Gearradh fál

Tá go leor fálta (nó fálta sceach) ag Éirinn, a fhaightear timpeall imill pháirceanna, teorainneacha talún, nó taobhanna bóithre de ghnáth. Is gnáthóga nádúrtha d’ainmhithe iad na fálta seo agus is féidir leo bia agus foscadh a sholáthar dóibh, go háirithe éin.

I measc na mbuntáistí eile a bhaineann le fálta sceach a bheith agat tá:

• Bia a sholáthar d’fheithidí (amhail neachtar do bheacha)
• Conairí fiadhúlra a chruthú
• Stóráil carbóin
• Cabhrú chun rith chun srutha leasacháin a mhaolú

Tá rialacha ann maidir leis an am seo den bhliain inar féidir leat fálta a ghearradh in Éirinn. Déantar é seo chun stop a chur le daoine sceacha a ghearradh le linn shéasúr neadaithe na n-éan agus chun deis a thabhairt d’éin neadú go sábháilte agus a n-óg a thógáil.

I measc na speiceas eile atá ag brath ar fhálta tá:

• Broic
• Ulchabháin
• Gráinneoga
• Easóga
• Féileacáin

Is féidir leat fálta a ghearradh idir 1 Meán Fómhair agus deireadh mhí Feabhra. Tá sé mídhleathach fálta a ghearradh idir 1 Márta agus 31 Lúnasa. Áirítear leis seo:

• Gearradh
• Grafadh (tochailt nó tochailt)
• Loscadh
• Milleadh

Baineann roinnt eisceachtaí ón riail seo le gnólachtaí, úinéirí talún agus an pobal. Ina measc seo tá:

• Scriosadh aon fhásra a fhásann ar fhál nó ar chlais nó ann le linn gnáthchúrsa na feirmeoireachta nó na foraoiseachta
• Fásra a ghlanadh le linn oibreacha bóthair nó tógála nó le linn láithreáin tógála a fhorbairt nó a ullmhú
• Crann, tor, fál, nó fásra eile ar do thalamh a ghearradh, a leagan, a theascadh, a bhearradh, nó a bhaint chun stop a chur leis a bheith ina ghuais do dhaoine a úsáideann bóthar poiblí. Mínítear é seo níos mine in alt 70 d’Acht na mBóithre 1993.

Má fheiceann tú duine ag gearradh fál go neamhdhleathach, ba cheart duit é a thuairisciú dóibh seo a leanas:

• D' oifig áitiúil na bSeirbhís Páirceanna Náisiúnta agus Fiadhúlra (NPWS)
• An stáisiún Garda i do cheantar áitiúil

Ós rud é go bhféadfadh nach mbeadh duine a thuairiscíonn tú an choir in ann freagra a thabhairt láithreach, ba cheart duit faisnéis áirithe a thabhairt faoi deara, mar shampla:

• Am agus dáta na heachtra
• Clárú aon fheithiclí atá i gceist

D’fhéadfadh sé a bheith úsáideach freisin grianghraf a ghlacadh den eachtra, go háirithe chun cláruimhir na feithicle a thaifeadadh. Mar sin féin, ní gá duit iad seo a sheoladh chuig an NPWS nó chuig na Gardaí agus an teagmhas á thuairisciú.

Go ginearálta is do mhaoin agus maoin do chomharsa aon crann nó fál ar theorainn tú féin agus do chomharsa. Ní féidir leat an crann nó an fál a ghearradh gan cead ó do chomharsa.

Is féidir craobhacha róchrochta nó fréamhacha ag cur isteach ar do thalamh a ghearradh siar gan cead, ach amháin chomh fada leis an teorainn. Ba chóir duit é seo a phlé le do chomharsa fós chun easaontais a sheachaint.

Ba chóir duit a chinntiú nach bhfuil an crann faoi réir ordú um chaomhnú crann. Déanann an t-údarás áitiúil orduithe um chaomhnú crann. Ba cheart duit seiceáil leis an údarás áitiúil sula ngearrtar siar nó sula ndéanann tú aon ghníomh in aghaidh crann atá faoi réir ordú caomhnaithe crann.

Tá tuilleadh eolais ag an tSeirbhís Páirceanna Náisiúnta agus Fiadhúlra faoi shrianta ar ghearradh fálta.

Tá treoir úsáideach ag Teagasc ar bhainistiú fálta (pdf).

Chun eolas a fháil ar thábhacht fálta sceach agus conas fálta sceach a phlandáil, a bhainistiú agus a chothabháil, féach Fálta Sceach Éireann.

Tá eolas úsáideach ag an Ionad Náisiúnta le Sonraí Bithéagsúlachta ar fhálta sceach agus ar na tairbhí a bhaineann leo don fhiadhúlra agus don bhithéagsúlacht.

Chun eolas a fháil ar dhóiteáin rialaithe agus ar fhásra a loscadh, féach ar ár leathanach ar Dramhaíl agus fásra a dhó.