Do chearta má cheannaigh tú ar líne ar an 28 Samhain 2022 nó roimhe sin

Mínítear ar an leathanach seo do chearta tomhaltóra má cheannaigh tú rud éigin ar líne, de réir catalóg nó ar an dteileafón ar an 28 Samhain 2022 nó roimhe. Beidh feidhm ag na cearta seo má cheannaigh tú ar líne ó thrádálaí atá bunaithe in Éirinn nó san AE.

Tá cearta éagsúla agat:

• Ceannaíodh é ar líne, de réir catalóg nó thar an dteileafón ar an 29 Samhain 2022 nó ina dhiaidh sin. Tá seo mar gheall gur tugadh cearta nua isteach leis an Acht um Chearta Tomhaltóirí 2022 (pdf).
• Ceannaithe ó thrádálaí sa RA

Má cheannaigh tú ar líne, tá na cearta céanna agat faoi dhlí na dtomhaltóirí agus atá agat agus tú ag ceannach i siopa.

Cáilíocht, feidhmíocht agus marthanacht

Faoin Acht um Dhíol Earraí agus Soláthar Seirbhísí, 1980 caithfidh na hearraí a cheannaigh tú caighdeáin cháilíochta, feidhmíochta agus marthanachta a chomhlíonadh.

Caithfidh earraí a bheith:

• Ar cháilíocht shásúil (indíolta) agus marthanacht agus praghas á gcur san áireamh
• Oiriúnach don chuspóir a cheannaigh tú é
• Mar a thuairiscítear, ag meaitseáil aon tuairisc a fógraíodh nó faisnéis eile a thug an díoltóir duit

Cearta breise

Nuair a cheannaigh tú earraí ar líne, rinne tú conradh ar a dtugtar cianchonradh. Clúdaíonn cianchonradh díolacháin a rinneadh ar líne, ar an dteileafón, le hordú poist, nó ó dhíoltóir ó dhoras go doras.

Leis an gcineál conartha seo, ní dheachaigh tú isteach sa chonradh go pearsanta agus níorbh fhéidir leat na táirgí a sheiceáil sular cheannaigh tú iad. Mar gheall air seo, tá cosaintí breise agat faoi dhlí an AE.

Ceannaithe ar líne ó thrádálaí ón RA

Má cheannaigh tú ar líne ó thrádálaí sa RA tar éis an 1 Eanáir 2021, b’fhéidir nach mbeidh na cearta tomhaltóra céanna agat go huathoibríoch. Is féidir leat tuilleadh a léamh faoi cheannach ar líne ón RA tar éis an Bhreatimeachta.

Tá na cearta seo a leanas agat maidir le seachadadh nó neamhsheachadadh moillithe:

• Ní mór duit do chuid earraí a fháil laistigh de 30 lá tar éis iad a cheannach (ach amháin má d’aontaigh tú le fráma ama eile le haghaidh seachadta)
• Mura seachadtar na hearraí laistigh den am a comhaontaíodh, féadfaidh tú iarraidh ar an díoltóir na hearraí a sheachadadh arís faoi dháta comhaontaithe
• Mura seachadann an díoltóir laistigh den tréimhse bhreise seo, féadfaidh tú an conradh a chur ar ceal agus aisíoc iomlán a fháil gan mhoill
• Más rud é, ag an am a cheannaigh tú na hearraí, gur inis tú don díoltóir go raibh seachadadh faoi dháta áirithe riachtanach (mar shampla, le haghaidh imeacht) agus gur aontaigh an díoltóir, is féidir leat an conradh a chur ar ceal agus aisíocaíocht a fháil mura gcomhlíonann siad an dáta seachadta geallta
• Is féidir leat an conradh a chur ar ceal agus aisíocaíocht a fháil má tá sé ráite ag an díoltóir nach féidir leis na hearraí a sheachadadh nó nach ndéanfaidh sé

Leagann an Treoir um Chearta Tomhaltóirí 2011/83/AE (CRD) amach na rialacha maidir le moill agus neamhsheachadadh.

Tá sé de cheart agat leigheasanna áirithe a fháil nuair nach bhfuil rud éigin a cheannaíonn tú de cháilíocht indíolta, oiriúnach le ceannach nó mar a thuairiscítear. Is féidir le leigheas a bheith ina dheisiúchán, ina athsholáthar nó ina aisíocaíocht.

Má tá an locht le feiceáil laistigh den chéad 6 mhí, glactar leis go raibh fadhb ann nuair a fuair tú na hearraí agus tá sé de dhualgas ar an díoltóir a mhalairt a chruthú. Má thagann an locht chun solais tar éis na chéad 6 mhí, is féidir iarraidh ort a chruthú go raibh fadhb ann nuair a fuair tú é.

Léigh tuilleadh faoi ráthaíochtaí agus barántaí agus deisiúcháin, athsholáthar agus aisíocaíochtaí.

Tá na cearta breise seo a leanas agat faoi dhlí an AE agus tú ag siopadóireacht ar líne:

• Ceart rochtain chomhionann ar láithreáin ghréasáin ar fud an AE
• Cosaint ar chleachtais áirithe a bhfuil toirmeasc orthu laistigh den AE

Rochtain chomhionann ar láithreáin ghréasáin ar fud an AE

Faoi rialacha maidir le geobhlocáil, tá an ceart agat rochtain chomhionann ar an margadh digiteach ar fud an AE is cuma cá bhfuil tú i do chónaí.

Tá an Rialachán Geobhloic (Rialachán AE 2018/302) (pdf) i bhfeidhm ar fud an AE ó mhí na Nollag 2018 agus tá sé mar aidhm aige stop a chur le cleachtais na geobhloic agus an gheo-idirdhealaithe.

Mar thoradh ar an Rialachán Geobhloic, níl cead ag gnólachtaí laistigh den AE:

• Cuir srian le do rochtain ar láithreán gréasáin a bhí dírithe ar thomhaltóirí laistigh de limistéar geografach ar leith
• Iallach a chur ort ceannach ó láithreán gréasáin ar leith atá beartaithe don tír sin nó don ghrúpa tíortha sin amháin
• Teorainn a chur le láithreán gréasáin ar leith tú, fiú má thoilíonn tú go n-atreorófar tú chuig an suíomh Gréasáin sin
• Déan tú a atreorú go huathoibríoch chuig suíomh Gréasáin eile atá socraithe don suíomh sin
• Caitheamh modhanna íocaíochta ar bhealach difriúil bunaithe ar do shuíomh

Is féidir le ‘geo-idirdhealú’ tarlú as líne freisin. Mar shampla, má tá tú i láthair go fisiciúil in áitreabh trádálaí agus go gcuirtear cosc ort táirge a cheannach nó má chuirtear coinníollacha éagsúla ar fáil duit, mar shampla praghas níos airde, mar gheall ar do náisiúntacht nó áit chónaithe.

Tá tuilleadh faisnéise ag an gCoimisiún Eorpach maidir le geobhlocáil.

Cuireann an CRD cosc ar roinnt cleachtas ar fud an AE, lena n-áirítear:

Tá siopadóireacht ar líne áisiúil, ach féadann sé a bheith níos deacra fadhbanna a réiteach. Má théann rudaí amú, déan teagmháil leis an díoltóir (i scríbhinn más féidir) ag míniú cad é an cheist agus conas is mian leat é a cheartú.

Mura bhfuil tú sásta le freagra an díoltóra

Mura réitítear an fhadhb laistigh de fhráma ama réasúnta nó mura bhfuil tú sásta le freagra an díoltóra, féadfaidh tú:

dul i dteagmháil leis an gCoimisiún um Iomaíocht agus Cosaint Tomhaltóirí (CCPC) le haghaidh faisnéise agus comhairle.

Déan teagmháil le do bhanc nó soláthraí cárta creidmheasa chun aismhuirearú a úsáid. Tá tuilleadh faisnéise ag an CCPC ar aisíocaíocht

Glac éileamh i gcoinne an díoltóra ag baint úsáide as an Nós Imeachta um Éilimh Bheaga

Faigh tuilleadh faisnéise faoi ghearán a dhéanamh agus faoi eagraíochtaí cosanta tomhaltóirí.