Vacsaíniú niúmacocúil

Is cineál tromchúiseach tinneas baictéarach é galar niúmacocúil. Má théann sé isteach i do scamhóga nó i do shruth fola, féadfaidh sé a bheith bagrach don bheatha (go háirithe má tá tú sean nó leochaileach ó thaobh leighis).

Cuireann FSS an vacsaín seo ar fáil saor in aisce do ghrúpaí daoine áirithe atá i mbaol níos airde ón tinnis.

Is baictéir ar a dtugtar ‘streptococcus pneumoniae’ is cúis le galar niúmacocúil.

Uaireanta bíonn tinnis atá bagrach don bheatha mar thoradh air, lena n-áirítear:

• Niúmóine
• Meiningíteas
• Seipticéime (seipsis)

Is féidir leis tinneas nach bhfuil chomh tromchúiseach a chur faoi deara freisin, mar ionfhabhtuithe logánaithe mar ionfhabhtuithe cluas lár, bronchitis nó sinusitis.

Má tá tú ionfhabhtaithe ag na baictéir, is féidir leat galar niúmacocúil a scaipeadh ar dhaoine eile trí sraothartach nó casachtach. Is féidir leat é a scaipeadh trí bheith i ndlúth-theagmháil le daoine eile.

Is féidir leat galar niúmacocúil a fháil ag aois ar bith. Mar sin féin, is iad daoine scothaosta, leanaí óga, agus daoine a bhfuil riochtaí leighis fadtéarmacha orthu is mó atá i mbaol.

Féadfaidh an vacsaín niúmacocúil cabhrú leat chun tú a chosaint ar ghalar niúmacocúil. Nuair a gheobhaidh tú an vacsaín niúmacocúil, tosóidh do chóras imdhíonachta ag táirgeadh antasubstaintí. Ansin, má thagann tú i dteagmháil leis na baictéir, troidfidh na hantasubstaintí seo é agus stopfaidh siad ó bheith tinn.

Ní féidir leat galar niúmacocúil a fháil ón vacsaín.

Tá 2 chineál vacsaíne niúmacocúil ar fáil in Éirinn.

• Vacsaín PCV13
• Vacsaín PCV23

Vacsaín PCV13

Tugtar ‘vacsaín comhchuingeach niúmacocúil’ (PCV13) ar an gcéad chineál vacsaíne, a thairgtear do gach leanbh. Foghlaim tuilleadh faoin gclár imdhíonta óige.

Vacsaín PCV23

Tugtar ‘Vacsaín polaisiúicríde niúmacocúil’ (PPV23) ar an dara cineál vacsaíne. Ba cheart duit an vacsaín PPV23 a fháil má tá tú:

• Os cionn 65 bliain d’aois, nó
• Os cionn 2 bhliain d’aois agus tá riocht sláinte fadtéarmach orthu

Moltar go láidir duit an vacsaín niúmacocúil a fháil má tá tú:

• Thar 65 bliain

Nó, má tá aon cheann díobh seo a leanas agat:

• Diaibéiteas
• Galar céiliach
• Siondróm Down
• Galar ainsealach scamhóg, croí, ae nó duáin
• Galar néareolaíoch ainsealach
• Díolúine íseal (mar gheall ar bhreoiteacht nó cóireáil leanúnach)
• VEID
• Liathán ar iarraidh nó neamhfheidhmiú
• Ionchlannáin chochla (nó ar tí ionchlannáin chochla a fháil)
• Stair de ghalar niúmacocúil ionrach (do leanaí 2-5 bliana d’aois)
• Sreabhadh sreabhán ceirbreadhromlaigh
• Siúnt ionchráiniaiche

Má tá tú i ngrúpa atá i mbaol (liostaithe thuas), ba chóir duit labhairt le do DG faoin vacsaín niúmacocúil a fháil. Mura bhfuil DG agat, is féidir leat DG a aimsiú i do cheantar.

Féadfaidh tú an vacsaín a fháil ó d’altra cleachtais nó ó chógaiseoir (ag brath ar infhaighteacht).

Mura bhfuil tú i ngrúpa atá i mbaol, ní mholtar duit an vacsaín niúmacocúil a fháil.

Má tá tú os cionn 65, nó má tá tú i ngrúpa i mbaol, tá an vacsaín niúmacocúil saor in aisce. Mar sin féin, b’fhéidir go mbeidh ort táille chomhairliúcháin a íoc le do DG nó le d’altra cleachtaidh.

Ní bheidh ort táille comhairliúcháin a íoc má tá cárta leighis nó cárta cuairte DG agat.

Soláthraíonn an Oifig Náisiúnta Imdhíonta tuilleadh faisnéise faoin vacsaín niúmacocúil.

Léigh tuilleadh faoi vacsaínithe do leanaí agus do dhaoine óga.