An Bord um Thionóntachtaí Cónaithe

Bunaodh an Bord um Thionóntachtaí faoin Acht um Thionóntachtaí Cónaithe 2004 chun an earnáil phríobháideach cíosa a rialú. Tugadh an Bord um Thionóntachtaí Cónaithe Príobháideacha (BTCP) air ar dtús ach athraíodh a ainm go dtí an Bord um Thionóntachtaí Cónaithe (BTC), nuair a tugadh comhlachtaí tithíochta ceadaithe (AHBanna) faoina shainchúram in 2015 leis an Acht um Thionóntachtaí Conaithe (Leasu) 2015. In 2019 tháinig cóiríocht a bhaineann go sonrach le mic léinn faoi shainchúraim an BTC. Ciallaíonn sé seo go bhfuil an chuid is mó de na cearta céanna ag tionóntaí i gcóiríocht mac léinn ar leith agus atá ag tionóntaí príobháideacha. Tugadh an t-athrú seo isteach faoin Acht um Thionóntachtaí Cónaithe (Leasú), 2019.

Is iad príomhfheidhmeanna an BTC:

• Clár a choinneáil de thionóntachtaí cónaithe príobháideacha, de thionóntachtaí comhlachtaí tithíochta ceadaithe agus de thionóntachtaí cóiríochta a bhaineann go sonrach le mic léinn
• Seirbhís réitigh díospóide a sholáthar do thionóntaí agus tiarnaí talún
• Taighde a dhéanamh ar an earnáil cíosa phríobháideach
• Comhairle bheartais a sholáthar don Rialtas maidir leis an earnáil cíosa phríobháidigh

Déileálann na hAchtanna um Thionóntachtaí Cónaithe le rialáil na hearnála tithíochta príobháidí ar cíos, an earnáil comhlachtaí tithíochta ceadaithe agus cóiríocht a bhaineann go sonrach le mic léinn. Leagann na hAchtanna amach cearta agus oibleagáidí tiarnaí talún agus tionóntaí sna hearnálacha seo. Ní bhaineann siad le cineálacha áirithe maoine ar cíos.

Cineálacha maoine ar cíos atá díolmhaithe ón reachtaíocht um thionóntachtaí cónaithe

Ní bhaineannna hAchtanna um Thionóntachtaí cónaithe leis na cineálacha maoine ar cíos seo a leanas:

• Ligin gnó
• Ligin saoire
• Maoine a bhí faoi rialú cíosa roimhe seo nó tionóntachtaí léasa fadchónaithe (baineann reachtaíochta ar leith leo)
• Seomra atá ar cíos agat i dteach do thiarna talún
• Maoine ina gcónaíonn céile, tuismitheoir nó leanbh an tiarna talún. Baineann sé seo le socruithe teaghlaigh neamhfhoirmiúla nuair nach bhfuil comhaontú tionóntachta i scríbhinn. Mar sin féin, clúdaíonn an tAcht comhaontuithe forimiúla idir baill teaghlaigh, mar shampla nuair a síníodh léas
• Tithíocht údaráis áitiúil

Níl feidhm ag Cuid 4 d'Acht 2004 (a dhéileálann le cinnteacht seilbh) maidir le:

• Cíosanna a bhaineann le fostaíocht - uaireanta tugtar tithe 'ceangailte' orthu seo sa mhéid is go bhfuil siad ceangailte leis an bpost agus ní mór duit an réadmhaoin a fhágáil nuair a thagann deireadh leis an bpost, agus
• Cóiríocht a bhaineann go sonrach le mic léinn
• Maoine idirthréimseacha ligthe ar cíos ag comhlachtaí tithíochta ceadaithe

Chomh maith leis sin, má tá árasán nó árasán ar cíos agat a bhí mar chuid de phríomhtheach an tiarna talún ar dtús, is féidir le do thiarna talún rogha a dhéanamh chun diúltú ó fhorálacha Chuid 4 maidir le slándáil tionachta. Léigh tuilleadh inár leathanach ar Cóiríocht a roinnt le do thiarna talún.

Tionóntachtaí a chlárú

Coinníonn an BTC clár náisiúnta tionóntachtaí. Ní mór gach tionóntacht chónaithe phríobháideach, tionóntacht comhlacht tithíochta ceadaithe agus tionóntacht lóistín a bhaineann go sonrach le mic léinn a bheith cláraithe leis an BTC. Ón 4 Aibreán 2022, ní mór do thiarnaí talún a dtionóntachtaí a chlárú gach bliain, laistigh de mhí ón dáta a thosaigh an tionóntacht. Féadfar fíneáil suas le €4,000 a ghearradh ar thiarnaí talún nach gcláraíonn a dtionóntachtaí agus féadfar iad a chur i bpríosún má chiontaítear iad.

Léigh tuilleadh ar ár leathanach ar thionóntacht a chlárú agus ar shuíomh Gréasáin an BTC.

Is féidir leis an BTC faisnéis a roinnt le húdaráis áitiúla, a chuireann na rialacháin a bhaineann le caighdeáin agus leabhair chíosa i bhfeidhm. Fédfaidh sé faisnéis a roinnt leis an Roinn Coimirce Sóisialaí agus leis na Coimisinéirí ioncaim freisin.

Oiliúint chreidiúnaithe do thiarnaí talún

Cuireann an BTC oilliúint saoir in aisce ar fáil do thiarnaí talún trína sheisiúin oiliúna um Thiarnaí Talún Creidiúnaithe ag BTC: BetterLet chun cabhrú le tiarnaí talún a dtionóntachtaí a bhainistiú agus coinneáil suas chun dáta leis na hathruithe polasaí agus reachtaíochta san earnáil.

Chun a bheith i do thiarna talún creidiúnaithe, ní mór duit freastal ar sheisiún oiliúna aon lae atá deartha chun tú a chur ar an eolas faoi do chearta agus freagrachtaí mar thiarna talún, agus cearta agus freagrachtaí do thionóntaí. Déan teagmháil leis an BTC chun tuilleadh a fháil amach faoi na seisiúin oiliúna atá le teacht.

Réiteach díospóide

Soláthraíonn an BTC seirbhís rúnda réitithe díospóide. Féadfaidh tú tús a chur leis an bpróiseas um réiteach díospóide más tionónta, tiarna talún thú nó má tá tionchar díreach ag fadhb ort (mar shampla, más comharsa thú). Ní féidir le tiarna talún nach bhfuil an tionóntacht cláraithe aige leis an BTC an tseirbhis réitigh díospóide a úsáid, ach is féidir lena thionónta é a úsáid.

Léigh tuilleadh iár ndoiciméad ar aighnis a réiteach agus ar shuíomh Gréasáin an BTC.

Tiarnaí talún a imscrúdú agus a cheadú

Tá aonad imscrúdatuihe agus smachtbhannaí ag an BTC, a bhfuil an chumhacht aige:

• Imscrúdú a dhéanamh ar thiarnaí talún a bhfuil an reachtaíocht um thionóntachtaí cónaithe sáraithe acu, mar shampla, mura gcláraíonn siad a dtioinóntachtaí nó mura gcomhlíonann siad rialacha Criosanna Brú Cíosa
• Rabhadh nó smachtbhanna ar thiarnaí talún a ngearrtar fíneáil suas le €15,000 orthu mura gcomhlíonann siad a ndualgais mar thiarna talún

Úsáideann an BTC na cumhachtaí seo chun monatóireacht agus forfheidmiú a dhéanamh aran reachíiocht go háirithe maidir le Criosanna Brú Cíosa agus fógraí foirceanta tionóntachta. Tugadh na cumhachtaí breise seo isteach faoin Acht um Thionóntachtaí Cónaithe (Leasú), 2019.

Taighde agus faisnéis

Tá roinnt tuarascálacha taighde foilsithe ag an BTC ar shaincheisteanna san earnáil cíosa phríobháideach agus foilsíonn sé Innéacs Cíosa ráithiúil freisin. Cuireann sé raon leathan faisnéise ar fáil do thionóntaí, tiarnaí talún agus gníomhairí, mar aon le foirmeacha samplacha agus foilseacháin eile, mar an Good/Tenant Guide (pdf).

Táillí clárúcháin

Is é €40 in aghaidh na bliana an buntáille chun tionóntacht phríobháideach ar cíos, tionóntacht a bhaineann go sonrach le mic léinn nó le costas cíosa a chlárü leis an BTC. Is é €20 sa bhliain an táille chun tionóntacht AHB a chlárú. Ní bhaineann na rátaí seo ach amháin má fhaigheann an AHB an t-iarratas comhlánaithe laistigh de mhí ó thús na tionóntachta. Tá táillí déanacha i gceist má fhaightear iarratas níos mó ná mí déanach. Tá díolúintí ó tháillí clárúcháin bliantúla do thionóntachtaí áirithe. Faigh tuilleadh faisnéise ar ár leathanach maidir le tionóntacht a chlárú.

Réiteach díospóide

Déileálann an BTC le díospóidí idir tiarnaí talún agus tionóntaí. Tá 2 chéim i bpróiseas réitigh díospóide an BTC. Is éard atá i gCéim 1 ná idirghabháil nó breithniú faoi rún. Ciallaíonn idirghabháil go gcabhraíonn idirghabhálaí neamhchlaonta leis na páirtithe teacht ar chomhaontú le chéile, agus is é an bhreith a dhéanann breithneoir ar an gcás. Is éard atá i gCéim 2 ná achomharc ar chinneadh an idirghabhálaí nó breithneora, ar éisteacht phoiblí é ag Binse Tionóntachta de thriúr.

Is iad seo a leanas na táillí as iarratas a chur isteach chuig an BTC ar réiteach díospóide:

Clárú

Is féidir leat tionóntacht a chlárú ar líne nó tríd an bpost nó ríomh-phost.

Cláraíonn tú ar líne le córas nua ar líne an RTB. Chun tionóntacht a chlarú tríd an bpost nó le ríomh-phost, íoslódáil an Fhoirm Iarratais ar Chlárú Tionóntachta, comhlánaigh í agus seol ar ais chuig an BTC í.

Aighnis

Is féidir leat díospóid a chur isteach ar líne.

Mura bhfuil tú sásta leis an tseirbhís a chuireann an BTC ar fáil féadfaidh tú teagmháil a dhéanamh leo chun gearán foirmiúil a dhéanamh. Ba chóir duit:

• Déan an gearán a luaithe agus is féidir tar éis don cheist tarlú
• Cuir an oiread faisnéis agus is féidir ar fáil

Déanfaidh duine éigin san BTC nach raibh baint aige leis an gceist bhunaidh athbhreithniú ar do ghearán. Tá sé mar aidhm ag an BTC déileáil le gearáin laistigh de 14 lá. Mura féidir é seo a dhéanamh rachaidh siad i dteagmháil leat chun tú a chur ar an eolas go dtógfaidh sé níos faide. Tá tuileadh faisnéise i gCairt Chustaiméirí an BTC maidi r lena nós imeachta gearán.

Ní chlúdaíonn nós imeachta gearán an BTC gach cineál gearán faoin BTC. Mar shampla, tá próiseas difriúil ann le haghaidh gearán nó achomharc faoi Bhreithniú BTC nó Cinntí Binse. Tá tuilleadh faisnéíse faoi seo i gCairt Chustaiméirí an BTC.