Saoire Thuismitheora
- Réamhrá
- An difríocht idir saoirethuismitheora agus sochar tuismitheora
- Rialacha faoi shaoire thuismitheora
- Conas iarratas a dhéanamh ar shaoirethuismitherora
- Cá ndéanfaidh mé iarratas
Réamhrá
Bronnann saoire thuismitheora ar gach tuismitheoir saoire 7 seachtaine a ghlacadh i rith chéad 2 bhliain de shaol linbh, nó i gcás uchtála, laistigh de 2 bhliain i ndiaidh gur cuireadh an leanbh faoi chúram an teaghlaigh.
Bíonn tréimhse na saoire mar an gcéanna i gcás breitheanna iolracha, mar shampla, má shaolaítear cúpla duit nó má dhéanann tú beirt leanaí nó níos mó a uchtáil ag an am céanna.
B’fhéidir go gcáileoidh tú d’íocaíocht ar a dtugtar Sochar Tuismitheora i rith saoire thuismitheora. Cuirtear saoire thuismitheora ar fáil d’fhostaithe agus do dhaoine féinfhostaithe. Íoctar Sochar Tuismitheora fad a bhíonn tú ar shaoire thuismitheora ón obair má d’íoc tú dóthain ranníocaíochtaí árachais shóisialaigh (ÁSPC). Má tá tú féinfhostaithe, ba cheart duit iarratas a dhéanamh go díreach leis an Roinn Coimirce Sóisialaí (an RCS) ar Shochar Tuismitheora ar a laghad 6 seachtaine sula mbeartaítear dul ar saoire thuismitheora.
Tabhair faoi deara, le do thoil, níl ar d’fhostóir thú a íoc fad a bhíonn tú ar shaoire thuismitheora, cé gur féidir le roinnt fostóirí do shaoire thuismitheora ‘a bhreisiú’. Má cháilítear thú do Shochar Tuismitheora, gheobhaidh tú €274 gach seachtain.
Athruithe ar an Saoire Thuismitheoireachta ón Iúil 2022
Ó Iúil 2022:
- Tiocfaidh méadú ar shaoire thuismitheora aníos ó 5 seachtaine go 7 seachtaine i gcás leanaí a rugadh nó a uchtaíodh ó Iúil 2022
- Is féidir leat an 2 sheachtain bhreise de shaoire thuismitheora a éileamh má tá do leanbh níos óige ná 2 bhliain d’aois an 1 Iúil 2022 nó má cuireadh do leanbh a uchtaíodh faoi chúram do theaghlaigh níos lú ná 2 bhliain ó shin an 1 Iúil 2022
- Caithfidh tú an tsaoire bhreise a ghlacadh ar bhreithlá dhá bhliain do linbh nó laistigh de 2 bhliain tar éis an tsocrúcháin uchtála
- Tháinig méadú ar Shochar Tuismitheora aníos ó 5 seachtaine go 7 seachtaine do gach tuismitheoir (má cháileoidh tú)
Ní bheidh tuismitheoirí leanaí a rugadh idir Samhain 2019 agus Iúil 2020 incháilithe don 2 sheachtain.
An difríocht idir saoirethuismitheora agus sochar tuismitheora
Ligeann saoire thuismitheoireachta do thuismitheoirí saoire neamhíoctha ón obair a ghlacadh le ham a chaitheamh agus aire á tabhairt acu dá leanaí. Is féidir leis an mbeirt tuismitheoirí a fhaide le 26 seachtain de shaoire thuismitheoireachta a ghlacadh ón 1 Meán Fómhair 2020. Is féidir leat eolas breise a fháil faoi shaoire thuismitheoireachta.
Tá saoire thuismitheora go sonrach do thuismitheoirí i rith chéad 2 bhliain linbh.
Tá saoire atharthachta go sonrach do thuismitheoirí nua i rith chéad 6 bhliain linbh.
Is iad na teidlíochtaí reachtúla eile atá ar fáil do thuismitheoirí saoire mháithreachais agus saoire uchtaíoch.
Mínítear sa tábla seo na difríochtaí idir na saghsanna saoire do thuismitheoirí.
| Saoire | Cé a fhaigheann í? | Cé chomh fada a mhairfidh sí? | An íoctar í? |
| Saoire mháithreachais | Fostaithe baineanna | 26 seachtain agus suas le 16 seachtaine neamhíoctha | Íoctar, íoctar Sochar Máithreachais ar feadh 26 seachtain |
| Saoire uchtaíoch | Bronntar í ar thuismitheoir amháin den lánúin uchtála, nó ar thuismitheoir a bhfuil uchtáil á déanamh acu leo féin | 24 seachtain agus a fhaide le 16 seachtaine neamhíoctha | Íoctar, íoctar Sochar Uchtaíoch ar feadh 24 seachtain |
| Saoire atharthachta | Tuismitheoirí nua leanaí níos óige ná 6 mhí d’aois (athair nó páirtnéir na máthar, de ghnáth, nó i gcás uchtála, an tuismitheoir nach bhfuil ag dul ar saoire uchtaíoch) | 2 seachtain | Íoctar, íoctar Sochar Atharthachta ar feadh 2 sheachtain |
| Saoire thuismitheoireachta | Tuismitheoirí agus caomhnóirí leanaí níos óige ná 12 | 26 seachtain | Ní íoctar í |
| Saoire thuismitheora |
Tuismitheoirí leanaí faoi 2 bhliain d’aois Tuismitheoirí leanaí a uchtaíodh sa chéad 2 bhliain de shocrúchán an linbh |
7 seachtaine ón 1 Iúil 2022 |
Íoctar, íoctar Sochar Tuismitheora ar feadh 7 seachtaine |
Rialacha faoi shaoire thuismitheora
Is í an reachtaíocht a rialaíonn saoire thuismitheora an tAcht um Shaoire agus Sochar Tuismitheora, 2019, arna leasú.
Caithfidh tú critéir áirithe a shásamh le bheith incháilithe saoire thuismitheora a ghlacadh. Caithfidh tú na critéir seo a leanas a shásamh:
- Bheith i do thuismitheoir ábhartha – féach ‘Cé ar féidir leo saoire thuismitheora a ghlacadh?’ thíos:
- An tsaoire a ghlacadh laistigh de 104 seachtain (2 bhliain) i ndiaidh go saolaítear an leanbh nó, i gcás uchtála, ón dáta a cuirtear an leanbh faoi do chúram (dáta an tsocrúcháin)
- Caithfidh tú fógra 6 seachtaine, ar a laghad, a thabhairt do d’fhostóir
Ní fhoráiltear sa reachtaíocht ach don teidlíocht íosta do shaoire thuismitheora. B’fhéidir go mbronntar níos mó ceart i do chonradh fostaíochta.
Cé ar féidir leo saoire thuismitheora a ghlacadh?
Is féidir le tuismitheoirí ábhartha saoire thuismitheora a ghlacadh do leanaí incháilithe. Is ionann tuismitheoir ábhartha agus duine de na daoine seo a leanas:
- Tuismitheoir an linbh
- Céile, páirtnéir sibhialta nó comháitritheoir thuismitheoir an linbh
- Tuismitheoir linbh dheontóirghinte, faoi mar a fhoráiltear faoi alt 5 den Acht um Leanaí agus Cóngais Teaghlaigh, 2015
- Tuismitheoir nó tuismitheoirí uchtála linbh
- Céile, páirtnéir sibhialta nó céile thuismitheoir uchtála an linbh (mura ndearna na tuismitheoirí comhuchtáil)
Conas is féidir liom saoire thuismitheora a ghlacadh?
Is féidir leat an tsaoire seo a ghlacadh mar:
- Tréimhse leanúnach amháin 7 seachtaine de shaoire, nó
- Tréimhsí ar leith nach giorra ná seachtain amháin
Ní féidir saoire thuismitheora a aistriú idir tuismitheoirí – seachas i gcúinsí sonraithe, cosúil le bás duine de na tuismitheoirí.
Cé mhéid a íocfar liom i rith saoire thuismitheora?
Má tá do dhóthain ranníocaíochtaí ASPC íoctha agat, gheobhaidh tú Sochar Cúramóra seachtainiúil €274 sa tseachtain. Íocann an Roinn Coimirce Sóisialaí (an RCS) é seo. Níl ar d’fhostóir thú a íoc fad a bhíonn tú ar shaoire thuismitheora. Íocann roinnt fostóirí do phá nó déanann siad do phá a bhreisiú i rith thréimhse na saoire – leagtar seo amach i do chonradh fostaíochta.
Rialacha eile le haghaidh saoire thuismitheora
- Caitear leat faoi mar atá tú fostaithe fad a bhíonn tú ar shaoire thuismitheora (agus ar gach saghas eile de shaoire reachtúil do thuismitheoirí). Tá tú i dteideal filleadh ar do phost tar éis saoire thuismitheora.
- Saoire bhliantúil – is féidir le saoire bhliantúil dul i méid fad a bhíonn tú ar shaoire thuismitheora.
- Saoirí poiblí – tá tú i dteideal aon saoirí poiblí a fháil a thagann aníos fad a bhíonn tú ar shaoire thuismitheora.
- Ranníocaíochtaí ÁSPC – is féidir leat ranníocaíochtaí ÁSPC a chuirtear do shochar a fháil fad a bhíonn tú ar shaoire thuismitheora.
An féidir liom mo shaoire thuismitheoireachta a roinnt le mo pháirtí?
Tá teidlíocht chothrom ar leith ag an mbeirt tuismitheoirí do shaoire thuismitheora. Ní féidir leat do theidlíocht a aistriú chuig do pháirtnéir.
Nuair a fhaigheann tuismitheoir amháin bás, bíonn an tuismitheoir marthanach i dteideal saoire a fháil don mhéid saoire nár ghlac an tuismitheoir a fuair bás óna dteidlíocht 7 seachtaine (tugtar saoire thuismitheora aistrithe air seo).
Conas iarratas a dhéanamh ar shaoirethuismitherora
Caithfidh tú fógra a thabhairt do d’fhostóir sular féidir leat saoire thuismitheora a ghlacadh.
Caithfidh tú na critéir seo a leanas a shásamh:
- D’fhógra a thabhairt i scríbhinn
- Fógra a thabhairt do d’fhostóir ar a laghad 6 seachtaine sula mbíonn an tsaoire le tosú
- An dáta tosaithe, an bealach a ghlacfar an tsaoire agus cé chomh fada a mhairfidh an tsaoire a chur san áireamh
Chun teacht ar eolas breise faoi do chearta fostaíochta, déan teagmháil le Seirbhís Faisnéise agus do Chustaiméirí an Choimisiúin um Chaidreamh san Áit Oibre - féach 'Cá ndéanfaidh mé iarratas?' thíos.
Is féidir teacht ar níos mó eolais faoi Shochar Tuismitheora.
An féidir le m’fhostóir m’iarraidh ar shaoire thuismitheora a dhiúltú?
Ní féidir le d’fhostóir saoire thuismitheora a dhiúltú ach mura bhfuil tú i dteideal í a ghlacadh.
Is féidir le d’fhostóir do shaoire thuismitheora a chur siar ar feadh a fhaide le 12 sheachtain. D’fhéadfadh d’fhostóir do shaoire a chur siar ar na cúiseanna seo a leanas:
- Athruithe séasúracha ar an méid oibre
- Níl aon oibrí ionaid ar fáil chun tabhairt do chuid oibre
- Cineál do dhualgas
- An líon fostaithe eile a bhfuil saoire thuismitheora á glacadh acu
- Aon cheisteanna eile
Má sháraím an tréimhse cháilitheachta 2 bhliain i ngeall gur cuireadh mo shaoire thuismitheora siar
Ní féidir ach síneadh 12 sheachtain, ar a fhaide, a chur leis an tréimhse cháilitheachta do shaoire thuismitheora (a fhaide le 2ra breithlá linbh) i gcúinsí inar dhiúltaigh fostóir na dátaí bunúla laistigh den tréimhse 2 bhliain ar chúiseanna gnó.
Nuair a bhíonn iarratas á dhéanamh ar shaoire thuismitheora agus ar Shochar Tuismitheora do dhátaí lasmuigh den tréimhse cháilitheachta 2 bhliain, caithfidh tú cáipéisíocht tacaíochta a sheoladh ar aghaidh, deimhniú ó d’fhostóir san áireamh, ina sonraítear an chúis a diúltaíodh na dátaí bunúla, agus ina ndeimhnítear gur aontaigh d’fhostóir leis na dátaí leasaithe leat.
Conas gearán a dhéanamh?
Cosnaítear thú in aghaidh pionósú agus dífhostú éagórach i ngeall ar do chearta faoin reachtaíocht um shaoire thuismitheora a éileamh.
Is féidir leis an bhfostaí nó an fostóir díospóidí faoi shaoire thuismitheora a chur faoi bhráid an Choimisiúin um Chaidreamh san Áit Oibre laistigh de 6 mhí i ndiaidh gur tharla an t-ábhar díospóide nó gearáin.
Caithfidh tú úsáid a bhaint as an bhfoirm ghearáin ar líne atá ar fáil ag workplacerelations.ie. Is féidir síneadh ama 6 mhí eile a thabhairt duit sa chás amháin go bhfuil cúis réasúnach ann a chuir cosc ort an gearán a dhéanamh laistigh den ghnáth-thréimhse ama.