Do theaghlach breithe a lorg

Má uchtaíodh thú, b’fhéidir gur mian leat do theaghlach breithe a aimsiú. Nó b’fhéidir gur tuismitheoir breithe thú atá ag iarraidh do leanbh a uchtaíodh a aimsiú. Foráiltear san Acht um Fhaisnéis Bhreithe agus Rianú, 2022 (pdf) nua do cheart rochtana ar theastais bhreithe, eolas breithe agus eolas faoin luathshaol do dhaoine a uchtaíodh, a cuireadh chun cónaí i lóistín, nó a bhí faoi réir clárúchán neamhdhleathach breithe nó do dhaoine a bhfuil ceisteanna acu maidir lena mbunúis.

Is féidir leat teacht ar eolas freisin más leanbh le duine iomchuí thú agus má fuair do thuismitheoir bás, nó más neasghaol le leanbh a fuair bás thú féin. ‘Duine iomchuí' é duine a uchtaíodh, a bhí ina n-ábhar clárúchán neamhdhleathach breithe, a cuireadh chun cónaí le duine eile nó a chónaigh mar leanbh in institiúid.

Cé gur féidir leat do theaghlach breithe nó do leanbh a rianú leat féin (nó le cabhair ó bhleachtaire príobháideach), moltar úsáid a bhaint as na bealaí oifigiúla atá bunaithe. Déantar seo lena chinntiú nach bhfuil iallach ar cheachtar páirtí rud éigin a dhéanamh nach bhfuil siad toiliúil a dhéanamh nó nach bhfuil siad in ann déileáil leis.

Mínítear ar an leathanach seo an tAcht um Fhaisnéis Bhreithe agus Rianú, 2022 (pdf), an Clár um Rogha Teagmhála, conas teacht ar d’eolas breithe agus luathshaoil, agus an tSeirbhís Rianaithe nua.

Síníodh an tAcht um Fhaisnéis Bhreithe agus Rianú, 2022 (pdf) isteach sa dlí an 30 Meitheamh 2022. Bronnann an tAcht seo an ceart ar dhaoine uchtaithe, daoine a cuireadh chun cónaí le daoine eile, nó a rugadh in Áras Máithreacha agus Naíonán nó in Institiúid Chónaithe Contae, nó daoine ar cláraíodh a mbreitheanna go neamhdhleathach, na rudaí seo a leanas a fháil:

• A dteastas breithe
• Eolas faoina mbreith, a luathshaol agus a gcúram
• Eolas leighis a bhaineann lena stair féin leighis, nó le stair leighis ghaoil ghéinitigh atá tábhachtach maidir le sláinte an duine a chothú nó a bhainistiú

In Iúil 2022, osclaíodh an Clár um Rogha Teagmhála nua d’iarratais. Bhí seo le bheith ar oscailt ar feadh 3 mhí sula bhféadfaí iarratais ar theastais bhreithe agus ar eolas eile a dhéanamh. Is féidir iarratais ar eolas agus ar rianú breithe a dhéanamh ón 3 Deireadh Fómhair 2022.

Bealach atá sa Chlár nua um Rogha Teagmhála do dhaoine chun a roghanna teagmhála a lua maidir le teagmháil a dhéanamh le daoine muinteartha agus le hiarraidh ar phríobháideachas a dhéanamh freisin. Tagann an Clár um Rogha Teagmhála (an CRT) in ionad an iar-Chláir um Rogha Teagmhála Náisiúnta Uchtála (an NACPR). Aistríodh na sonraí go léir ón NACPR go dtí an clár nua.

Tá an CRT cosúil leis an NACPR ach tá roinnt feidhmeanna breise aige. Ceadaíonn sé do dhaoine a mianta a chlárú maidir le teagmháil a dhéanamh le daoine muinteartha, anuas ar shonraí teagmhála, eolas agus earraí a sholáthar atá le roinnt le daoine muinteartha ar leith. Ní seirbhís rianaithe é an CRT. Chun teacht ar eolas breise faoi sheirbhísí rianaithe, féach ‘Seirbhís Rianaithe’ thíos.

Tá tÚdarás Uchtála freagrach as an CRT. Ciallaíonn seo gurb é an tÚdarás Uchtála an ghníomhaireacht a shainaithiníonn na meaitseálacha féideartha go léir ar an CRT.

Cuirtear an Clár um Rogha Teagmhála ar fáil do na daoine seo a leanas chun a rogha a chlárú maidir le teagmháil a dhéanamh lena chéile.

• Uchtaithe
• Mar ábhar clárúchán breithe neamhdhleathach (inar cláraíodh breith go neamhdhleathach agus nár thit aon uchtáil fhoirmiúil amach)
• Ag cónaí in Áras Máithreacha agus Naíonán nó in Institiúid Chónaithe Contae
• Curtha chun cónaí i socrú cúraim

• Tuismitheoir le duine de na daoine thuas (nó duine a chreideann go bhféadfadh gur tuismitheoir leo iad)
• Gaol le duine de na daoine thuas (nó duine a chreideann go bhféadfadh gur gaol leo iad)
• Má fuair tuismitheoir duine de na daoine thuas bás, cara leis an tuismitheoir sin a bhfuil eolas le roinnt acu
• Neasghaol le duine de na daoine thuas nuair a fuair an duine sin bás
• Duine a sholáthair cúram do leanbh i socrú cúraim
• Duine ar caomhnóir ábhartha le duine uchtaithe iad

Chun páirt a ghlacadh sa chlár, caithfidh tú a bheith níos sine ná 18 mbliana d’aois. Más leanbh uchtaithe thú atá níos óige ná 18 mbliana d’aois, is féidir le tuismitheoir uchtála bheith páirteach ann thar do cheann.

Tá 2 phríomhshaghas teagmhála ann ar féidir iad a chlárú.

• Is mian leat teagmháil a dhéanamh le duine sonraithe
• Is mian leat go ndéanfaidh duine sonraithe teagmháil leat
• Tá eolas á lorg agat faoi dhuine sonraithe

• Ní theastaíonn uait go ndéanfar aon teagmháil d’aon sórt
• Ní maith leat teagmháil a dhéanamh leis an duine sonraithe ach tá tú toiliúil eolas a sholáthar má iarrann duine sonraithe ort

Nuair a fhaightear iarratas ar eolas, ní féidir ach roghanna a thaifeadtar ar an gclár ag an tráth sin a scaoileadh leis an eolas gaolmhar. Más mian leat do shonraí nó do roghanna teagmhála a nuashonrú a chuir tú i dtaifead roimhe seo ar an NACPR, tá ort foirm iarratais nua ar an CRT a líonadh agus é a sheoladh chuig an Údarás Uchtála le cóip d’aitheantas grianghraif, cosúil le pas nó ceadúnas tiomána. Aithneoidh an tÚdarás Uchtála go bhfuair siad d’iarratas agus nuashonróidh siad do shonraí.

Nuair a chláraítear an rogha go ndéanfar teagmháil

Má chláraíonn tú an rogha go ndéanfar teagmháil, agus má shainaithníonn an tÚdarás Uchtála meaitseáil, déanfaidh an tÚdarás Uchtála nó Tusla teagmháil leat. Tabharfar an rogha daoibh beirt seirbhís idirghabhála a úsáid, más mian libh.

Má chláraíonn tú an rogha go ndéanfar teagmháil agus mura bhfuil aon mheaitseáil ar an CRT, b’fhéidir gur mian leat rianú a thosú tú féin. Tabhair cuairt ar birthinfo.ie chun teacht ar fhoirmeacha iarratais rianaithe.

Nuair a chláraítear an rogha nach ndéanfar teagmháil

Má dhéantar meaitseáil ar an gclár ach má rinneadh an rogha nach ndéanfar teagmháil, cuirfear an rogha seo in iúl don duine eile (an mheaitseáil) i seisiún eolais. Cuirfear thú ar an eolas i rith an tseisiúin ar do theidlíocht d’eolas breithe a fháil, ceart an tuismitheora i leith príobháideachais agus gur chuir siad in iúl nach mian leo go ndéanfar teagmháil. A luaithe a thit an seisiún eolais amach, scaoilfear an t-eolas go léir atá ar fáil leat.

Sa chás go gcláraíonn tuismitheoirí an rogha nach ndéanfar teagmháil leo, cuirfear ar an eolas iad ar an gceart atá acu teacht ar chomhairleoireacht, a sholáthróidh Tusla. Is féidir comhairleoireacht a sholáthar freisin do gach tuismitheoir agus duine iomchuí a iarrann uirthi.

Má uachtaíodh thú, má cuireadh chun cónaí thú i lóistín, má bhí tú mar ábhar do chlárúchán breithe neamhdhleathach (nó má tá amhras ort go raibh tú mar ábhar dó), is féidir leat teacht ar d’eolas agus ar do thaifid faoi do bhreith agus do luathshaol, sa chás go bhfuil an t-eolas seo ar fáil. Caithfidh tú a bheith níos sine ná 16 bliana d’aois le hiarratas a dhéanamh.

Gheobhaidh tú teacht gan srian ar an eolas seo a leanas go léir, nuair atá sé ar fáil:

• Teastas breithe
• Eolas breithe
• Eolas faoi chúram
• Eolas faoin luathshaol
• Eolas leighis
• Eolas leighis faoi ghaol géiniteach
• Eolas faoi chlárúchán breithe neamhdhleathach
• Earraí a sholáthraítear

Caithfear scaoileadh le haon eolas nó taifid a bhaineann le haon cheann de na rudaí thuas.

Aon earra iad ‘earraí a sholáthraítear’ atá á choimeád ag an Údarás Uchtála nó ag Tusla, a chuir an tuismitheoir, cúramóir nó duine muinteartha ábhartha eile ar fáil ar mhaithe le hiad a chur ar fáil do dhuine iomchuí eile, ar iarraidh. D’fhéadfadh litir, grianghraf, cuimhneachán nó cáipéis nó earra eile a bheith i gceist leis an earra. D’fhéadfadh gur soláthraíodh é ar bhonn stairiúil, nó d’fhéadfadh gurbh earra é a cuireadh i dtaisce tríd an gClár um Rogha Teagmhála.

Rinneadh go leor cumann, institiúidí, nó gníomhaireachtaí a choimeád taifid roimhe seo faoi dhaoine a uchtaíodh, a cuireadh chun cónaí i lóistín nó a cuireadh faoi chúram altranais, nó a chónaigh in áras máithreacha agus naíonán agus iad ina leanaí, a dhúnadh ó shin. Aistríodh na taifid a bhí ar fáil ag tráth an dúnta chuig an Údarás Uchtála nó go Tusla le hiad a choimeád go sábháilte. Beidh ort iarratas a dhéanamh leis an Údarás Uchtála nó le Tusla, nó leis an dá ghníomhaireacht, ag brath ar cén ghníomhaireacht a bhfuil na taifid a lorgaíonn tú teacht orthu á gcoimeád acu. Féach liosta gníomhaireachtaí agus cumainn uchtála agus cén ghníomhaireacht a bhfuil na taifid á gcoimeád acu faoi láthair.

D’fhéadfadh go bhfuil eolas agus taifid ag Tusla agus an Údarás Uchtála araon atá á lorg agat. Beidh ort iarratas ar leith a dhéanamh le gach eagraíocht lena dheimhniú cén t-eolas atá ann.

Chun teacht ar eolas breise faoi theacht ar d’eolas faoi bhreitheanna agus an luathshaol, féach birthinfo.ie.

Más mian leat gaol breithe a aimsiú agus teagmháil a dhéanamh leo, tá Seirbhís Rianaithe ar fáil duit.

Is féidir leis an tSeirbhís Rianaithe cabhair a thabhairt maidir le heolas a roinnt agus tacaíocht a thabhairt do leibhéal teagmhála a dhéanamh (más ann dó) a bhfuil tú féin, agus an duine atá á lorg agat, compordach leis.

Is féidir leat iarratas a dhéanamh ar an tseirbhís má bhí tú:

• Uchtaithe
• Curtha chun cónaí i lóistín
• Mar ábhar clárúchán breithe neamhdhleathach
• Tuismitheoir nó gaol géiniteach leis an duine iomchuí
• In áras máithreacha agus naíonán, áit nó institiúid chónaithe contae

Tá tuilleadh sonraí maidir le cé atá iarratas a dhéanamh ar sheirbhís rianaithe ar fáil ag birthinfo.ie.

Is féidir faisnéis ar an gClár Rogha Teagmhála a úsáid mar chuid de chuardach Seirbhíse Rianaithe. Ach tá sé tábhachtach a thabhairt faoi deara gur dhá sheirbhís ar leith iad an dá sheirbhís agus gur gá iad a chur i bhfeidhm ar leithligh.

Ní ghearrtar aon táille ar an tSeirbhís Rianaithe ná ar iarraidh rianaithe a dhéanamh.

Féadfaidh an próiseas ina lorgaíonn tú do theaghlach, agus an réimse torthaí féideartha go leor mothúchán a mhúscailt ionat. Féadann labhairt le comhairleoir agus le daoine eile a ghabh trína shamhail d’eispéireas lámh mhór chúnta a thabhairt duit. Is féidir le Tusla comhairleoireacht a sholáthar freisin do gach tuismitheoir agus duine iomchuí a iarrann uirthi.