Sochair agus teidlíochtaí a bhaineann le bhreith
Eolas
Má tá tú chun páiste a bheith agat in Éireann d’fhéadfá a bheith i dteideal leas a bhaint as teidlíochtaí a bhaineann le fostaíocht agus íocaíochtaí leasa shóisialaigh.
Roimh bhreith do linbh
Sláinte agus Sábháilteacht
Má éiríonn tú torrach agus tú fostaithe agus má bhíonn tú nochtaithe do phriacail áirithe san áit oibre nó má bhíonn tú ag obair san oíche (i.e. ag caitheamh trí huaire an chloig ar a laghad/50% de do chuid oibre idir meán oíche-7rn) d’fhéadfá a bheith i dteideal saoire sláinte agus sábháilteachta. Má tá tú i dteideal saoire sláinte agus sábháilteachta agus má tá dóthain ranníocaíochtaí árachas shóisialaigh agat, d’fhéadfá a bheith i dteideal Sochair Sláinte agus Sábháilteachta chomh maith ón Roinn Coimirce Sóisialaí fad is atá tú ar saoire. D’fhéadfá a bheith i dteideal saoire sláinte agus sábháilteachta agus Sochair Sláinte agus Sábháilteachta nuair a théann tú ar ais ag obair tar éis na breithe más rud é go mbíonn tú ag beathú ar an gcíoch.
Cuairteanna nó coinní réamhbhreithe
Tar éis do thoircheas a dheimhniú, féadfaidh tú am saor a ghlacadh le haghaidh cuairteanna leighis (ar a dtugtar cuairteanna réamhbhreithe nó coinní uaireanta) a bhaineann leis an toircheas. Níl uasmhéid nó íosmhéid ama saor sonraithe do na cuairteanna seo. Ina ionad sin, tá tú i dteideal am saor réasúnta a fháil – ciallaíonn sé seo an t-am a theastaíonn uait le haghaidh gach cuairte agus áirítear leis an am is gá chun taisteal chuig agus ón gceapachán agus an t-am don choinne féin. Tá tú i dteideal go n-íocfaí thú le linn na gcuairteanna réamhbhreithe seo.
Ranganna Réamhbhreithe
Roimh an bhreith tá tú i dteideal am saor a thógáil le pá chun freastal ar aon seisiún amháin ranganna réamhbhreithe. Is ceart aon uaire é seo a chlúdaíonn gach aon toircheas le linn duit a bheith fostaithe. Féadfaidh tú am saor a thógáil atá réasúnta chun cuairteanna leighis a dhéanamh roimh agus tar éis an bhreith araon. Tá ceart aon uaire ag fir le haghaidh clainne freastal ar dhá rang réamhbhreithe.
Tar éis bhreith do linbh
Saoire Mháithreachais agus Sochar Máithreachais
Má tá tú ag obair, is cuma cé chomh fada agus a bhí tú ag obair, tá tú i dteideal saoire mháithreachais a ghlacadh ar feadh tréimhse bhunúsach 26 seachtaine. Ní mór 2 sheachtain ar a laghad a thógáil roimh dheireadh na seachtaine ina bhfuiltear ag súil le breith do linbh agus ceithre seachtaine ar a laghad ina dhiaidh sin.
Má fhaigheann máthair bás laistigh de 40 seachtain ón mbreith, tá an t-athair nó tuismitheoir eile i dteideal saoire mháithreachais ón obair.
Le linn do shaoire mháithreachais, d’fhéadfá a bheith i dteideal Sochar Máithreachais má chomhlíonann tú coinníollacha ranníocaíochta árachais shóisialaigh.
Má tá tú ag obair agus ag beathú cíche, tá tú i dteideal 1 uair an chloig a ghlacadh saor ón obair (le pá) gach lá mar bhriseadh beathú cíchesuas le 2 bhliain tar éis breithe.
Saoire mháithreachais bhreise (gan phá)
Is féidir leat suas le 16 seachtaine eile de shaoire mháithreachais bhreise a thógáil díreach tar éis deireadh a chur le do shaoire mháithreachais. Is minic a thugtar 'saoire mháithreachais gan phá' ar an tsaoire mháithreachais bhreise seo toisc nach bhfuil tú clúdaithe ag Sochar Máithreachais agus nach gá do d'fhostóir tú a íoc lena linn.
Saoire atharthachta agus Sochar Atharthachta
Is teidlíocht reachtúil é Saoire uchtaíoch atá ar fáil do thuismitheoirí atá ag obair. Tugann an tsaoire uchtaithe 24 seachtain saoire ón obair do thuismitheoir amháin den lanúin uchtaithe nó do thuismitheoir atá ag uchtú leis/léi féin. Tosaíonn na 24 seachtain ón dáta a chuirtear an leanbh faoi do chúram. Má tá go leor ranníocaíochtaí ÁSPC agat, féadfaidh tú Sochar Uchtála a fháil. Tá sé ar fáil d’fhostaithe agus do dhaoine féinfhostaithe araon. Más lánúin uchtála tú, tá an tuismitheoir nach mbaineann leas as an saoire uchtaithe i dteideal saoire atharthachta. Féadfaidh tú suas le 16 seachtaine breise saoire uchtála gan phá a ghlacadh ach ní féidir leat Sochar Uchtála a éileamh ar feadh na seachtainí breise sin. Cúnamh Sóisialta
Saoire thuismitheoireachta agus Sochar Tuismitheora
Teidlíocht reachtúil do thuismitheoirí atá ag obair is ea Saoire thuismitheoireachta. Ligeann an tsaoire íoctha do thuismitheoirí níos mó ama a chaitheamh lena leanbh nó lena leanbh uchtaithe sa chéad dá bhliain. Ó mhí Iúil 2022, tá gach tuismitheoir i dteideal 7 seachtaine de shaoire thuismitheoireachta íoctha do leanbh a rugadh nó a uchtaigh an 1 Iúil 2022 nó ina dhiaidh. Tá tuismitheoirí leanaí a rugadh idir Samhain 2019 agus Iúil 2020 i dteideal 5 seachtaine shaoire thuismitheoireachta. Fanann an tréimhse shaoire mar a chéile i gcás ilbhreitheanna, mar shampla, má tá cúpla agat nó má uchtaíonn tú 2 leanbh nó níos mó ag an am céanna. Tá saoire thuismitheoireachta ar fáil d’fhostaithe agus do dhaoine féinfhostaithe.
Íoctar Sochar Tuismitheora agus tú ar saoire thuismitheoireachta ón obair má tá go leor ranníocaíochtaí árachais shóisialaigh (ÁSPC) agat.
Saoire thuismitheoireachta
Nuair a fhilleann tú ar an obair b’fhéidir go mbeidh tú in ann saoire thuismitheoireachta a ghlacadh. Tá an bheirt tuismitheoir i dteideal 26 seachtaine de shaoire thuismitheoireachta a ghlacadh do gach leanbh incháilithe. Ní mór duit saoire thuismitheoireachta a ghlacadh roimh 12ú breithlá do linbh. Tá saoire thuismitheoireachta gan phá. Go ginearálta, caithfidh tú a bheith ag obair do d’fhostóir ar feadh bliana sular féidir leat saoire thuismitheoireachta a ghlacadh.
Saoire ar chúiseanna cúram leighis
Ón 3 Iúil 2023, féadfaidh tú saoire gan phá a ghlacadh más gá duit am saor a ghlacadh chun déileáil le cúram leighis do do leanbh nó do dhuine ábhartha eile. Féadfaidh tú suas le 5 lá saoire a ghlacadh le haghaidh cúram leighis in aon 12 mhí as a chéile. Léigh tuilleadh faoi shaoire gan phá do chúram leighis.
Sochar Linbh
Is íocaíocht mhíosúil é Sochar Linbh do thuismitheoirí nó do chaomhnóirí leanaí faoi 16 bliana d’aois. Go ginearálta, bíonn Sochar Linbh iníoctha ón gcéad lá den mhí tar éis don leanbh a bhreith. Íoctar é ar rátaí níos airde le haghaidh ilbhreitheanna ar nós cúpla nó tríríní.
Cuairteanna DG saor in aisce do leanaí faoi 6 bliana d’aois
Clúdaíonn an cárta cuairte DG do leanaí faoi 6 bliana cuairteanna saor in aisce ar Dhochtúirí Teaghlaigh, lena n-áirítear cuairteanna baile agus cúram práinneach lasmuigh d’uaireanta Dochtúra. Má tá cárta leighis ag do leanbh cheana féin, ní gá duit iad a chlárú le haghaidh cárta cuairte DT. Mar sin féin, má athraíonn do chúinsí teaghlaigh agus nach bhfuil do theaghlach i dteideal cártaí leighis a thuilleadh, is féidir leat do leanaí a chlárú ansin le haghaidh cártaí cuairte DT do leanaí faoi 6 bliana d’aois.
Cánacha
Níl aon fhaoisimh chánach ar leith ann do leanaí. Mar sin féin, is creidmheas cánach é an Creidmheas Cánach Cúramóra Linbh do Dhuine Singil do dhaoine atá ag tabhairt aire do leanaí ina n-aonar. Tá Creidmheas Cánach i leith Leanbh Éagumasaithe ann freisin má tá do leanbh faoi éagumas buan agus Creidmheas Cánach do Chúramóirí Baile nuair a bhíonn céile amháin ag tabhairt aire do leanbh nó do chleithiúnaí. Tá creidmheasanna cánach agus liúntais eile ann freisin ar féidir le teaghlaigh leas a bhaint astu.
Tacaíochtaí leasa shóisialaigh
Cuireann An Roinn Coimirce Sóisialaí íocaíochtaí leasa shóisialaigh ar fáil chun tacú le teaghlaigh le leanaí do dhaoine atá i bhfostaíocht ar phá íseal agus do dhaoine ar thuismitheoir aonair iad. Déantar tástáil acmhainne ar roinnt íocaíochtaí agus tá cinn eile bunaithe ar ranníocaíochtaí árachais shóisialaigh.
Más sealbhóir cárta leighis tú tá tú i dteideal Deontas Airgid Máithreachais de €10.16 ó Fheidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte ar bhreith do linbh. Déan iarratas chuig d'Oifig Shláinte Áitiúil.
Mura féidir leat íoc as na costais bhreise a bhaineann le do leanbh b’fhéidir go mbeidh tú in ann iarratas a dhéanamh ar Íocaíocht Riachtanas Breise ón Roinn Coimirce Sóisialaí.
Cúram luath-óige agus oideachas réamhscoile
Tugadh isteach an Scéim um Chúram agus Oideachas na Luath-Óige (COLÓ) in Éirinn i 2010. Soláthraíonn COLÓ cúram agus oideachas luath-óige saor in aisce ar feadh 2 bhliain do leanaí in aois réamhscoile ar feadh líon socraithe uaireanta thar thréimhse socraithe seachtainí ó Mheán Fómhair go Meitheamh (an scoilbhliain).
Déanann an Scéim Náisiúnta Cúraim Leanaí (SNCL) nua ‘clúdach’ ar an gclár réamhscoile saor in aisce, ag cur tacaíocht airgeadais ar fáil i dtreo costas cúram leanaí do na huaireanta a chaitear lasmuigh den réamhscoil. Soláthraíonn an Scéim Náisiúnta Cúraim Leanaí 2 chineál fóirdheontas cúram leanaí a íoctar go díreach le do sholáthraí cúraim leanaí roghnaithe. Ní mór do leanaí a bheith ag freastal ar sholáthraí cúram leanaí atá cláraithe le Tusla (feighlithe leanaí agus seirbhísí cúram leanaí in aois scoile san áireamh).