Dífhostú cuiditheach

Is dífhostú inchiallaithe ann nuair a fhágann gníomh nó easpa gnímh d’fhostóra cás na hoibre chomh do-ghlactha go mbraitheann tú nach bhfuil aon rogha agat ach éirí as do phost.

Déanann tú éileamh ar dhífhostú inchiallaithe faoin Acht um Dhífhostú Éagórach.

Níor cheart duit éirí as ach mar rogha dheireanach tar éis duit gach rogha eile atá ar fáil a úsáid chun an fhadhb a réiteach. Ba cheart duit nós imeachta gearán nó casaoide do chuideachta a úsáid sula n-éireoidh tú as agus má éilíonn tú gur dífhostaíodh go cuiditheach thú.

Chun a bheith rathúil in éileamh ar dhífhostú inchiallaithe, beidh ort a chruthú go raibh údar maith agat éirí as (bhí cúiseanna maithe agat le fágáil).

Ní hionann é seo agus cás dífhostú éagórach, áit a gcaithfidh d’fhostóir forais chothroma a chruthú le do dhífhostú.

Má éiríonn le d’éileamh ar dhífhostú inchiallaithe:

• Féadfar thú a chúiteamh as do chaillteanas tuillimh de bharr an dífhostú
• D’fhéadfaí tú a chur ar ais i do phost faoi athchur
• D’fhéadfaí tú a chur ar ais i do phost faoi athfhostú

Is féidir leat dífhostú inchiallaithe a éileamh más féidir leat a thaispeáint:

• Gur sárú iarbhír ar do chonradh fostaíochta é gníomh d’fhostóra nó go bhfuil sé tromchúiseach go leor chun tú éirí as
• Go léiríonn gníomh d’fhostóra nach bhfuil sé ar intinn acu a bheith faoi cheangal ag ceann amháin nó níos mó de théarmaí riachtanacha an chonartha a thuilleadh.
• Go raibh gníomh d’fhostóra míréasúnta (féach samplaí thíos)

Is féidir iompar do chomhghleacaithe nach ndéanann d’fhostóir seiceáil air a chur san áireamh freisin in éileamh ar dhífhostú inchiallaithe.

Samplaí de dhífhostú cuiditheach

Caithfidh an chúis atá le do phost a fhágáil a bheith dáiríre. Cuimsíonn roinnt samplaí:

• Sárú tromchúiseach ar do chonradh (amhail gan tú a íoc nó tú a chur ar ceal gan chúis ar bith)
• Iallach a chur ort glacadh le hathruithe míréasúnta ar do choinníollacha fostaíochta gan do chomhaontú (mar shampla do phatrún seala a athrú)
• Ag ligean do chomhghleacaithe bulaíocht nó ciapadh a dhéanamh ort ag an obair nuair nach ndéanann d’fhostóir an t-iompar seo a sheiceáil
• Ag cur brú ort a bheith ag obair i gcoinníollacha contúirteacha
• Ag déanamh líomhaintí bréagacha i do choinne, amhail calaois nó mí-iompar

Níor cheart duit éirí as ach mar rogha dheireanach tar éis duit gach rogha eile atá ar fáil a úsáid chun an fhadhb a réiteach.

Sula n-éireoidh tú

Má bhraitheann tú go bhfuil iachall ort do phost a fhágáil mar gheall ar ghníomhartha d’fhostóra, ba chóir duit é seo a ardú le d’fhostóir a luaithe is féidir. Tabhair deis do d’fhostóir an cheist a phlé agus iarracht a dhéanamh í a réiteach.

Sula n-éireoidh tú as, ba chóir duit:

• Úsáid a bhaint as nós imeachta gearán nó casaoide do chuideachta
• Úsáid a bhaint as aon nósanna imeachta caidrimh thionsclaíoch lasmuigh atá ar fáil duit (mar shampla ceardchumann nó idirghabháil a úsáid)
• Comhairle mhionsonraithe a lorg mar is réimse casta dlí é seo, is féidir go mbeadh sé deacair dífhostú cuiditheach a chruthú

Má tá ort éirí as

Mura féidir leat an cheist a réiteach le d’fhostóir agus go mbraitheann tú nach bhfuil aon rogha agat ach éirí as, féadfaidh tú a éileamh gur dífhostaíodh go cuiditheach thú.

Ní mór duit 12 mhí de sheirbhís leanúnach a bheith agat le d’fhostóir chun éileamh ar dhífhostú inchiallaithe a thabhairt. I gcásanna áirithe, áfach, níl feidhm ag an gceanglas maidir le seirbhís 12 mhí.

Ní mór duit d’éileamh a thabhairt isteach laistigh de 6 mhí ón dáta a tháinig deireadh le do phost. Féadfar an teorainn ama seo a shíneadh go 12 mhí nuair a bhíonn cúinsí eisceachtúla ann a chuir cosc ort éileamh a dhéanamh laistigh de 6 mhí.

Féadfaidh tú d’éileamh a thabhairt chuig an gCoimisiún um Chaidreamh san Áit Oibre. Déanann tú éileamh tríd an bhfoirm ghearáin ar líne a chomhlánú. Cuirfear gearáin ar aghaidh chuig oifigeach breithiúnachta lena éisteacht.

Má éiríonn le d’éileamh ar dhífhostú inchiallaithe:

• Féadfar thú a chúiteamh as do chaillteanas tuillimh de bharr an dífhostú
• D’fhéadfaí tú a chur ar ais i do phost faoi athchur
• D’fhéadfaí tú a chur ar ais i do phost faoi athfhostú

Is féidir leat tuilleadh a léamh faoi na leigheasanna a d’fhéadfadh a bheith ann do dhífhostú éagórach nó inchiallaithe.

Féadfaidh tú achomharc a dhéanamh chuig an gCúirt Oibreachais in aghaidh bhreith bhreithiúna.

Chun tuilleadh eolais a fháil faoi do chearta fostaíochta déan teagmháil le Seirbhís Faisnéise agus Custaiméara an Choimisiúin um Chaidreamh san Áit Oibre.

Tá na dlíthe maidir le dífhostú inchiallaithe leagtha amach sna Tá na dlíthe maidir le dífhostú inchiallaithe leagtha amach sna hAchtanna um Dhífhostú Éagórach 1977–2015.hAchtanna um Dhífhostú Éagórach 1977–2015.