúil é, féadfaidh an t-éilitheoir iarratas a dhéanamh ar an gcúirt ar bhreithiúnas mainneachtana. Ciallaíonn seo, mar gheall nár thaispeáin tú go mbeartaíonn tú an cás a chosaint, go nglactar leis gur admháil tú an t-éileamh a rinneadh i do choinne. Ní bheidh aon éisteacht ann – ní gá ach don chúirt ordú a dhéanamh ar bhreithiúnas a thabhairt i d’éadan.

Nuair a fhaigheann tú fógra éilimh, féadfaidh tú a chinneadh ní hamháin nach ndearna tú aon rud mícheart agus nár cheart an t-éileamh a dhéanamh i do choinne, ach gur tharla go ndearna an t-éilitheoir díobháil duitse. Faoi na cúinsí siúd, b’fhéidir gur mian leat éileamh a dhéanamh i leith an éilitheora ar dhamáistí.

Chun éileamh a dhéanamh i leith an éilitheora, (ar a dtugtar frithéileamh), ní mór duit fógra agus ráiteas frithéilimh a chur san áireamh sa láithreas agus sa chosaint, nach mór a chomhdú le cléireach na Cúirte Dúiche agus a sheirbheáil ar an éilitheoir.

Ábhar frithéilimh

Ní mór go luaitear san fhógra frithéilimh go ndéanann an freagróir frithéileamh i leith an éilitheora.

Ní mór an ráiteas frithéilimh a leagann amach in ailt uimhrithe. Ní mór go leagtar amach ann go soiléir agus go gonta na líomhaintí atá á ndéanamh ag an bhfreagróir agus an méid nó an réiteach eile atá á lorg. Ní mór go gcuimsítear ann liosta den chomhfhreagras agus de na cáipéisí eile go léir ar a mbraitheann an frithéileamh.

Ag aon tráth sula seirbheáiltear láithreas agus cosaint nó nuair a sheirbheáiltear iad, féadfaidh an freagróir iarratas a dhéanamh ar an éilitheoir ar fhógra a iarrann ar chóipeanna de cháipéisí chun cóip a fháil d’aon cháipéis nó na cáipéisí go léir a liostaítear sa ráiteas éilimh. Ina theannta sin, féadfaidh an freagróir iarratas a dhéanamh ar an éilitheoir ar fhógra a iarrann ar bhreis sonraí chun breis sonraí a fháil ar cheisteanna sonraithe a sholáthar sa ráiteas éilimh. Má iarradh ar bhreis sonraí, féadfaidh an freagróir cosaint leasaithe a sheirbheáil agus a chomhdú tráth nach déanaí ná 28 lá i ndiaidh go bhfaightear na sonraí breise.

Ar an nós céanna, laistigh de 28 lá tar éis an chosaint a fháil, féadfaidh an t-éilitheoir iarratas a dhéanamh ar an bhfreagróir ar chóipeanna de gach ceann de na cáipéisí a fháil a liostaítear sa chosaint agus ar shonraí breise.

Nuair a rinne an freagróir an láithreas agus an chosaint a sheirbheáil agus a chomhdú, féadfaidh an t-éilitheoir fógra trialach a sheirbheáil ar an bhfreagróir. Mura gcomhaontaítear ar a mhalairt, ba cheart fógra trialach 10 lá, ar a laghad, a thabhairt. Caithfear an fógra a chomhdú le cléireach na Cúirte Dúiche gan mhoill i ndiaidh gur seirbheáladh é.

Má theipeann ar an éilitheoir fógra trialach a sheirbheáil laistigh de 10 lá i ndiaidh cosaint an fhreagróra a fháil, féadfaidh an freagróir fógra trialach a sheirbheáil ar an éilitheoir. Mar rogha air sin, féadfaidh an freagróir iarratas a dhéanamh leis an gCúirt trí fhógra rúin chun an t-éileamh a dhíbhe mar gheall ar easpa ionchúisimh.

Caithfidh pé duine a bhfuil an fógra trialach á chomhdú aige/aici an méid a leanas a chomhdú leis an gcléireach ag an tráth céanna, go mbainfidh an breitheamh úsáid as:

• Sraith cóipeanna de na pléadálacha, ina measc critéir, agus aon mhionscríbhinní sa chás, i seicheamh croineolaíoch
• Sraith cóipeanna d’aon chomhfhreagras ar bhraith ceachtar páirtí air, i seicheamh croineolaíoch
• Cóipeanna d’aon cháipéisí eile a ordaítear iad a chomhdú

Chomh maith leis sin, féadtar iad a ordú chun ceistneoir um bainistíocht cáis a comhlánaíodh a chomhdú.

Go ginearálta, déantar an t-éileamh a chur síos chun trialacha ag an gcéad suí eile a bhíonn ar fáil i ndiaidh thréimhse an fhógra.

Mar seo a leanas an dleacht stampála nach mór a íoc nuair a eisítear fógra éilimh:

Is é an táille chun frithéileamh a chomhdú ag oifig na Cúirte Dúiche €15. Tá faisnéis ar láithreán gréasáin na Seirbhíse Cúirte ar tháillí eile na Cúirte Dúiche.

Gearrfaidh d’aturnae táillí ar a gcuid seirbhísí. Tá fáil ar sceideal de chostais aturnae (pdf) ar láithreán gréasáin na Seirbhíse Cúirteanna.

Tá fáil ar bhreis faisnéise ar rialacha na Cúirte Dúiche agus ar fhoirmeacha ar láithreán gréasáin na Seirbhíse Cúirteanna.