Modh vótála in olltoghchán

Míníonn an doiciméad seo cad is gá duit a dhéanamh chun a chinntiú go n-áireofar do vóta ar lá olltoghcháin.

Tá do stáisiún vótála (áit a dtéann tú chun vóta a chaitheamh) ar do chárta vótála, agus ba cheart go mbeadh sé faighte agat tríd an bpost. Mura bhfuair tú cárta vótála, féadfaidh tú do stáisiún vótála a aimsiú ar shuíomh Gréasáin d’údarás áitiúil.

Ní theastaíonn do chárta vótála uait chun vótáil.

Ní mór duit aitheantas a thabhairt leat, áfach.

Cuimhnigh nach féidir ach le saoránaigh Éireannacha agus Briotanacha atá ina gcónaí sa Stát vótáil in olltoghchán na hÉireann. Ní mór duit freisin a bheith os cionn 18 agus cláraithe chun vótáil.

Ba cheart duit aitheantas a thabhairt leat fiú má tá cárta vótála agat. Is féidir leat na doiciméid seo a leanas a úsáid chun d’aitheantas a chruthú:

• Pas (cárta pas nó leabhar pas)
• Ceadúnas tiomána
• Cárta aitheantais ionad oibre (caithfidh grianghraf a bheith ann)
• Cárta aitheantais dalta (caithfidh grianghraf a bheith ann)
• Doiciméad taistil (caithfidh grianghraf a bheith ann)
• Cárta Seirbhísí Poiblí
• Leabhar cuntais bainc nó comhar creidmheasa ar a bhfuil d'ainm agus do sheoladh sa dáilcheantar

Mura bhfuil aon cheann de na doiciméid atá liostaithe thuas agat, is féidir leat ceann amháin díobh seo a leanas a úsáid, mar aon le fianaise ar do sheoladh sa toghcheantar:

• Seic-leabhar nó seic-cárta
• Cárta creidmheasa
• Teastas breithe nó pósta

Má iarrtar ort d’aitheantas a chruthú agus nach féidir leat é sin a dhéanamh, seans nach mbeidh cead agat vótáil.

Nuair a shroicheann tú an t-ionad vótála, iarrfar ort d'ainm agus do sheoladh a lua agus ba chóir go mbeadh d'aitheantas réidh le haghaidh iniúchta.

Má tá an t-oifigeach ceannais sásta le d’aitheantas, agus má tá d’ainm ar Chlár na dToghthóirí, stampálfaidh an t-oifigeach ceannais páipéar ballóide agus tabharfaidh sé duit é.

Rachaidh tú isteach in urrann vótála ansin. Léirítear ainmneacha na n-iarrthóirí sa toghchán in ord aibítre ar an bpáipéar ballóide mar aon le léiriú ar a bpáirtí polaitíochta, más ann.

Féadfaidh grianghraf den iarrthóir agus/nó feathal pháirtí a bheith le feiceáil ar an bpáipéar ballóide freisin.

Is ballóid rúnda é, rud a chiallaíonn má thógann tú féiníní nó má phostálann tú pictiúir ar líne a thaispeánann cé a vótáil tú, nó duine éigin eile, d’fhéadfaí tú a ionchúiseamh.

Féadfaidh gníomhaire pearsanaíochta ag an stáisiún vótála ionadaíocht a dhéanamh do gach iarrthóir in olltoghchán. Déanann an duine seo maoirsiú ar an vótaíocht agus cuidíonn sé le cionta toghcháin a chosc.

Ar an lá vótála, áfach, tá cosc ar fheachtasaíocht, agus níor cheart póstaeir a thaispeáint laistigh de 50 méadar ó stáisiún vótála.

Ní mór duit ord do rogha iarrthóirí a chur in iúl trí 1 a scríobh sa bhosca in aice leis an ngrianghraf de do chéad rogha iarrthóir agus, más mian leat, 2 in aice leis an ngrianghraf de do dhara rogha iarrthóir, 3 in aice leis an ngrianghraf de do thríú rogha agus mar sin de.

Ligeann sé seo duit do vóta a aistriú ó do 1ú rogha go dtí do 2ú rogha má tá d’iarrthóir uimhir 1 bainte amach nó tofa cheana féin. Is féidir leat tuilleadh a léamh faoi conas a oibríonn sé seo inár ndoiciméad ar ionadaíocht chomhréireach.

Más d’iarrthóir amháin amháin atá tú ag iarraidh vótáil, ba cheart duit uimhir 1 a mharcáil sa bhosca in aice le hainm an iarrthóra. Níor cheart duit tic a chur sa bhosca ná a mharcáil le X.

Nuair a bheidh do rogha nó roghanna déanta agat, níl le déanamh ach an páipéar ballóide a fhilleadh suas agus cuir isteach sa bhosca ballóide é.

Má dhéanann tú botún ar do pháipéar ballóide, féadfaidh an Ceann Comhairimh páipéar ballóide eile a thabhairt duit. Is de rogha an Chinn Comhairimh é seo.

Má tá do bhallóid curtha sa bhosca ballóide agat cheana féin, ní féidir leis an gCeann Comhairimh páipéar ballóide eile a thabhairt duit.

Tugtar vótaí millte ar pháipéir bhallóide nach féidir a chomhaireamh. Féadfar páipéir bhallóide a mhilleadh má:

• Fágadh an páipéar ballóide bán
• Chuir an vótálaí tic leis an iarrthóir nó lena n-iarrthóirí roghnaithe nó marcáladh sé ar bhealach eile, seachas iad a uimhriú
• Níorbh fhéidir an scríbhinn ar an bpáipéar ballóide a thuiscint
• Ní raibh an uimhir “1” nó an focal “aon” in aice le hiarrthóir ar bith ar an bpáipéar ballóide
• Níor stampáil an Ceann Comhairimh an páipéar ballóide
• Scríobh an vótálaí a n-ainm nó d'aithin siad iad féin ar bhealach éigin
• Ní raibh ord na tosaíochta soiléir (mar shampla, scríobh an vótálaí “3” in aice le 2 iarrthóir éagsúla)
• Mhilleadh an vótálaí a pháipéar d’aon ghnó mar agóid

Tá roinnt socruithe i bhfeidhm le cur ar chumas daoine faoi mhíchumas a gcearta vótála a fheidhmiú. Is féidir leat:

• Vótáil ag stáisiún vótála eile mura bhfuil rochtain ar an stáisiún áitiúil
• Cúnamh chun vótáil ag an stáisiún vótála ó chompánach nó ón oifigeach ceannais a fháil
• Vótáil ag baint úsáide as teimpléad páipéir bhallóide má tá lagú radhairc ort
• Vótáil tríd an bpost
• Vótáil ag ospidéal, teach altranais nó institiúid dá leithéid má tá cónaí ort ann
• Tá ar a laghad ceann amháin de na háiseanna seo ar fáil duit má tá tinneas coirp nó míchumas ort, má tá lagú radhairc nó míchumas léitheoireachta nó scríbhneoireachta ort

Léigh tuilleadh faoi Áiseanna do vótálaithe faoi mhíchumas.