Fóntais a rialáil

Cuideachtaí a sholáthraíonn leictreachas nó gás (nó an dá cheann) do thithe agus do ghnóthais in Éirinn, tá siad ceadúnaithe chun é sin a dhéanamh ag an gCoimisiún um Rialáil Fóntas (CRU). Is é ról an CRU ná tomhaltóirí a chosaint, a chinntiú go gcoimeádtar an soláthar ar ardchaighdeán agus iomaíocht sa tionscal a chur chun cinn. Rialaíonn an CRU Uisce Éireann freisin

Má tá gearán agat faoi do sholáthraí fuinnimh nó Uisce Éireann (ar a dtugtaí Irish water roimhe seo), agus nach féidir leat an gearán sin a réiteach go díreach leis an soláthraí, is féidir leat an fhadhb a thabhairt chuig an CRU le fiosrú.

Tá na príomhfheidhmeanna seo a leanas ag an CRU:

• An earnáil fuinnimh a rialáil –Chun leasanna na gcustaiméirí gáis agus leictreachais a chosaint, ardchaighdeán soláthair a chinntiú, agus iomaíocht a chur chun cinn.
• An earnáil uisce a rialáil - Chun leas custaiméirí a chosaint trí mhonatóireacht a dhéanamh ar fheidhmíocht Uisce Éireann.
• Tomhaltóirí a chosaint -Leasanna tomhaltóirí a chosaint trí fhaisnéis a sholáthar, caighdeáin seirbhísí agus cóid chleachtais a leagan síos, agus cabhrú le gearáin a réiteach.

Rialaíonn an CRU soláthróirí fuinnimh trí mhonatóireacht a dhéanamh ar na réimsí seo a leanas:

Praghsanna miondíola leictreachais agus gáis

Seiceálann an CRU na praghsanna a ghearrann soláthraithe fuinnimh chun custaiméirí a chosaint ar ró-phraghasú, praghas-socrú agus chun a chinntiú go bhfuil leibhéal sláintiúil iomaíochta san earnáil.

Forbairtí margaidh

Áirítear leis seo cuideachtaí nua a thabhairt isteach i margadh na hÉireann agus ag cinntiú nach mbíonn sciar ró-mhór den mhargadh miondíola ag cuideachtaí móra.

Rannpháirtíocht custaiméirí fuinnimh

Áirítear leis sin seiceáil nach bhfuil sé deacair ag cuideachtaí soláthraithe a athrú, go bhfuil naisc nua á mbainistiú acu agus go bhfuil conarthaí cothrom agus réasúnta.

Cosaint do chustaiméirí fuinnimh

Áiríonn sé seo seiceáil go bhfuil cuideachtaí fuinnimh ag insint dá gcustaiméirí nuair a bhíonn siad i riaráiste, agus go bhfuil pleananna i bhfeidhm ag cuideachtaí chun cabhrú le custaiméirí atá i gcruatan airgeadais. Áirítear leis seo déileáil le gearáin ó chustaiméirí.

Tá Uisce Éireann freagrach as soláthar éifeachtach uisce do thithe agus do ghnóthaí. Is é an príomhthasc atá aige ná córais uisce poiblí agus fuíolluisce in Éirinn a oibriú agus a fheabhsú chun seirbhísí sábháilte, iontaofa agus ardchaighdeáin a sholáthar do chustaiméirí.

Is é an CRU rialtóir eacnamaíoch Uisce Éireann agus is í an Ghníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (EPA) a rialtóir comhshaoil. Is féidir leat tuilleadh faisnéise a fháil faoin soláthar uisce.

Mar an rialtóir eacnamaíoch, oibríonn an CRU le cinntiú go bhfuil Uisce Éireann (ar a dtugtaí Irish Water roimhe seo) á rith go héifeachtach. Tá ról aige sna réimsí seo a leanas:

• Socrú ioncaim -Déanann sé measúnú agus faomhadh ar an ioncam ar féidir le hUisce Éireann a dhéanamh thar thréimhse áirithe ama
• Tuairisciú – Caithfidh Uisce Éireann tuairisc a thabhairt don CRU ar a fheidhmíocht gach 6 mhí
• Seirbhís do chustaiméirí - Ag cinntiú go bhfuil Uisce Éireann ag leanúint na treorach ina lámhleabhar custaiméirí. Tá cóid chleachtais sa lámhleabhar seo, a cheadaíonn an CRU agus a athbhreithnítear go rialta chun a chinntiú go soláthraíonn Uisce Éireann an chosaint agus an tseirbhís is fearr do chustaiméirí.
• Beartas agus táillí a cheadú -Ceadaíonn sé polasaí agus táillí do:
  • Custaiméirí a nascadh leis an ngréasán poiblí uisce agus fuíolluisce (Líonra Uisce Éireann). Faigh tuilleadh faisnéise faoi naisc uisce.
  • Úsáid iomarcach uisce ag custaiméirí Uisce Éireann (baile agus neamhthí) agus rialaíonn táillí uisce poiblí agus fuíolluisce. Faigh tuilleadh faisnéise faoi tháillí uisce.

Cuireann an CRU comhairle ar an Aire Tithíochta, Pleanála agus Rialtais Áitiúil maidir le conas a sheachadtar seirbhísí uisce. Comhoibríonn sé freisin leis an EPA agus cuireann sé seirbhísí réitithe díospóide ar fáil do chustaiméirí Uisce Éireann.

Tá tuilleadh faisnéise ag Uisce Éireann faoi sheirbhísí uisce don bhaile agus seirbhísí uisce do ghnóthaí.

Tá ról ag an CRU a chinntiú go ndéantar custaiméirí fuinnimh a chosaint agus chun iomaíocht a chur chun cinn. Déanann sé é seo trí leabhar rialacha a chur i bhfeidhm ar a dtugtar an Lámhleabhar Soláthraí. Éilíonn sé seo go mbeadh cóid chleachtais ag soláthraithe ag rá conas a dhéileálfaidh siad le tomhaltóirí. Clúdaíonn na cóid seo na réimsí seo a leanas:

• Ag Billeáil
• Dícheangail
• Clárú custaiméirí
• Margaíocht agus fógraíocht
• Láimhseáil gearán
• Custaiméirí leochaileacha
• Íoc mar a úsáidtear (PAYG) agus rialaitheoirí buiséid
• Custaiméirí neamhtheaghlaigh

Ní mór go mbeadh Cairteacha Custaiméirí i bhfeidhm ag soláthraithe a leagann amach:

• Leibhéil seirbhíse ráthaithe do chustaiméirí
• Socruithe cúitimh agus aisíocaíochta nuair nach gcomhlíontar leibhéil cháilíochta seirbhíse

Ní mór do gach soláthraí a chairt custaiméirí agus a chóid a chur ar a shuíomh Gréasáin. Is féidir leat tuilleadh faisnéise a fháil faoi chosaint custaiméirí.

I measc na rialacha a chaithfidh Uisce Éireann a leanúint:

• Fógra 2 lá ar a laghad a thabhairt duit roimh bhriseadh beartaithe ar an ngnáthsholáthar
• Fógraí fiuchphointe uisce a chur in iúl agus faisnéis a sholáthar faoin gcúis agus faoin am a bhfuiltear ag súil leis a bheidh i bhfeidhm
• Fógra 2 sheachtain ar a laghad a thabhairt duit roimh shuiteáil méadar agus faisnéis a sholáthar
• Freagra a thabhairt duit laistigh de 2 lá oibre má thuairiscíonn tú locht ar an líonra
• Freagairt ar ghearáin laistigh de 5 lá oibre le réiteach nó breac-chuntas ar na céimeanna is gá chun an cheist a réiteach

Is féidir leat tuilleadh a fháil amach faoi chosaint tomhaltóirí Uisce Éireann.

Tá foirne cúram custaiméirí ag an CRU chun cabhrú leat má tá fadhbanna agat le do sholáthraí fuinnimh nó le d’oibreoir líonra, nó le hUisce Éireann. Is comhlacht ceadaithe é an CRU le haghaidh réiteach malartach díospóide.

Má tá fadhb agat, ba cheart duit dul i dteagmháil le ceachtar den dá cheann ar dtús:

• Do sholáthraí leictreachais le haghaidh saincheisteanna a bhaineann le billeáil, fadhbanna cuntais, margaíocht nó fógraíocht, nó soláthraí a athrú, nó
• Líonraí NSB le haghaidh fadhbanna lena n-áirítear méadar lochtach, costais nasc, éigeandálaí, bristeacha, nó moilleanna nasc

Má tá fadhb agat le hUisce Éireann, ba cheart duit gearán a dhéanamh leo ar dtús trína rannóg láimhseála gearán.

Mura féidir leat an fhadhb a réiteach, tá na roghanna seo a leanas agat:

• Déan teagmháil leis an CRU le haghaidhfaisnéise agus comhairle, nó chun úsáid a bhaint as a sheirbhís réitigh gearán
• Déan éileamh i gcoinne na cuideachta trí na cúirteanna ag baint úsáide as an Nós Imeachta um Éilimh Bheaga