Filleadh ar an obair

Má tá tú ag filleadh ar an bhfostaíocht tar éis sos fada, tá roinnt roghanna le cur san áireamh agus bearta ba cheart duit a dhéanamh sula dtosaíonn tú ar an obair. Mínítear ar an leathanach seo an méid a tharlóidh le do thacaíochtaí ioncaim, cárta leighis, forlíonadh cíosa agus conas ÁSPC agus cáin a íoc.

B'fhéidir go dteastóidh cabhair uait le post a fháil nó gur suim leat oiliúint bhreise a dhéanamh sula dtosaíonn tú an obair. Féadfaidh d’Ionad Intreo nó Oifig Bhrainse Leasa Shóisialaigh comhairle a thabhairt duit faoi dheiseanna poist - féach ‘Eolas breise’ thíos.

Tá an Roinn Coimirce Sóisialaí (an RCS) freagrach as seirbhísí agus treoir fostaíochta a chur ar fáil do chuardaitheoirí poist mar aon le tacaíocht ioncaim.

Is féidir leat úsáid a bhaint as an meastóir sochar oibre ón RCS chun cabhrú leat measúnú a dhéanamh ar na hiarmhairtí airgeadais a bhaineann le glacadh le hobair lánaimseartha. Deimhníonn an Réríomhán an méid iomlán a gheobhfá tar éis glacadh le hobair lánaimseartha (aon Íocaíocht Teaghlaigh Oibre san áireamh) agus cuirtear seo i gcomparáid leis an méid atá á fháil agat ó íocaíochtaí cuardaitheora poist (Forlíonadh Cíosa san áireamh).

Má tá tú dífhostaithe, b’fhéidir go mbeidh tú in ann do chárta leighis nó d’Fhorlíonadh Cíosa a choimeád nuair a ghlacann tú le fostaíocht – féach thíos. Má bhí tú dífhostaithe ar feadh roinnt ama agus murar aimsigh tú post go fóill, d’fhéadfá bheith i dteideal páirt a ghlacadh i scéim fostaíochta. Tá tacaíochtaí fostaíochta do dhaoine faoi mhíchumas ar fáil freisin.

Má tá leanaí agat:

• B’fhéidir go mbeidh tú in ann do Mhéadú do Leanbh Cáilithe a choimeád ar feadh 13 seachtaine. De rogha air sin, má tá tú ag glacadh le post ísealphá, b’fhéidir go gcáileoidh tú d’Íocaíocht do Theaghlaigh Oibre (ÍTO).
• Tá an Díbhinn Teaghlaigh um Fhilleadh ar Obair ar fáil do theaghlaigh aontuismitheora agus ina bhfuil cuardaitheoirí poist fhadtéarmacha a bhfuil leanaí acu chun cabhrú leo Filleadh ar an obair. Is féidir é a íoc anuas ar an ÍTO.
• Cuireann roinnt scéimeanna cúraim leanaí inacmhainne cúram leanaí ar fáil do theaghlaigh a bhfuil ioncaim níos ísle acu agus tá mar chuspóir aige tacú le tuismitheoirí filleadh ar an obair nó ar an oideachas.

Cárta Leighis

Má tá tú dífhostaithe agus má tá tú ag filleadh ar obair pháirtaimseartha nó lánaimseartha, is féidir leat do chárta leighis a choimeád ar feadh 3 bliana chomh fada agus go raibh íocaíocht ar ráta iomlán á fháil agat do cheann amháin de na liúntais nó na sochair seo a leanas ar feadh nó níos faide:

• Sochar Cuardaitheora Poist
• Liúntas Cuardaitheora Poist
• Íocaíocht Teaghlach Aontuismitheora
• Sochar Breoiteachta
• Pinsean Easláine
• Liúntas Míchumais
• Pinsean na nDall nó
• Bhí tú páirteach i scéim dreasachta fostaíochta nó i scéim deiseanna oideachais

Má ghlacann tú le fostaíocht lánaimseartha, coimeádfaidh tú do chárta leighis ar feadh 3 bliana ón dáta a thosaigh tú an obair. Má ghlacann le fostaíocht pháirtaimseartha, cuirtear tús leis an tréimhse 3 bliana ón dáta a sháraíonn d’ioncam an treoirlíne chuí don chárta leighis. Is féidir leat sonraí breise a fháil faoi chártaí leighis a choinneáil in Treoirlínte maidir le Measúnú Náisiúnta ar an gCárta Leighis/an Cárta Cuairte DGtreoirlínte (pdf) a d’fhoilsigh Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte.

Forlíonadh Cíosa

Má bhí tú dífhostaithe nó mura raibh tú i bhfostaíocht lánaimseartha ar feadh ar a laghad 12 mhí agus má cheaptar go dteastaíonn tithíocht uait tar éis measúnú a dhéanamh ort faoin Scéim Cóiríochta Cíosa (an SCC), d’fhéadfadh go mbeifeá in ann d’Fhorlíonadh Cíosa a choimeád.

Cíosanna Difreálacha agus filleadh ar obair

Má tá teach ar cíos agat ó údarás áitiúil nó ó chomhlachas tithíochta, ríomhtar do chíos de réir chóras cíosanna difreálacha an údaráis áitiúla. Tá an córas seo bunaithe ar ioncam seachtainiúil do theaghlaigh agus ar d’acmhainneacht chun íoc. Mar sin, má thagann méadú ar d’ioncam nuair a fhilleann tú ar an obair, caithfidh tú an t-údarás áitiúil nó an comhlachas tithíochta a chur ar an eolas agus is féidir iarraidh ort ranníocaíocht níos mó a dhéanamh i dtreo an chíosa.

Más tionónta príobháideach thú atá rannpháirteach i scéim na hÍocaíochta Cúnaimh Tithíochta (an ÍCT), ríomhtar do ranníocaíocht chíosa ar an gcaoi chéanna agus beidh ort an t-údarás áitiúil a chur ar an eolas nuair a thagann athrú ar d’ioncam.

Má tá tú ag filleadh ar an obair i ndiaidh tréimhse fhada, beidh ort a chinntiú go bhfuil d’asbhaintí cánach agus ÁSPC ó do phá i gceart.

Cáin

Caithfidh d’fhostóir nua cáin agus an Muirear Sóisialta Uilíoch (MSU) a asbhaint ó do phá faoin gcóras ÍMAT ó thús d’fhostaíochta. Lena chinntiú go ndéileáiltear i gceart le do cháin ón tús agus lena chinntiú go n-asbhaineann d’fhostóir an méid ceart cánach ó do phá, ba cheart duit an méid seo a leanas a dhéanamh:

• D’Uimhir Phearsanta Seirbhíse Poiblí (UPSP) a thabhairt do d’fhostóir agus iarraidh ar d’Uimhir Chláraithe Fostóra. Murab eol duit d’uimhir PSP, déan teagmháil le d’Ionad Intreo nó Oifig Bhrainse Leasa Shóisialaigh agus is féidir leis an bhfoireann ansin uimhir a aimsiú duit.
• Cláraigh na sonraí faoi do phost nua le seirbhís Post agus Pinsean ar líne na gCoimisinéirí Ioncaim i moChúrsaí. Mura féidir leat seirbhísí ar líne a úsáid, is féidir leat teagmháil a dhéanamh le d’oifig cánach le cúnamh a fháil – féach 'Cá ndéanfaidh mé iarratas?' thíos.

Ba cheart duit na bearta seo a dhéanamh a luaithe a ghlacann tú le tairiscint poist, go hidéalach, fiú mura bhfuil ach fostaíocht pháirtaimseartha nó saoire i gceist leis. Tabharfaidh seo roinnt ama do d’fhostaíocht agus don oifig cánach rudaí a shocrú roimh do chéad lá pá.

Nuair atá na sonraí faoi do phost nua cláraithe agat, seolfaidh na Coimisinéirí Ioncaim deimhniú creidmheasanna cánach chuig d’fhostóir ina dtaispeántar na creidmheasanna cánach a asbhaineann d’fhostóir ó do bhille cánach. Is féidir leat amharc ar do dheimhniú creidmheasanna cánach agus aon chreidmheasanna cánach breise a éileamh a d’fhéadfadh a bheith ag dul duit trí Sheirbhísí ÍMAT na gCoimisinéirí Ioncaim. Tagann tú ar Sheirbhísí ÍMAT trí sheirbhís moChúrsaí na gCoimisinéirí Ioncaim.

Mura bhfuil do chúrsaí cánach socraithe agat faoin tráth a thosaíonn tú an obair, beidh ar d’fhostóir cáin a asbhaint ar bhonn éigeandála.

ÁSPC

Ceadófar do ranníocaíochtaí leasa shóisialaigh agus aon ranníocaíochtaí a d’íoc tú i dtréimhsí fostaíochta roimhe seo a chur i gcuntas trí d’Uimhir PSP a thabhairt do d’fhostóir.

Mura raibh tú sa lucht saothair le roinnt blianta anuas, ní cháileoidh tú láithreach d’íocaíochtaí leasa shóisialaigh gearrthéarmacha, cosúil le Sochar Breoiteachta. Tá tú clúdaithe láithreach as Sochar Díobhála, áfach, nuair nach féidir leat oibriú mar gheall ar thimpiste ag an obair. Braithfidh a thapúla a cháileoidh tú do na sochair leasa shóisialaigh éagsúla ar an saghas sochair a bhfuil tú ag cur isteach air agus ar do chúinsí sula bhfillfidh tú ar an obair. Gnóthaíonn tú ranníocaíochtaí curtha do shochar má bhíonn tú breoite nó dífhostaithe, mar shampla.

Má tá tú ag filleadh ar fhreastal ar an ionad oibre go fisiciúil tar éis go raibh COVID-19 ort, is féidir leat eolas a fháil faoi ag filleadh ar an obair go sábháilte.

Is féidir leat súil a chaitheamh ar JobsIreland ar líne chun teacht ar shonraí faoi fholúntais phoist agus cúrsaí oiliúna.

D’oifig cánach.

D’Ionad Intreo nó Oifig Brainse Leasa Shóisialaigh