Cead pleanála chun teach a thógáil

Má tá sé beartaithe agat teach a thógáil, caithfidh tú cead pleanála a fháil ar dtús ó d’údarás áitiúil. Tá sé seo riachtanach de réir an dlí le haghaidh beagnach gach forbairt.

Tá sé mídhleathach aon obair a dhéanamh mura bhfuil an cead pleanála riachtanach agat. D’fhéadfaí fíneáil a ghearradh ort agus b’fhéidir go gcuirfí i bpríosún thú má thógann tú tógáil gan an cead pleanála riachtanach.

Mar sin féin, má rinneadh botún dáiríre, is féidir leat iarratas a dhéanamh ar chead pleanála chun struchtúr neamhúdaraithe a choinneáil i bhfeidhm, ach níl an cead seo ráthaithe. Má dhiúltaítear cead tar éis don fhoirgneamh a bheith críochnaithe, beidh ort an struchtúr neamhúdaraithe a scartáil.

Sula ndéanann tú iarratas ar chead pleanála, tá go leor rudaí le cur san áireamh, mar shampla cén cineál cead pleanála a bheidh ag teastáil uait agus an bhfuil do phleananna ag teacht leis an bplean forbartha do do cheantar.

Cineálacha cead pleanála

Ní mór duit iarratas a dhéanamh ar chead pleanála d’fhormhór na bhforbairtí ar do thalamh nó ar do mhaoin.

Áirítear leis seo an chuid is mó:

• Obair thógála agus scartála
• Athruithe ar thalamh nó ar fhoirgnimh
• Athruithe suntasacha ar úsáid talún nó foirgneamh

Mar sin féin, seans nach mbeidh cead pleanála ag teastáil uait le haghaidh forbairtí níos lú agus mionathruithe ar do theach. Mar shampla, ní gá duit cead pleanála le haghaidh síntí beaga nó nuair a bhíonn do gharáiste nó do sheid á athchóiriú. Tá coinníollacha sonracha ann maidir leis na díolúintí sin.

Tá dhá chineál éagsúla cead pleanála ann:

• Cead: Seo é nuair a aontaíonn an t-údarás áitiúil do chuid oibre. Maireann sé ar feadh 5 bliana.
• Cead imlíne: Seo é nuair a bhíonn plean tosaigh agat agus má theastaíonn uait a fháil amach an aontaíonn an t-údarás áitiúil i bprionsabal leis.

Féadfaidh an t-údarás áitiúil cead a dheonú le coinníollacha. Ciallaíonn sé seo go mb’fhéidir go mbeidh ort athruithe a dhéanamh ar do dhearaí chun faomhadh a fháil.

Cead pleanála chun suíomh a ghlanadh

Más gá duit suíomh a ghlanadh sular féidir tús a chur leis an tógáil, beidh cead pleanála ag teastáil uait chun:

• Bealach isteach a dhéanamh nó a leathnú ar bhóthar poiblí
• Scar struchtúr a úsáideadh mar theach go deireanach
• Foirgneamh a scartáil ar ardán
• Scartáil foirgneamh atá ceangailte le foirgneamh eile nach leatsa é
• Déan struchtúr cosanta a scartáil

Plean forbartha áitiúil d’údarás áitiúil

Déan athbhreithniú i gcónaí ar do phlean forbartha áitiúil sula ndéanann tú iarratas ar chead pleanála. Déanann plean forbartha cur síos ar an gcaoi a bhfuil sé beartaithe ag d’údarás áitiúil codanna áirithe de limistéar an údaráis áitiúil ina gcónaíonn tú a fhorbairt (mar shampla, ceantair chónaithe, limistéir thionsclaíocha, limistéir thalmhaíochta).

Is féidir le d’údarás áitiúil a insint duit más dócha go n-oirfeadh do phleananna leis an bplean forbartha áitiúil. Is féidir leat do phleananna a phlé leo agus féadfaidh siad comhairle a thabhairt duit maidir leis an bpróiseas cead pleanála agus aon choinníollacha ar leith a bhaineann le tógáil sa cheantar. Mar shampla, ní féidir leat teach a thógáil ach i gceantair thuaithe áirithe, má tá baint agat leis an gceantar. Riachtanais áitiúla a thugtar air seo. Beidh an t-údarás áitiúil in ann comhairle a chur ort faoi na coinníollacha seo.

Déan do chuid taighde le hOifig an Rialtóra Pleanála

Foilsíonn Oifig an Rialtóra Pleanála faisnéis an-chabhrach sna nithe seo a leanas:

• Doing Work around the House – The Planning Issues (pdf )
• A Guide to Planning Permission (pdf)
• A Guide to Making a Planning Application (pdf)

Chun tuilleadh eolais a fháil faoi iarratas a dhéanamh ar chead pleanála agus na cineálacha éagsúla cead pleanála, féach Cead pleanála.

Tá dhá chéim bhunúsacha ann.

1: Cuir do phleananna ar an eolas don phobal

Ní mór duit do phleananna a chur in iúl don phobal sula ndéanann tú iarratas ar chead pleanála:

• Cuir fógra i nuachtán áitiúil (is féidir le d’údarás áitiúil liosta a sholáthar do do cheantar)
• Cuir fógra suímh in airde atá sofheicthe agus sothuigthe

Ní mór an fógra láithreáin a chur suas ar nó roimh an lá a dhéanann tú iarratas agus fanacht ann ar feadh 5 seachtaine ar a laghad.

Ní áirítear laethanta thar thréimhse saoire na Nollag: Ní chuirtear san áireamh na 9 lá thar na Nollag, ó 24 Nollaig go 1 Eanáir, agus an tréimhse 5 seachtaine á ríomh.

Tá faisnéis i dTreoir an OPR maidir le hIarratas Pleanála a Dhéanamh maidir lena bhfuil le cur san áireamh sna fógraí.

2. Cuir d’iarratas isteach chuig an údarás áitiúil

Líon isteach foirm iarratais pleanála agus cuir isteach í in éineacht leis na doiciméid ábhartha chuig d’údarás áitiúil.

Tá foirmeacha iarratais ar fáil ó d’údarás áitiúil.

Ní mór d’iarratas pleanála a bheith faighte ag an údarás áitiúil taobh istigh de 2 sheachtain ón bhfógra a bheith sa nuachtán.

Tá do chead pleanála bailí ar feadh 5 bliana tar éis é a dheonú.

Nuair a chuireann tú d’iarratas pleanála isteach chuig d’údarás áitiúil, ní mór duit táille iarratais a íoc. Tá sé €65 ar iarratas chun teach a thógáil.

Ach cuimhnigh, b’fhéidir go mbeidh ort íoc as an bhfógra a bheith sa nuachtán freisin.

Ní mór do d’údarás áitiúil cinneadh a dhéanamh ar d’iarratas pleanála taobh istigh de 8 seachtaine ón uair a fhaightear é. Is féidir leo:

• Cead a thabhairt
• Cead a dhiúltú
• Iarr tuilleadh faisnéise
• Cuir síneadh leis an tréimhse ama le do chomhaontú

Má dhiúltaíonn an t-údarás áitiúil d’iarratas, tabharfaidh siad na cúiseanna lena gcinneadh duit. Tá mí amháin agat ansin chun an cinneadh seo a achomharc chuig an mBord Pleanála.

Níor cheart duit tosú ag tógáil sula dtabharfar cead pleanála duit.