Vótáil i dToghchán Eorpach

Tugtar breac-chuntas ar an leathanach seo ar na nósanna imeachta vótála do thoghcháin Eorpacha in Éirinn.

Is é an córas a úsáidtear le haghaidh toghcháin in Éirinn ná ionadaíocht chionmhar le vóta amháin inaistrithe.

Tá 14 Feisire Eorpach ag Éirinn i bParlaimint na hEorpa, agus í roinnte i trí toghcheantair le haghaidh toghcháin Eorpacha:

• Baile Átha Cliath
• Theas
• Lár na Tíre-Thiar-Thuaidh

Tugtar Ceann Comhairimh ar an té atá freagrach as an toghchán a stiúradh ar an lá vótaíocht a eagrú i ngach ceann de na toghcheantair. Tá siad freagrach as an vótaíocht a eagrú, as na páipéir bhallóid a phriontáil, agus as na vótaí a chomhaireamh i ngach toghcheantar.

Chun a bheith incháilithe vótáil i dtoghcháin Eorpacha in Éirinn, ní mór duit a bheith:

• Saoránach tíre san Aontas Eorpach
• 18 mbliana d'aois
• Ar chlár na dtoghthóirí

Más saoránach Éireannach thú, is féidir leat tuilleadh eolais a fháil faoi chlárú chun vótáil agus conas a sheiceáil an bhfuil tú cláraithe chun vótáil in Éirinn.

Más saoránach den Aontas Eorpach thú (ach nach saoránach Éireannach thú) agus mura raibh tú cláraithe chun vótáil i dtoghcháin Eorpacha roimhe seo in Éirinn, ní mór duit clárú chun vótáil agus foirm dearbhaithe reachtúil EP1 a chomhlánú.

Cónaí i dtír eile san AE

Féadfaidh saoránaigh ae atá ina gcónaí lasmuigh dá dtír thionscnaimh vótáil i dtoghcháin do Pharlaimint na hEorpa:

• Tír chónaithe nó
• Tír thionscnaimh

Más mian leat vótáil i do thír thionscnaimh agus má tá cónaí ort thar lear, ba cheart duit teagmháil a dhéanamh leis an údarás ábhartha i do thír thionscnaimh chun a fháil amach an féidir leat é sin a dhéanamh. Más saoránach Éireannach thú ach má tá tú i do chónaí i mBallstát eile, is féidir leat vótáil sa tír sin.

Ní féidir leat vótáil i níos mó ná tír nó dáilcheantar amháin. Má vótálann tú i níos mó ná ceann amháin, is féidir leat a bheith ciontach i gcion toghcháin.

Tá córas malartaithe faisnéise i bhfeidhm idir tíortha ae chun vótáil dhúbailte a chosc – ciallaíonn sé sin go bhfuil faisnéis áirithe ag teastáil ó shaoránaigh ae atá ina gcónaí lasmuigh dá dtír thionscnaimh ar mian leo vótáil i dtoghcháin Pharlaimint na hEorpa.

Más as stát eile de chuid an Aontais Eorpaigh thú agus má tá cónaí ort in Éirinn, agus murar chláraigh tú chun vótáil i dtoghcháin Eorpacha roimhe seo in Éirinn, ní mór duit foirm dearbhaithe reachtúil EP1 a chomhlánú nuair a chláraíonn tú chun vótáil. Seoltar an fhaisnéis i d'fhoirm EP1 chomhlánaithe chuig do Stát baile chun vótáil dhúbailte i dtoghcháin Eorpacha a chosc.

Mura bhfuil foirm EP1 comhlánaithe agat, clárófar thú mar thoghthóir Eorpach féideartha agus beidh tú i dteideal vótáil i dtoghcháin áitiúla amháin.

Freastal ar stáisiún vótaíochta

Vótálann formhór na ndaoine go pearsanta ag a stáisiún vótaíochta áitiúil. De ghnáth is scoileanna nó foirgnimh phoiblí eile iad stáisiúin vótaíochta.

Seolfar cárta vótaíochta chuig do theach roimh dháta an toghcháin Eorpaigh. Áireofar d'uimhir toghthóir ar do chárta vótaíochta agus inseoidh sé duit cá háit ar féidir leat vótáil.

Nuair a shroicheann tú an stáisiún vótála, iarrfar ort d'ainm agus do sheoladh a lua, agus is féidir go n-iarrfar ort aitheantas a fháil chun d'aitheantas a chruthú. Mura féidir leat d'aitheantas a chruthú, ní bheidh cead agat vótáil.

An páipéar ballóid a chomhlánú

Rachaidh tú isteach in urrann vótála chun do pháipéar ballóide a chomhlánú. Cuirfear pinn luaidh ar fáil, ach is féidir leat do pheann nó peann luaidhe féin a thabhairt leat más mian leat.

Tá ainmneacha na n-iarrthóirí sa toghchán in ord aibítre ar an bpáipéar ballóide. Féadfaidh grianghraf den iarrthóir nó d'fheathal páirtí a bheith ar an bpáipéar ballóide freisin.

Ní mór duit ord do rogha iarrthóirí a chur in iúl trí "1" a scríobh in aice le do chéad rogha, agus, más mian leat, "2" in aice le do dhara rogha, "3" in aice le do thríú rogha, agus mar sin de.

Ansin filleann tú do pháipéar ballóide chun do vóta a cheilt agus é a chur sa bhosca ballóide séalaithe. Ní fhéadfaidh tú vótáil ach uair amháin sa toghchán.

Post vótálaithe agus Liosta Vótálaithe Speisialta

I gcúinsí áirithe, b'fhéidir go mbeifeá in ann vótáil trí an bpost seachas freastal go pearsanta ar an stáisiún vótaíochta.

Má tá cónaí ort in ospidéal, i dteach altranais nó in institiúid dá leithéid agus más mian leat vótáil ann, d'fhéadfá cáiliú le bheith ar Liosta Vótálaithe Speisialta. Is féidir leat tuilleadh a léamh faoi áiseanna vótála do vótálaithe faoi mhíchumas.

Seoltar na páipéir bhallóid chuig an ionad comhairimh do gach toghcheantar. Tá cead ag gníomhairí an iarrthóra an comhaireamh a mhaoirsiú.

Déantar líon na bpáipéar ballóide i ngach bosca a sheiceáil in aghaidh líon na vótaí taifeadta. Diúltaítear páipéir neamhbhailí (vótaí millte).

An cuóta á ríomh

Is é an chéad chéim ná an t-íoslíon vótaí a ríomh is gá chun a ráthú go dtoghfar iarrthóir. Thug sé seo an cuóta.

Is féidir leat léamh faoi conas a ríomhtar an cuóta.

An chéad chomhaireamh

Déantar na páipéir bhallóide a shórtáil de réir na vótaí céad rogha a thaifeadtar do gach iarrthóir agus a chomhaireamh.

Ag deireadh an chéad chomhairimh, meastar aon iarrthóír a bhfuil cuóta vótaí nó níos mó faighte aige a bheith tofa.

Vótaí barrachais agus deireadh a chur le hiarrthóirí

Nuair a fhaigheann iarrthóir níos mó ná an cuóta vótaí ná mar is gá don chuóta, aistrítear barrachas a vótaí go comhréireach chuig na hiarrthóirí eile.

Mura bhfaigheann iarrthóir ar bith níos mó ná an cuóta cótaí, nó mura leor an farasbarr chun duine de na hiarrthóirí a thógadh, cuirtear deireadh leis an iarrthóir leis an líon is lú vótaí.

Aistrítear a bpáipéir ansin go dtí na hiarrthóirí eile de réir an chéad rogha eile a thaispeántar orthu.

Má tá páipéir ballóide le haistriú agus gurb é an dara a thaispeántar ná iarrthóir a toghadh nó a cuireadh as oifig cheana féin, téann an vóta ar aghaidh go dtí an tríú togha mar sin de.

Na suíocháin a líonadh

Má thagann sé chun solais go bhfuil líon na suíochán atá fágtha le líonadh comhionann leis an líon iarrthóirí atá fós ag rith, dearbhaítear na hiarrthóirí sin a bheith tofa gan an cuóta a bheith bainte amach acu.

Leantar den chomhaireamh go dtí go mbeidh na suíocháin go léir líonta. Is féidir leat tuilleadh a léamh faoi conas a dhéantar vótaí a chomhaireamh.

Athchomhairimh

Féadfaidh an Ceann Comhairimh na páipéir go léir nó aon cheann de na páipéir a athchomhaireamh ag aon chéim den chomhaireamh. Tá cead ag iarrthóir nó a ghníomhaire athchomhairimh ar na páipéir a iarraidh.

Nuair a bhíonn an comhaireamh críochnaithe, dearbhaíonn an Ceann Comhairimh torthaí an toghcháin agus cuireann sé ainmneacha na gcomhaltaí tofa ar ais chuig an bPríomh-Cheann Comhairimh le fógra a thabhairt do Pharlaimint na hEorpa.

Ní féidir an toradh a fhógairt go dtí go mbeidh an vótáil ar fud an Aontais Eorpaigh críochnaithe.

Más mian leat toradh toghcháin Eorpach a cheistiú, ní mó duit é a dhéanamh trí achainí chuig an Ard-Chúirt.

Ní mór duit a bheith cláraithe nó i dteideal a bheith cláraithe mar thoghthóir Eorpach i dtoghcheantar agus iarratas a dhéanamh chuig an Ard-Chúirt laistigh de 14 ón bhfógra ar thoradh an toghcháin.

Féadfaidh an Stiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí achainí a thíolacadh freisin má cheapann siad go ndearnadh cionta toghcháin a raibh tionchar acu ar thoghchán Eorpach.