Gearán a dhéanamh faoi fhógraíocht

Tá dlíthe ann chun tú a chosaint ar fhógraíocht mhíthreorach. Níl cead ag gnólachtaí ráitis a dhéanamh i bhfógraíocht atá mícheart nó ar dócha go gcruthóidh siad tuiscint bhréagach.

Féadfaidh tú gearán a dhéanamh má bhraitheann tú gur chuir gnó amú thú faoi tháirge nó seirbhís nó má dhéanann tú agóid i gcoinne an ábhair i bhfógra.

Is é an tÚdarás um Chaighdeáin Fógraíochta d’Éirinn (ASAI) an príomhchomhlacht chun rialacha a chur i bhfeidhm maidir le fógraíocht ach tá comhlachtaí eile ann a leagann síos caighdeáin d’earnálacha éagsúla.

Is comhlacht neamhspleách féinrialaithe é an tÚdarás um Chaighdeáin Fógraíochta d’Éirinn (ASAI) a bhunaigh agus a mhaoiníonn an tionscal fógraíochta.

Tá ról aige caighdeáin arda fógraíochta agus cur chun cinn díolacháin a chur chun cinn. Foilsíonn sé Cód Caighdeán maidir le Fógraíocht agus Cumarsáid Margaíochta (Cód ASAI).

Cad is féidir leat gearán a dhéanamh faoi

Is féidir leat gearán a dhéanamh leis an ASAI faoi:

• Fógraíocht mhíthreorach nó bhréagach
• Ábhar i bhfógra a bhfuil tú ag cur ina choinne

Breithneoidh ASAI gearáin faoi ábhar cumarsáide margaíochta tráchtála. Áirítear le cumarsáid mhargaíochta tráchtála ábhar i bhfógra, i gcur chun cinn nó sa phost díreach a thaispeántar:

• Ar an teilifís nó ar an raidió
• Ar líne
• Ar phóstaeir
• I mbróisiúir
• I nuachtáin agus in irisí
• I ríomhphoist agus seoltaí díreacha
• I bpictiúrlanna
• In ábhair díolacháin chun cinn

Níl aon táille ar ghearán a dhéanamh agus coinnítear d’aitheantas faoi rún.

Conas gearán a dhéanamh

Seol do ghearán chuig an ASAI trí litir nó ag baint úsáide as an bhfoirm ghearáin ar líne.

Bí cinnte a chur san áireamh:

• D'ainm iomlán agus do sheoladh
• Seat scáileáin den fhógra (más ar líne)
• Cóip den fhógra más féidir (mar shampla, gearrthán ó phreas nó irisleabhar)
• Cathain agus cá háit a tháinig sé
• Ainm an fhógróra
• I gcás tionscnaimh díolacháin, ainm an táirge agus an tionscnóra agus cóipeanna de lipéid, bileoga nó foirmeacha iontrála
• Cúiseanna a gceapann tú go bhfuil an fógra mícheart
• Má tá tú ag agóid mar thomhaltóir aonair nó mar iomaitheoir

Imscrúdú ASAI

Déanfaidh an ASAI athbhreithniú ar do ghearán le féachaint an bhfuil sé ina shaincheist atá faoina shainchúram agus an bhfuil gá le himscrúdú.

Inseoidh an ASAI duit mura dtagann do ghearán faoina shainchúram, nó má chinneann sé nach bhfuil imscrúdú cuí (agus an chúis). Is féidir leis an ASAI thú a atreorú chuig eagraíocht eile chun cabhair a fháil.

Má chinneann an ASAI do ghearán a fhiosrú, cuirfidh sé é sin in iúl don fhógróir (nó don ghníomhaireacht atá i gceist). Tá 10 lá ag an bhfógróir freagra a thabhairt ar an ASAI agus a thuairim a thabhairt ar an imscrúdú.

Nuair a fhaigheann an ASAi freagra, seoltar achoimre ar an gcás agus moladh an ASAI chuig an gCoiste Gearán. Seolann an ASAI cóip den mholadh seo chugat agus chuig an bpáirtí eile. Féadfaidh tú tuilleadh faisnéise nó tuairimí a thabhairt sula ndéanann an Coiste Gearán cinneadh ar sháraigh nó nár sháraigh an fógra rialacha an chóid.

Cinneadh an ASAI

Ullmhaíonn an Coiste Gearán Tuarascáil Cás, a chuimsíonn sonraí an cháis agus cinneadh deiridh an Choiste. Tugtar an Tuarascáil Cás duit agus don pháirtí eile agus foilsítear í freisin ar láithreán gréasáin an ASAI. Níl d'ainm foilsithe.

Nuair a sháraíonn fógra nó bolscaireacht Cód an ASAI, ní mór é a tharraingt siar ó radharc an phobail nó é a leasú go tapa de réir threoracha an Choiste.

Má tá an sárú an-tromchúiseach, féadfar an nós imeachta imscrúdaithe a chur ar aghaidh go tapa. Féadfaidh an ASAI iarraidh ar an bhfógróir nó ar an ngníomhaireacht beart práinneach a dhéanamh, mar shampla an fógra a tharraingt siar láithreach nó a leasú agus an t-imscrúdú á chur i gcrích.

Is é an ASAI an príomhchomhlacht chun rialacha a chur i bhfeidhm maidir le fógraíocht ach tá comhlachtaí eile ann a leagann síos caighdeáin agus a dhéanann monatóireacht freisin.

An Coimisiún um Iomaíocht agus Cosaint Tomhaltóirí (CCPC)

Má bhraitheann tú go bhfuil fógra míthreorach nó bréagach, is féidir leat é a thuairisciú don CCPC.

Tá an CCPC freagrach as na rialacha a bhaineann le fógraíocht gnó in Éirinn a fhorfheidhmiú agus is féidir leo beart a dhéanamh, nuair is cuí.

Ní féidir leis an CCPC cúiteamh a fháil duit má tá drochchinneadh ceannacháin déanta agat mar gheall ar fhógraíocht mhíthreorach. D’fhéadfadh cás a bheith agat i gcoinne an fhógróra ag baint úsáide as Cúirt na nÉileamh Beag.

Tá tuilleadh faisnéise ag an CCPC faoi fhógraíocht mhíthreorach.

Coimisiún na Meán

I mí an Mhárta 2023, tháinig Coimisiún na Meán in ionad Údarás Craolacháin na hÉireann (BAI) mar an rialtóir do chraolachán tráchtála agus seirbhíse poiblí. Ní mór do chraoltóirí Cód an BAI a leanúint (go dtí go bhforbrófar cód nua)

Má tá gearán agat maidir le fógraíocht, urraíocht, teilishiopadóireacht nó socrú táirgí ar teilifís nó raidió in Éirinn, ní mór duit do ghearán a dhéanamh leis an gcraoltóir ar dtús. Mura bhfuil tú sásta leis an bhfreagra ón gcraoltóir, is féidir leat gearán a dhéanamh le Coimisiún na Meán. Féadfaidh tú tuilleadh faisnéise a fháil faoi ghearán a dhéanamh.

Údarás Sábháilteachta Bia na hÉireann (USBE)

Tá an USBE freagrach as fógraíocht táirgí bia. Féadfaidh tú teagmháil a dhéanamh leis an USBE má tá gearán agat faoi fhaisnéis mhíthreorach ar tháirgí bia a théann i bhfeidhm ar do chinneadh ceannacháin, nó ar dócha go gcuirfidh sé isteach air.

Tá treoir ag an USBE agus an ASAI faoi théarmaí margaíochta chun cur síos a dhéanamh ar bhia (mar shampla úsáid na dtéarmaí ceardaí nó ceirde, teach feirme, traidisiúnta nó nádúrtha). Tá rialacha AE ann maidir leis an bhfocal ‘orgánach’ a úsáid i lipéadú bia.

Is féidir leat gearán a dhéanamh leis an USBE ag baint úsáide as an bhfoirm ghearáin ar líne. Tá tuilleadh faisnéise ag an USBE maidir le gearán a dhéanamh faoi tháirgí bia.

Banc Ceannais na hÉireann

Féadfaidh tú gearán a dhéanamh leis an mBanc Ceannais má bhraitheann tú go bhfuil fógra le haghaidh táirge nó seirbhís airgeadais míthreorach. Tá rialacha maidir le fógraí do tháirgí airgeadais sa Chód um Chosaint Tomhaltóirí agus sna Rialacháin um Iasacht Airgid. Is féidir leat tuilleadh a fháil amach maidir le fógraíocht creidmheasa agus gearán a dhéanamh faoi ghnólachtaí seirbhísí airgeadais.

Faigh tuilleadh comhairle agus faisnéise faoi conas gearán a dhéanamh agus eagraíochtaí cosanta tomhaltóirí.