Coimeád leanaí tar éis cliseadh caidrimh

Bíonn cliseadh ar chaidreamh dian agus suaiteach. Bíonn go leor ceisteanna le réiteach, mar shampla tacaíocht airgeadais, áras an teaghlaigh, caomhnóireacht, agus rochtain agus coimeád leanaí.

• Is éard atá i gcaomhnóireacht ná freagracht dhlíthiúil an duine cinntí a dhéanamh agus dualgais a chomhlíonadh maidir le tógáil linbh.
• Is ionann rochtain agus ceart dlíthiúil linbh agus duine fásta teagmháil a dhéanamh lena chéile nuair nach bhfuil siad ina gcónaí le chéile a thuilleadh.
• Is éard atá i gcoimeád ná cúram laethúil agus saol baile linbh chleithiúnaigh faoi bhun 18 mbliana d’aois.

Is féidir le coimeád linbh a bheith:

• Uathoibríoch
• Mar thoradh ar chomhaontú idir an dá pháirtí
• Mar thoradh ar chinneadh cúirte

Coimeád uathoibríoch

Faigheann máthair nach bhfuil pósta le hathair a linbh coimeád aonair an linbh go huathoibríoch. Is caomhnóir uathoibríoch í an mháthair freisin.

Bíonn comhchoimeád ag céilí pósta a chónaíonn le chéile agus is comhchaomhnóirí iad.

Coimeád trí chomhaontú

Sa chás go n-aontaíonn tú féin agus d'iar-pháirtí, is féidir cinneadh a dhéanamh maidir le socruithe coimeádta do do leanbh. Féadfaidh tú teacht ar chomhaontú le chéile, nó le cabhair ó idirghabhálaí nó aturnae. Má shocraíonn tú, féadfaidh do chomhaontú a bheith ina ‘Riail Cúirte’, trí iarratas a dhéanamh chun na cúirte agus an comhaontú san áireamh. Ciallaíonn sé seo go gcaitear leis mar an gcéanna le hordú cúirte in imeachtaí a chonspóidtear agus gur féidir é a fhorghníomhú go dlíthiúil mar an gcéanna.

Mar thoradh ar chinneadh cúirte

Mura bhfuil cearta uathoibríocha agat nó mura féidir leat teacht ar chomhaontú, is féidir leat iarratas a dhéanamh chuig an gcúirt ar choimeád.

Tá 2 phríomhchineál coimeádta ann:

• Caomhnóireacht aonair nuair a ainmníonn an chúirt tuismitheoir nó duine amháin le bheith freagrach as cúram laethúil an linbh
• Comhchaomhnóireacht nuair a ainmníonn an chúirt an bheirt tuismitheoir nó beirt le bheith freagrach as cúram laethúil an linbh

Tuairimí an linbh

Agus cinneadh á dhéanamh ag an gcúirt maidir le hordú coimeádta, is é leas an linbh an fachtóir is tábhachtaí.

Mar chuid den phróiseas cinnteoireachta maidir le coimeád agus rochtain, féadfaidh an breitheamh a ordú go ndéanfaí tuarascálacha áirithe chun tuairimí an linbh a fháil amach ag brath ar aois agus aibíocht an linbh. Uaireanta tugtar ‘guth an linbh’ air seo. Má tharlaíonn sé seo, féadfaidh an breitheamh saineolaí a cheapadh chun tuairisc a scríobh don chúirt faoi thuairimí an linbh agus moltaí a dhéanamh. Bíonn an tuarascáil ina chuid den phróiseas cinnteoireachta.

Caithfidh an breitheamh tuairimí an linbh a chur san áireamh, agus béim á cur ar leas an linbh. B’fhéidir nach ionann leas an linbh i gcónaí agus an rud a theastaíonn ón leanbh, ach cloisfear tuairim an linbh.

Is féidir le daoine áirithe iarratas ar choimeád linbh a dhéanamh chuig na cúirteanna lena n-áirítear:

• Tuismitheoir linbh nach bhfuil cearta coimeádta uathoibríocha aige nó aici, nó tuismitheoir linbh ar bith nuair nach féidir leis na tuismitheoirí aontú maidir le socruithe coimeádta. Ní gá go mbeadh caomhnóireacht ag athair sula ndéanann sé iarratas ar choimeád leanaí.
• Gaol de chuid an linbh, mar shampla, deartháireacha, deirfiúracha, aintíní, uncailí, agus seantuismitheoirí
• Céile, páirtnéir sibhialta nó comhchónaitheoir tuismitheora (ar feadh 3 bliana ar a laghad) lena bhfuil cónaí ar an leanbh agus sa chás go raibh comhchaomhnóireacht ar an leanbh ann ar feadh 2 bhliain ar a laghad
• Duine a chónaíonn leis an leanbh, má tá cúram laethúil an linbh curtha ar fáil aige/aici ar feadh bliana ar a laghad agus nach bhfuil aon tuismitheoir nó caomhnóir toilteanach nó in ann cumhachtaí agus freagrachtaí caomhnóireachta a fheidhmiú

Tá ‘Seiceálaí Cáilitheachta’ ag an tSeirbhís Chúirteanna ar féidir leat é a úsáid chun a fháil amach cé acu atá nó nach bhfuil tú cáilithe chun iarratas a dhéanamh ar choimeád.

Déantar formhór na n-iarratas ar chaomhnóireacht, coimeád agus rochtain sa Chúirt Dúiche. I gcásanna áirithe, a bhaineann le cásanna níos casta, is féidir iarratas a dhéanamh sa Chúirt Chuarda nó san Ard-Chúirt. Tá a rialacha féin ag gach cúirt maidir leis an gcaoi chun iarratas a dhéanamh ar ordú cúirte.

Má tá iarratas á dhéanamh agat ar choimeád sa Chúirt Dúiche, is féidir leat iarratas a dhéanamh chuig oifig na Cúirte Dúiche sa cheantar ina bhfuil tusa nó an freagróir ag obair nó ina gcónaí ann.

Tugtar an t-iarratasóir ar an duine atá ag déanamh iarratais ar choimeád sa chúirt. Tugtar an freagróir ar an duine a fhaigheann iarratas.

Míníonn an tSeirbhís Chúirteanna na céimeanna a bhaineann le hiarratas a dhéanamh chuig oifig Chúirte Dúiche:

1. Smaoinigh ar idirghabháil agus comhairle dlí
2. Déan cinneadh cén áit a ndéanfaidh tú d'iarratas
3. Íoslódáil agus comhlánaigh na foirmeacha. Mura féidir leat foirm a íoslódáil, féadfaidh tú í a iarraidh ó d’oifig Chúirte áitiúil.
4. Déan na doiciméid a sheirbheáil agus cuir cruthúnas ar sheirbheáil ar fáil. Ní mór duit cóip den iarratas a sheoladh chuig gach páirtí.
5. Doiciméid a thaisceadh in oifig na cúirte
6. Freastal ar éisteacht chúirte

Má tá ceachtar agaibh i do chónaí nó ag obair i mBaile Átha Cliath, d’fhéadfadh gur Oifig Dlí Teaghlaigh na Cúirte Dúiche i mBaile Átha Cliath, ar a dtugtar Teach an Charnáin, a bheidh i d’oifig áitiúil. Tá an próiseas iarratais do dhaoine atá ag déanamh iarratais i dTeach an Charnáin difriúil leis an bpróiseas don chuid eile den tír.

Seirbheáladh Fógra Iarratais dom

Má seirbheáladh Fógra Iarratais ort, ciallaíonn sé go bhfuil duine eile ag déanamh iarratais ar ordú cúirte. Sa chás seo, tugtar an freagróir ort. Ba cheart duit an t-iarratas agus aon doiciméid atá san áireamh a léamh go han-chúramach. Inseoidh an t-iarratas duit cad atá á dhéanamh ag an duine eile. Inseoidh sé duit an dáta, an t-am agus an áit a n-éistfidh breitheamh an t-iarratas.

Féadfaidh tú faisnéis a fháil a chabhróidh leat ullmhú le freastal ar chúirt dlí teaghlaigh. Éistear cásanna dlí teaghlaigh i gcúirt iata. Ciallaíonn sé seo go n-éistear iad go príobháideach chun príobháideacht an teaghlaigh a chosaint. Ní chiallaíonn sé go ndéantar iad a scannánú ná a fhístaifead.

D'fhéadfadh sé a bheith ina chabhair duit freisin eolas a bheith agat maidir leis na nithe seo a leanas:

• Nithe nach mór duit a dhéanamh ar lá d’éisteachta
• An méid a tharlaíonn sa seomra cúirte
• Cé na daoine a bheidh sa seomra cúirte
• An méid a tharlóidh nuair a thagann deireadh le d’éisteacht

Tá sé de cheart agat achomharc a dhéanamh mura bhfuil tú sásta le cinneadh an bhreithimh nó má thagann athrú ar chúinsí. Más mian leat achomharc a dhéanamh i gcoinne an chinnidh, ní mór duit do dhoiciméid achomhairc a chomhdú laistigh de na hamlínte ábhartha do gach cúirte. Mar shampla, más mian leat achomharc a dhéanamh in aghaidh chinneadh nó ordú na Cúirte Dúiche, ní mór duit do dhoiciméid achomhairc a chomhdú laistigh de 14 lá ó éisteacht na cúirte.

Ordú forfheidhmithe

Is féidir leis an gcúirt ordú forghníomhaithe a fhorchur má diúltaíodh go míréasúnta an coimeád a bhronn an chúirt duit. D’fhéadfadh go gcuimseodh sé seo:

• Am cúitimh nó breise a fháil leis an leanbh
• Aisíoc aon chostaisí gaolmhara
• Go mbeidh ar dhuine amháin nó ar an mbeirt agaibh freastal ar chláir tuismitheooreachta, ar chomhairleoireacht teaghlaigh nó go dtabharfaí faisnéis díobh maidir le hidirghabháil

Moltar i gcónaí comhairle dlí agus ionadaíocht a fháil, ach tá tú i dteideal ionadaíocht a dhéanamh duit féin. Tá eolaire de chomhlachtaí aturnaetha ag an nDlí-Chumann ar féidir leat aturnae a chuardach i do limistéir.

Le fiosrú an bhfuil tú incháilithe do chúnamh dlíthiúil, déan teagmháil leis an ionad dlí is gaire duit. Go ginearálta ní bhíonn cabhair dlíthiúil saor in aisce agus caithfidh formhór na bhfaighteoirí ranníocaíocht a íoc i dtreo costas. Is féidir leat foirm iarratais le haghaidh Seirbhísí Dlí (pdf) a íoslódáil nó is féidir leat iarratas a dhéanamh ar chúnamh dlíthiúil sibhialta nó ar chomhairle ar líne. Mura bhfuil sé d’acmhainn agat an ranníocaíocht a íoc, féadfaidh tú iarratas a dhéanamh chuig an mBord um Chúnamh Dlíthiúil chun é a tharscaoileadh.

Is féidir leis an tSeirbhís Idirghabhála Teaghlaigh cuidiú le lánúin a bhfuil cinneadh déanta acu scaradh lena dtéarmaí comhaontaithe féin a idirbheartú, agus aghaidh a thabhairt ar riachtanais agus leasanna gach duine a bhfuil baint acu leis. Tá an tseirbhís saor in aisce. Léigh tuilleadh faoi idirghabháil teaghlaigh do lánúin atá ag scaradh.

Is eagraíocht neamhspleách dheonach é FLAC (Ionaid Saor-Chomhairle Dlí) a fheidhmíonn líonra clinicí comhairle dlí ar fud na tíre. Tá na clinicí seo faoi rún, saor in aisce agus oscailte do chách. Déan teagmháil leis an Ionad Faisnéise do Shaoránaigh is gaire duit chun faisnéis a fháil faoi sheirbhísí FLAC i do limistéir. Reáchtálann FLAC líne faisnéise agus atreoraithe freisin le haghaidh buneolas dlíthiúil.

Tá sraith bileoga bunúsacha curtha le chéile ag FLAC ar réimsí éagsúla den dlí a d’fhéadfadh a bheith úsáideach. Tá siad seo ar fáil ó d’Ionad áitiúil um Fhaisnéis do Shaoránaigh agus ó FLAC nó is féidir iad a íoslódáil ó shuíomh gréasáin FLAC.

Soláthraíonn Treoir faisnéis maidir le rochtain agus coimeád ar a shuíomh gréasáin.

Soláthraíonn One Family faisnéis agus tacaíocht agus líne chabhrach do thuismitheoirí aonair, do thuismitheoirí i gcás comhchaomhnóireachta, agus do lánúin atá ag scaradh.

Is líne chabhrach rúnda saor in aisce é Parentline a thugann tacaíocht, faisnéis agus treoir do thuismitheoirí maidir le gach gné de bheith i do thuismitheoir.