An Bord Pleanála

Is é An Bord Pleanála bord achomharc pleanála náisiúnta. Comhlacht neamhspleách is ea é a bhunaigh an Rialtas chun córas achomharc pleanála neamhchlaonta a fheidhmiú.

Conas a oibríonn sé?

Má dhéanann tú iarratas chuig d'údarás áitiúil ar chead pleanála, déanann an t-údarás áitiúil athbhreithniú ar an iarratas agus ar aon aighneachtaí nó tuairimí ina thaobh sula ndéanann siad cinneadh.

Nuair a dhéanann siad cinneadh, is féidir leatsa nó le haon duine a rinne aighneacht ar an iarratas achomharc a dhéanamh chuig an mBord Pleanála i gcoinne chinneadh an údaráis áitiúil.

Le haghaidh tuilleadh eolais ar achomharc a dhéanamh, féach ar ár leathanach gréasáin 'Achomharc a dhéanamh ar chinneadh cead pleanála'.

Déileálann an Bord Pleanála le:

• Gnáth-achomhairc phleanála: is achomhairc iad seo faoi chinneadh údaráis phleanála glacadh le, diúltú nó coinníollacha a chur le cead pleanála
• Achomhairc phleanála eile: déileálann an Bord le go leor achomharc pleanála eile, mar shampla, achomhairc faoi chearta slí, cead pleanála a chealú, struchtúir a bhaint agus scéimeanna pleanála i gcriosanna forbartha straitéiseacha
• Achomhairc eile: déileálann an Bord le raon achomharc eile faoi reachtaíocht éagsúil. Mar shampla, achomhairc faoi chinneadh údaráis pleanála suíomh a chlárú mar shuíomh folamh agus achomhairc faoi chur i bhfeidhm na rialachán foirgníochta.
• Atreoraithe: Is féidir leis an mBord Pleanála cinneadh a dhéanamh ar shaincheisteana pleanála áirithe a chuirtear faoine bhráíd. Mar shampla, féadfaidh údarás pleanála iarraidh ar an mBord cinneadh a dhéanamh an forbairt dhíolmhaithe í an fhorbairt.
• Tionscadail bhonneagair údaráis áitiúil
• Talamh a fháil go héigeantach
• Iarratais ar thionscadail bhonneagair straitéisigh, amhail mhórthionscadail bóithre agus iarnróid
• Iarratais ar fhorbairtí straitéiseacha tithíochta
• Nithe eile faoin Acht um Pleanáil agus Forbairt 2000, arna leasú

Tá sé freagrach as achomhairc a chinneadh faoi:

• An tAcht um Pleanáil agus Forbairt 2000
• An tAcht um Rialú Foirgníochta 1990
• Na hAchtanna Rialtais Áitiúil (Truailliú Uisce) 1977-1990
• Achtanna eile

Féadfaidh an Bord deileáil freisin le hábhair nua agus féadfar ábhair eile a aistriú nó scor díobh. Tá feidhmeanna reatha an Bhoird liostaithe ar pleanala.ie.

Tá Cathaoirleach ar an mBord Pleanála agus suas le 9 gcomhaltaí boird eile. Tacaíonn foireann riaracháin agus foireann ghairmiúil d'oifigigh phleanála agus chigirí pleanála leis an mBord.

Is é an Rialtas a cheapann Cathaoirleach an Bhoird agus beidh sé i seilbh oifige ar feadh téarma 7 mbliana. Is é an tAire Tithíochta, Rialtais Áitiúil agus Oidhreachta a cheapann comhaltaí an Bhoird agus bíonn siad in oifig ar feadh téarma 5 bliana.

Is féidir an Cathaoirleach agus comhaltaí an Bhoird a athcheapadh ar feadh an dara téarma nó téarma ina dhiaidh sin.

Is féidir níos mó comhaltaí Boird a cheapadh má bhíonn líon ard cásanna ann.

Tá na rialacha maidir le ballraíocht an Bhoird leagtha amach san Acht um Pleanáil agus Forbairt 2000.

Cé a dhéanann na cinntí?

Ní dhéanann duine amháin cinntí faoi achomharc pleanála. Déantar é seo lena chinntiú go mbíonn cinntí an Bhoird cothrom agus neamhchlaonta.

De ghnáth, teastaíonn íosmhéid de 3 chomhaltaí Boird uait chun cinneadh a dhéanamh. Mar sin féin, má bhíonn cás íogair nó casta go háirithe, is gnách go mbíonn gach comhaltaí Boird páirteach sa phróiseas cinnteoireachta.

Tá oibleagáid dhlíthiúil ar chomhaltaí an Bhoird, a fhostaithe agus a chomhairleoirí an Bhoird, a fhostaithe agus a chomhairleoirí leasanna áirithe a dhearbhú. Déantar é seo chun aon choinbhleacht leasa a thagann chun cinn le linn an phróisis achomhairc a sheachaint.

Cad a cheapann siad agus cinneadh á dhéanamh acu?

Ní dhéanfaidh an Bord a chinneadh ach amháin tar éis dóibh an t-ábhar ábhartha ar fad a mheas. Cuimsíonn seo:

• Aighneachtaí ón bpobal
• Tuairisc agus moladh an chigire pleanála

Má bhíonn difríocht idir cinneadh an Bhoird agus moladh an chigire, ní mór don Bhord cúiseanna leis sin a thabhairt san ord cinnidh.

Is féidir leis an Aire Tithíochta, Rialtais Áitiúil agus Oidhreachta cinntí a dhéanamh faoi bheartas ginearálta pleanála agus forbartha agus ní mó don Bhord iad a chur san áireamh agus a gcinntí á ndéanamh acu. Ní féidir leis an Aire, áfach, tionchar a imirt ar an mBord faoi achomharc ar leith.

An féidir leo achomharc a dhíbhe?

Féadfaidh an Bord achomharc a dhíbhe i gcúinsí áirithe. Mar shampla, má chreideann siad gurbh é an t-achomharc:

• Níl i gceist ach cur as nó cur isteach
• Níl sé dáiríre
• Gan aon substaint fíor
• Déanta chun moill a chur ar an bhforbairt
• Déanta ar bhrabús (amhail airgead nó bronntanais)
• Déanta ag duine nach féidir a aithint

Tá sé mar aidhm ag an mBord cinneadh a dhéanamh ar achomhairc phleanála laistigh de 18 seachtaine. Mura féidir é sin a dhéanamh, áfach, rachaidh siad i dteagmháil le gach duine a bhfuil baint acu leis an achomharc cun iad a nuashonrú.

D'fhéadfadh frámaí ama éagsúla a bheith i gcásanna cineálacha eile. Is féidir tuilleadh faisnéise a fháil ar pleanala.ie.

An féidir achomharc a dhéanamh i gcoinne chinneadh an Bhoird?

Nuair a dhéantar cinneadh in achomharc pleanála ní pléifidh an Bord na buntáistí agus na míbhuntáistí a bhaineann leis an gcinneadh.

Tá gach cinneadh críochnaitheach agus ní féidir agóid a dhéanamh ach amháin trí athbhreithniú breithiúnach san Ard-Chúirt ar phointe dlí. Sna cásanna seo, breithneoidh an Ard-Chúirt ar lean an Bord próiseas cuí le teacht ar a chinneadh, ach ní fhéachfaidh sí ar thuillteanas phleanála an achomhairc.

Is cion é iarracht a dhéanamh tionchar a imirt ar chinneadh chomhaltaí Boird maidir le hachomhairc pleanála.

Pleananna forbartha an údaráis áitiúil

Caithfidh an Bord a chinntiú go gcloíonn gach cinneadh pleanála le prionsabail na pleanála cuí agus na forbartha inbhuanaitheachta. Má bhraitheann siad nár thóg údarás pleanála na prionsabail seo go leor san áireamh, tá an t-údarás ag an mBord dul i gcoinne fhorálacha plean forbartha. Ní tharlódh sé seo ach amháin de ghnáth má tá tábhacht áitiúil nó náisiúnta ag baint leis an bhforbairt á moladh.

Déanann an Bord iarracht clár na bhfuílleach a dhéanamh amach idir cúrsaí timpeallachta agus cúrsaí eacnamaíochta agus achomhairc á gcinneadh acu. I gcásanna eisceachtúla, tabharfaidh siad ceisteanna forbartha eacnamaíochta agus cruthú post san áireamh agus cinneadh á dhéanamh acu.

An féidir liom féachaint ar chásanna achomhairc pleanála eile?

Is féidir leat féachaint ar chásanna nua agus cinntithe ag pleanala.ie. Is féidir le duine ar bith an comhad iomlán a iniúchadh ar achomharc ar feadh 5 bliana ar a laghad tar éis cinneadh a dhéanamh ar an achomharc.

Faigh amach níos mó faoi conas cead pleanála a fháil agus conas achomharc pleanála a dhéanamh.

Tá faisnéis ag an mBord Pleanála freisin ar achomharc pleanála a dhéanamh, tuairim a thabhairt ar achomharc pleanála agus éisteacht ó bhéal a iarraidh ar achomharc pleanála.

Le haghaidh tuilleadh faisnéise, ba cheart duit dul i dteagmháil leis an mBord Pleanála nó le d'údarás pleanála áitiúil.