Neamhniú pósta

Is éard is foraithne neamhnithe ann ná dearbhú ó chúirt nárbh ann riamh do do phósadh de réir an dlí. Ciallaíonn sé nach bhfuil aon phósadh bailí ann idir tú féin agus do pháirtí. I mBéarla, is minice a thugtar 'annulment' ar 'nullity'.

Ní hionann neamhniú agus colscaradh Is ionann colscaradh agus dearbhú a chuireann deireadh le pósadh bailí. Is dearbhú é neamhniú nárbh ann riamh do phósadh bailí.

Tá dhá chineál póstaí ann a d’fhéadfaí a chur ar neamhní:

• Póstaí ar neamhní
• Póstaí inneamhnithe

Má tá do phósadh ar neamhní, meastar nár tharla sé riamh.

Más pósadh inneamhnithe, meastar gur pósadh bailí é go dtí go ndéantar foraithne neamhnithe. Nuair a dheonaítear an fhoraithne, meastar freisin nár tharla do phósadh riamh.

Ní féidir foraithne neamhnithe a dhéanamh ach amháin má dhéanann duine de pháirtithe an phósta iarratas ar fhoraithne neamhnithe chuig an gcúirt. Má chinneann an chúirt gur phósadh inneamhnithe do phósadh, dearbhóidh sí ansin go raibh do phósadh neamhbhailí ón tús. Níor tharla do phósadh riamh.

Chun foraithne neamhnithe do phósta líomhnaithe a fháil, ní mór duit iarratas a dhéanamh chuig an gCúirt Chuarda nó chuig an Ard-Chúirt.

Pósadh ar neamhní

Is féidir leis an gcúirt neamhniú a dheonú ar roinnt cúiseanna, lena n-áirítear:

• Easpa cumais
• Easpa toilithe
• Na ceanglais fhoirmiúla maidir le pósadh gan a bheith comhlíonta

Easpa cumais

Tráth an tsearmanais phósta, bhí easpa cumais ann. I bhfocail eile, ní raibh tú féin ná do chéile in ann conradh pósta ceangailteach a dhéanamh. Féadfaidh sé seo tarlú mar gheall ar na nithe seo a leanas:

Easpa toilithe

Tráth an phósta, bhí easpa toilithe ann. I bhfocail eile, níor thug tú féin nó do chéile toiliú saorálach feasach maidir leis an bpósadh. D’fhéadfadh sé seo a bheith mar gheall ar éigeantas (mar shampla, cuireadh iallach ort pósadh) nó botún, mífhaisnéis nó calaois. D’fhéadfadh sé freisin gurb amhlaidh an cás toisc go raibh meabhairghalar ort féin nó ar do chéile nó go raibh tú féin nó do chéile faoi bhrí meiscigh tráth an phósta.

Má chinneann an chúirt go bhfuil do phósadh ar neamhní ar aon cheann de na cúiseanna seo, déanfaidh sí dearbhú nárbh ann riamh do do phósadh.

Na ceanglais fhoirmiúla maidir le pósadh gan a bheith comhlíonta

Níor comhlíonadh na ceanglais fhoirmiúla maidir le searmanas pósta. Mar shampla, níor thug tú fógra 3 mhí ar a laghad don chláraitheoir sibhialta go raibh sé ar intinn agat pósadh.

Má chinneann an chúirt go bhfuil do phósadh ar neamhní ar aon cheann de na cúiseanna seo, déanfaidh sí dearbhú nárbh ann riamh do do phósadh.

Pósta inneamhnithe

Féadfaidh cúirt cinneadh a dhéanamh go bhfuil do phósadh inneamhnithe má chruthaíonn tú na rudaí seo a leanas:

• Leimhe
• Ní raibh de chumas ag duine agaibh pósadh

Leimhe

Tráth an searmanas pósta, bhí duine agaibh leamh agus mar sin de ní raibh de chumas ag an duine sin an pósadh a chur i gcrích. Is éard is leimhe ann gan a bheith ann caidreamh collaí a bheith agat. Ní féidir leat dearbhú neamhnithe a fháil toisc go bhfuil duine agaibh neamhthorthúil nó toisc go bhfuil duine agaibh ag diúltú an pósadh a chur i gcrích. Caithfidh duine agaibh a bheith éagumasach ar chaidreamh collaí.

Éagumas ar phósadh

Tráth an tsearmanais phósta, ní raibh de chumas ag duine agaibh caidreamh ceart nó gnáthchaidreamh pósta a chothú. D’fhéadfadh sé seo a bheith mar gheall ar bhreoiteacht shíciatrach nó mar gheall ar neamhord pearsantachta. D’fhéadfadh sé a bheith mar gheall ar chlaonadh gnéasach duine agaibh freisin

Má chinneann an chúirt go bhfuil do phósadh inneamhnithe ar aon cheann de na cúiseanna seo, dearbhóidh sí ansin go raibh do phósadh neamhbhailí ón tús. Cuirtear an pósadh ar neamhní.

Cibé an bhfuil do phósadh ar neamhní nó inneamhnithe, is ionann na hiarmhairtí dlíthiúla a bhaineann le neamhniú sibhialta do phósta. Dearbhaítear do phósadh a bheith neamhbhailí ón tús. Mar sin, níor tharla do phósadh riamh de réir an dlí.

Más rud é gur athphós tú cheana féin, sé sin gur phós tú sula ndearna an chúirt iarbhír ordú neamhniúcháin, d'fhéadfadh go raibh an chuma ar do phósadh nua go raibh sé neamhbhailí agus déchéileach. Nuair a dheonaítear an t-ordú neamhniúcháin, áfach, déantar do phósadh nua a bhailíochtú, toisc go bhfuil dearbhaithe anois i leith do chéad phósta go bhfuil sé neamhbhailí.

Má dhéantar do phósadh a neamhniú, caillfidh tú na cearta a bhí agat mar dhuine pósta. Mar sin de:

• Ní áras an teaghlaigh an teach a roinn tú le do iar-chéile. Más é d’iarpháirtnéir úinéir dlíthiúil an tí, féadfaidh siad é a dhíol nó a ligean ar léas gan do thoiliú.
• Faoin Acht Comharbais (1965) nuair a fhaigheann duine pósta bás, tá a chéile nó a céile i dteideal chun scaire san eastát cibé acu atá nó nach bhfuil uacht fágtha acu. Toisc nárbh riamh do do phósadh riamh, níl aon chearta comharbais agat mar chéile má fhaigheann d’iarpháirtnéir bás.
• • Nuair atá do phósadh curtha ar neamhní, níl sé de cheart agat iarratas a dhéanamh mar chéile nó mar iar-chéile chun na cúirte chun ordú a thabhairt do d’iarpháirtnéir íocaíochtaí cothabhála a íoc chun tacú leat. Mar sin féin, má rugadh leanaí le linn an phósta neamhnithe, féadfaidh tú iarratas a dhéanamh chuig an gcúirt chun ordú a thabhairt do d’iarpháirtnéir íocaíochtaí cothabhála a íoc.
• Má chuirtear do phósadh ar neamhní, beidh iarmhairtí aige ar do leanaí freisin. Mar sin féin, cosnaíonn an tAcht um Stádas Leanaí (1987) cearta dlíthiúla leanaí nach bhfuil a dtuismitheoirí pósta lena chéile. Faoin Acht Comharbais (1965), má fhaigheann tú bás agus mura ndéanann tú soláthar dóthanach do do leanbh i d’uacht, féadfaidh an leanbh sin iarratas a dhéanamh chuig an gcúirt ar scair san eastát. Má fhaigheann tú bás gan uacht, tá ceart uathoibríoch ag do leanaí ar scair i d'eastát. Tá feidhm ag na cearta seo freisin maidir le leanaí a rugadh lasmuigh den phósadh agus le leanaí a rugadh laistigh de chuing an phósta, mar sin de ní dhéanfaidh neamhniú do phósta difear do chearta comharbais do leanaí
• Féadfaidh neamhniú pósta difear a dhéanamh do cheart athar a bheith ina chaomhnóir dá leanbh. Go hiondúil, nuair a bheirtear leanbh do thuismitheoirí pósta, is iad an bheirt tuismitheoirí comhchaomhnóirí an linbh. Measfar i gcónaí gur comhchaomhnóir an t-athair i gcás neamhnithe más pósadh in-neamhnithe atá i gceist, i gcás ina ndeonaítear an fhoraithne neamhnithe:
  • tar éis bhreith an linbh, nó
  • sna 10 mí roimh bhreith an linbh

Lena chois sin, is féidir le cúirt orduithe a dhéanamh maidir le mí-oiriúnacht (nó neamh-oiriúnacht) duine de na hiar-pháirtnéirí coimeád a bheith acu maidir le haon leanbh cleithiúnach.

Is féidir leat iarratas a dhéanamh chuig an gcúirt chun aon cheist a bhaineann le húinéireacht nó seilbh maoine nó sócmhainní a chinneadh tar éis foraithne neamhnithe. Féadfaidh an chúirt orduithe a dhéanamh ansin chun maoin nó sócmhainní atá faoi dhíospóid a roinnt nó a dhíol.

Níl aon seasamh dlíthiúil ag neamhniú eaglaise. Má phósann tú arís i dteampall, ní aithneoidh an dlí do phósadh nua mura rud é gur deonaíodh foraithne (nó ordú) colscartha nó ordú neamhnithe maidir le do phósadh dleathach.

Tá tuilleadh eolais ar neamhniú agus na foirmeacha a úsáidtear chun iarratas a dhéanamh ar fáil ar shuíomh gréasáin na Seirbhíse Cúirteanna.

Moltar i gcónaí comhairle agus ionadaíocht dhlíthiúil a fháil. Níor cheart duit féin ná do chéile an t-aturnae céanna a úsáid.

Chun a fhiafraí cibé acu an bhfuil tú incháilithe do Chúnamh Dlíthiúil, féadfaidh tú dul i dteagmháil leis an ionad dlí is gaire duit.

Is eagraíocht neamhspleách dheonach é FLAC (Ionaid Chomhairle Dlí In Aisce). Cuirtear líon teoranta de choinní clinic FLAC ar fáil ar an nguthán i gcomhar le Seirbhísí um Fhaisnéis do Shaoránaigh ar fud na tíre. Déantar na coinní sin le dlíodóir is saorálaí agus tá siad faoi rún agus saor in aisce. Déan teagmháil leis an  Ionad Faisnéise do Shaoránaigh is gaire duit chun faisnéis a fháil faoi choinní clinic gutháin le FLAC i do cheantar. Tá Líne Faisnéise agus Atreoraithe FLAC le haghaidh bunfhaisnéis dhlíthiúil ar oscailt ó Luan go hAoine ó 9.30am-1pm.

Má shocraíonn tú aturnae príobháideach a fhostú, ba chóir duit a bheith ar an eolas nach bhfuil aon ráta seasta muirear ann do tháillí dlí. Moltar duit roinnt meastachán a fháil sula roghnaíonn tú dlíghnólacht. Tá eolas teagmhála d’aturnaetha ar fud na hÉireann ar fáil ar shuíomh gréasáin an Chumainn Dlí.