Cothabháil agus tuismitheoirí aonair

Céilí agus páirtithe

In Éirinn, má tá tú nó má bhí tú pósta, tá tú i dteideal iarratas a dhéanamh ar an gcúirt le haghaidh cothabhála ó do chéile/pháirtnéir sibhialta go n-íocfar as do chuid costais féin. Má tá tú i gcaidreamh comhchónaithe, níl an ceart sin agat.

Má chliseann an caidreamh comhchónaithe ina dhiaidh sin, ní féidir leat iarratas a dhéanamh ar an gcúirt ar chothabháil duit féin, mura sásaíonn tú na critéir incháilitheachta don scéim sásaimh do lánúineacha comhchónaithe. Beidh ort a thaispeáint go raibh tú/go bhfuil tú ag brath ar do pháirtnéir.

Leanaí

Tá oibleagáid dhlíthiúil ar lánúineacha pósta agus ar pháirtithe sibhialta cothabháil a sholáthar dá leanaí cleithiúnacha de réir a gcuid acmhainní. Na cúirteanna a chinneann a ndualgais chothabhála i ndiaidh idirscartha bhreithiúnaigh, colscartha nó díscaoilte.

Má rugadh leanbh duit lasmuigh den phósadh agus nach féidir libh teacht ar réiteach maidir le cothabháil, is féidir iarratas a dhéanamh ar an gcúirt chun ordú a thabhairt don tuismitheoir eile taca leanaí a íoc. Den chuid is mó, is é/í an tuismitheoir a mbíonn príomhchaomhnóireacht an linbh acu a dhéanann iarratas mar sin.

Má dhéanann an cúirt cinneadh gur theip ar thuismitheoir linbh chleithiúnaigh cothabháil a sholáthar don leanbh “de réir mar is ceart sa chás sin”, d’fhéadfadh an chúirt ordú a thabhairt go ndéanfadh an tuismitheoir íocaíochtaí tréimhsiúla cothabhála chun tacú leis an leanbh. Anuas air sin, d’fhéadfadh an chúirt ordú a dhéanamh go n-íocfadh an tuismitheoir cnapshuim.

Tá an tAcht Leanaí agus Caidrimh Teaghlaigh, 2015 tar éis leasú a dhéanamh ar an Acht um an Dlí Teaghlaigh (Cothabháil Céilí agus Leanaí), 1976, leasú a chuireann dualgas airgeadais maidir leis an leanbh ar chomhchónaitheoir atá ina chaomhnóir/caomhnóir ar:

• Leanbh a pháirtí/páirtí
• Leanbh atá faoi chúram a pháirtí/páirtí.

Déanann sé foráil don chúirt ordú a thabhairt don chomhchónaitheoir cothabháil a íoc chun tacú le leanbh cleithiúnach atá faoi bhun 18 mbliana d’aois.

Is éard atá i leanbh cleithiúnach:

• Leanbh atá faoi 18 mbliana d’aois nó
• Leanbh atá os cionn 18 mbliana d’aois nó faoi bhun 23 bliain d’aois ach atá in oideachas lánaimseartha go fóill nó
• Leanbh atá thíos le míchumas meabhrach nó fisiciúil a mhéid sin nach féidir leis nó léi cothabháil a dhéanamh air nó uirthi féin.

Agus cinneadh á dhéanamh ag an gcúirt maidir le hordú cothabhála a thabhairt, nó gan é a thabhairt, i gcás linbh, cuirtear san áireamh sa chinneadh sin ioncam, cumas tuillimh, réadmhaoin agus acmhainní eile airgeadais na beirte tuismitheoirí. Cuirtear san áireamh freisin más ann do dhualgas ar bith eile airgeadais ar aon duine don bheirt, ar nós céile nó leanaí eile cleithiúnacha.

I gcás leanaí nach bhfuil a dtuismitheoirí pósta lena chéile, seans go mbeadh orthu atharthacht a chruthú chun a dteidlíochtaí cothabhála nó oidhreachta a fháil. Ní bhíonn gá leis seo i gcás go n-admhaíonn an t-athair atharthacht nó má tá sé ainmnithe mar athair an linbh ar Theastas Breithe an linbh.

Tá tuilleadh eolais le fáil sa doiciméad seo a bhaineann le horduithe cothabhála agus ar láithreán gréasáin na Seirbhíse Cúirteanna.