Fadhb le carr athláimhe

Nuair a cheannaíonn tú carr athláimhe ó thrádálaí (déileálaí cairr, garáiste nó gnó a dhíolann ar mhargadh ar líne), tá na cearta tomhaltóra céanna agat agus a bhíonn agat nuair a cheannaíonn tú carr nua.

Is féidir leat a bheith ag súil go gcomhlíonfaidh an carr coinníollacha áirithe cáilíochta agus marthanachta agus go dtiocfaidh sé leis an méid a bhí leagtha amach sa chonradh. Cé nach féidir leat a bheith ag súil go mbeidh carr athláimhe ar an gcaighdeán céanna le carr nua, ba cheart go léireodh an caighdeán an praghas a d’íoc tú. Má cheannaíonn tú ag ceant níl na cearta céanna agat má dhíoltar an carr mar a fheictear é. Seiceáil coinníollacha díola an cheant sula gceannaíonn tú.

Má cheannaíonn tú ó dhíoltóir príobháideach, tá níos lú cearta dlíthiúla agat freisin. Is é an fáth atá leis sin ná go mbaineann dlí na dtomhaltóirí le conarthaí idir trádálaí agus tomhaltóir agus ní chumhdaíonn sé margaí tomhaltóir-go-tomhaltóir.

Léigh tuilleadh faoi do chearta agus carr athláimhe á cheannach agat.

Má thagann locht ar charr athláimhe a cheannaigh tú, tá sé de cheart agat iarraidh ar an gharáiste nó ar an déileálaí cairr an fhadhb a réiteach trí:

• An chuid/na codanna lochtacha a dheisiú saor in aisce, laistigh de thréimhse réasúnta agus gan aon mhíchaoithiúlacht shuntasach duit
• Cuid athsholáthair nó carr den cháilíocht nó den luach céanna a sholáthar
• Aisíocaíocht a thabhairt duit den phraghas iomlán a íocadh nó aisíocaíocht pháirteach le hasbhaint le húsáid (ar a dtugtar cúlú freisin)

Faigh tuilleadh faisnéise faoi fhadhbanna le hearraí lochtacha agus conas gearán a dhéanamh.

Tá carr fós faoi bharántas

Má díoladh do charr le baránta monaróir, cuireann sé seo cosaintí breise ar fáil. Seiceáil na téarmaí agus coinníollacha le fáil amach an bhfuil an bharántas fós i bhfeidhm, cad iad na fadhbanna atá clúdaithe agus cad iad na hoibleagáidí atá ar an díoltóir.

Aontaítear barántais cairr úsáidte idir tú féin agus an déileálaí nuair a bhíonn an díolachán á chaibidil agat. Is gnách go mbíonn siad neamh-inaistrithe. Ciallaíonn sé seo go mbeidh ort dul ar ais chuig an gharáiste nó chuig an déileálaí cairr as a cheannaigh tú an carr chun deisiúcháin a dhéanamh faoin mbarántas sin.

Tugann baránta nó ráthaíocht cosaintí breise duit ach ní thagann sé in ionad do chearta reachtúla nuair a bhíonn earraí lochtach. Tá dualgas dlíthiúil fós ar an díoltóir deisiúchán, athsholáthar nó aisíocaíocht a sholáthar duit má tharlaíonn sé nach bhfuil an carr de cháilíocht agus marthanacht shásúil nó ag teacht leis an méid a bhí leagtha amach sa chonradh.

Léigh tuilleadh faoi ráthaíochtaí agus barántaí.

I ngach comhaontú Fruilcheannaigh agus Plean Conartha Pearsanta (PCP), fanann an carr ina maoin de chuid na cuideachta airgeadais agus ní aistrítear úinéireacht an ghluaisteáin chugat go dtí go n-íoctar an tráthchuid dheireanach.

Má tá carr a cheannaigh tú faoi chomhaontú Fruilcheannaigh nó PCP lochtach nó má éiríonn sé lochtach, tá an díoltóir agus an t-úinéir (cuideachta airgeadais) freagrach as. Féadfaidh tú éileamh a dhéanamh i gcoinne ceachtar páirtí sa chás seo. Ní féidir leat éileamh a dhéanamh i gcoinne mhonaróir an chairr.

Má aontaíonn an díoltóir le haisíocaíocht a thabhairt, cuirfear é seo ar fáil don chuideachta airgeadais:

• A chuirfidh deireadh leis an gcomhaontú airgeadais de ghnáth
• A íocfaidh d’éarlais ar ais leat de ghnáth móide aon íocaíochtaí atá déanta agat cheana féin.
• A dhéanfaidh méid áirithe a asbhaint as úsáid na feithicle de ghnáth.

Faigh tuilleadh faisnéise faoi fruilcheannach.

Nuair a cheannaíonn tú carr ag ceant, de ghnáth ‘díoltar é mar a fheictear’. Is fútsa atá sé na seiceálacha riachtanacha a dhéanamh trína iniúchadh sula ndéanann tú tairiscint (mar shampla, trí mheicneoir a fháil chun an carr a scrúdú sula gceannaíonn tú).

Má théann rud éigin mícheart tar éis duit a cheannach, níl an gnólacht ceant freagrach. Seiceáil coinníollacha díola an cheant sula gceannaíonn tú.

Is beag cearta dlíthiúla atá agat nuair a cheannaíonn tú carr ó dhíoltóir príobháideach. Ní bhaineann dlíthe tomhaltóirí ach le margaí idir tomhaltóir (duine a cheannaíonn earra nó seirbhís le haghaidh úsáide pearsanta nó tomhaltais) agus trádálaí (duine atá ag gníomhú chun críocha a bhaineann lena thrádáil, lena ghnó nó lena ghairm). Níl feidhm aige nuair a cheannaíonn tú ó dhuine príobháideach nach trádálaí é (mar shampla, duine atá ag díol a charr féin leat ach nach ndíolann gluaisteáin mar ghairm)

Ba cheart duit dul i dteagmháil leis an díoltóir fós chun iarracht a dhéanamh teacht ar réiteach. Murar féidir leat an fhadhb a réiteach, féadfaidh tú cás sibhialta a thógáil nó an nós imeachta um éilimh bheaga a úsáid.

I gcásanna áirithe, níl sé de cheart agat deisiúchán nó aisíocaíocht a fháil nuair a bhíonn locht ar do charr athláimhe.

Áirítear leis seo nuair a:

• Insíodh duit faoin locht nuair a cheannaigh tú an carr
• Rinne tú (nó do mheicneoir) cigireacht ar an gcarr agus ar cheart go bhfaca tú an fhadhb, mar shampla, fiacla
• Ba tusa an chúis leis an locht
• Bhíonn an locht ó ghnáthchaitheamh agus cuimilt. Ciallaíonn sé seo go bhfuil sé gnáth ag smaoineamh ar an méid a úsáideadh an carr (mar shampla, athrú boinn nó pillíní coscáin)

Déan gearán i gcónaí leis an duine a dhíol an carr leat ar dtús.

Murar féidir leis an díoltóir féin do ghearán a réiteach, féadfaidh tú gearán foirmiúil a dhéanamh leis an gcomhlacht trádála nó gairmiúil ábhartha.

Sa chás nach bhfuil an trádálaí ina bhall d’aon chomhlacht trádála nó gairmiúil nó gur cheannaigh tú an carr ó dhíoltóir príobháideach, féadfaidh tú smaoineamh ar chás sibhialta a thógáil nó an nós imeachta um éileamh beag a úsáid.

Díospóid gan réiteach le garáiste nó déileálaí cairr

Murar féidir do ghearán a réiteach agus gur ball de Chumann Thionscal Mótair na hÉireann (SIMI) an garáiste nó an déileálaí cairr. Féadfaidh tú gearán foirmiúil a dhéanamh le SIMI trína sheirbhís gearán do thomhaltóirí nó trína scéim eadrána. Déanfaidh SIMI iarracht idirghabháil a dhéanamh idir tú féin agus an trádálaí chun an cheist a réiteach.

Déileálann SIMI le gearáin a bhaineann le:

• Carr athláimhe a cheannaigh tú ó bhaill SIMI
• Seirbhís nó deisiú carranna ag baill SIMI

Déan do ghearán le SIMI laistigh de 3 mhí ón dáta ar thosaigh d’fhadhb. Ní ghearrtar aon táille as seirbhísí gearán nó eadrána SIMI a úsáid.

Chun seiceáil an bhfuil an garáiste nó an déileálaí cairr ina bhall de SIMI, cuardaigh eolaire SIMI nó cuir glaoch ar 016161690. Más ball de SIMI é déileálaí, taispeánfar an lógó reatha ar a n-áitreabh mar aon leis an mbliain bhallraíochta reatha.

Caithfidh baill SIMI an cód eitice a leanúint agus seirbhís ardchaighdeáin a thairiscint do chustaiméirí. Áiríonn sé seo seiceálacha a dhéanamh ar fheithiclí athláimhe agus aon saincheisteanna a thagann chun cinn a réiteach.

Díospóid gan réiteach leis an díoltóir príobháideach

Mura féidir leat d’aighneas le díoltóir príobháideach a réiteach, féadfaidh tú smaoineamh ar chaingean dlí a ghlacadh. Más lú ná €2,000 an méid atá i gceist, féadfaidh tú cás a thabhairt chuig cúirt na n-éileamh beag ag baint úsáide as an nós imeachta um éilimh bheaga. Le haghaidh suimeanna os cionn €2,000, cuir ceist ar aturnae faoi chás sibhialta a thógáil.

Faigh tuilleadh comhairle faoi do chearta agus tú ag ceannach carr athláimhe.

Tá tuilleadh comhairle ag an gCoimisiún um Iomaíocht agus Cosaint Tomhaltóirí (CCPC) maidir le gluaisteáin a cheannach.