Parlaimint na hEorpa

Tá Parlaimint na hEorpa mar chuid den phróiseas reachtach, nó déanta dlí san AE. Tá sé bunaithe sa Bhruiséil, i Lucsamburg agus i Strasbourg.

Caithfidh Parlaimint na hEorpa agus Comhairle an Aontais Eorpaigh an chuid is mó de na dlíthe atá beartaithe a cheadú le go mbeidh siad ina ndlíthe. Féadfaidh tú tuilleadh a léamh faoin gcaoi a ndéantar dlí an AE inár ndoiciméad, ‘dlí an AE’.

Tá 705 suíochán ag an bParlaimint agus reáchtáiltear toghcháin i ngach ballstát gach 5 bliana chun na suíocháin seo a líonadh. Is í Parlaimint na hEorpa an t-aon chomhlacht a thoghtar go díreach laistigh den AE.

Méadófar líon na bhFeisirí Eorpacha atá ag Éirinn i bParlaimint na hEorpa go 14 (13 faoi láthair) sa chéad toghchán Eorpach eile i mí an Mheithimh 2024. Méadóidh líon iomlán na bhFeisirí i bParlaimint na hEorpa ó 705 go 720.

Toghann an Pharlaimint a huachtarán féin, chomh maith le 14 leas-uachtarán ar feadh téarma 2.5 bliana. Déanann an t-uachtarán ionadaíocht thar ceann na Parlaiminte chuig institiúidí eile an AE. Is é David Sassoli Uachtarán reatha Pharlaimint na hEorpa.

Tá líon na FPEanna do gach ballstát bunaithe go scaoilte ar dhaonra an bhallstáit. Ní féidir le tír ar bith níos lú ná 6 FPE nó níos mó ná 96 FPE a bheith aici. Tá 13 FPE ag Éirinn.

Bíonn FPEanna i ngrúpaí, nó is féidir leo suí mar FPEanna neamhspleácha. Le go n-aithneofar grúpa, caithfidh 25 FPE a bheith aige agus ionadaíocht ar an gceathrú cuid ar a laghad de bhallstáit an AE a bheith aige.

Os féidir leat na liostaí seo a leanas a léamh:

• Liosta de na FPEanna reatha go léir
• Sonraí FPEanna do dháilcheantair Éireannacha.
• Liosta FPEanna i ngach grúpa polaitiúil

Tá 3 ról ag Parlaimint na hEorpa:

• Déanann sé díospóireacht ar reachtaíocht. Féadann sé dlíthe a rith nó a dhiúltú, agus féadann sí leasuithe a dhéanamh freisin (ach ní i ngach cás). Ní mór do Chomhairle an AE dlíthe a fhaomhadh freisin chun go mbeidh siad ina ndlí. Má bhaineann an dlí le buiséid an AE, ní féidir leis an bParlaimint ach comhairle a thabhairt ina leith - níl an chumhacht aici an dlí a dhiúltú. Féadfaidh tú níos mó a léamh faoin gcaoi a ndéantar dlíthe an AE.
• Déanann sí maoirseacht ar institiúidí agus ar bhuiséid an AE. Caithfidh uachtarán Choimisiún an AE a bheith faofa ag an bParlaimint, agus caithfidh an Coimisiún ceisteanna i scríbhinn nó ó bhéal a fhreagairt le linn Tráth na gCeisteanna.
• Tiomsaíonn sí buiséad AE (in éineacht le Comhairle an AE).

Murab ionann agus an chuid is mó de na parlaimintí náisiúnta, ní féidir le Parlaimint na hEorpa reachtaíocht a thionscnamh. Is é an Coimisiún Eorpach an t-aon institiúid AE a bhfuil sé de chumhacht aige dlíthe nua a thionscnamh (nó a thosú). Féadfaidh an Pharlaimint a iarraidh ar an gCoimisiún dlíthe a thionscnamh.

Is féidir leat an fhaisnéis seo a leanas a rochtain ar líne:

• Coistí Parlaiminte - déanann sainchoistí FPEanna grinnscrúdú ar an reachtaíocht sula seoltar chuig an bParlaimint í le díospóireacht agus vótáil a dhéanamh uirthi.
• Toscaireachtaí parlaiminte - is grúpaí FPEnna iad seo a bhuaileann le hionadaithe ó thíortha neamh-AE chun caidrimh níos dlúithe a thógáil
• Ceisteanna parlaiminte - tá bunachar sonraí de PQanna ar fáil ar líne
• Coinnítear doiciméid phoiblí ar líne ar chlár poiblí Pharlaimint na hEorpa

Má tá ceist agat ar mhaith leat aird na Parlaiminte a thabhairt uirthi, is féidir leat teagmháil a dhéanamh le do FPE áitiúil, nó achainí a dhéanamh go díreach ar an bParlaimint.

Féadfaidh tú teagmháil a dhéanamh leis an oifig idirchaidrimh in Éirinn freisin. Féach ‘tuilleadh eolais agus teagmhálacha’ thíos.

Tá tuilleadh eolais ar fáil ó cheann de na hoifigí eolais de chuid Pharlaimint na hEorpa.

Is féidir leat ceisteanna a chur freisin tríd an tSeirbhís Fiosrúcháin do Shaoránaigh.

Faigh eolas maidir le cuairt a thabhairt ar Pharlaimint na hEorpa.